КОЛӦНЫ-Ӧ КРЕСТЬЯНАЛЫ ЛЭБАЛАН МАШИНАЯС
Зэв ёна ӧні гижӧны да сёрнитӧны сынӧдті (воздухӧд) лэбалӧм йылысь, корӧны отсӧгъяс вӧчавны лэбаланторъяссӧ. Колӧны-ӧ сэтшӧм дивӧясыс крестьяналы, колӧ оз збыльысь отсасьӧмыс найӧс вӧчавны?
Думыштан ӧти ногӧн — быттьӧ оз ковны, немторла. Мый бурла крестьянин пондас лэбавны, кор сылӧн эм вӧв, ылӧджык, рочӧ кӧ ковмас мунны — паракодъяс ветлӧны, Котлассянь кӧрт туйӧд позьӧ мунны, зэв ӧдйӧ нуасны.
Да, вӧлыд и, паракодыд и, кӧрт туйыд и, ас местаас ставныс бурӧсь, коланаӧсь. Сӧмын найӧ лэбалан машина мозыд бурсӧ оз вермыны вайны. Ок, лэбалан машинаясыд ӧд зэв ыджыд бур вермӧны вӧчны. Ми весиг огӧй кужӧй думыштны сійӧ бурсӧ. Лэбалан машинаяс отсӧгӧн верман ёна бурмӧдны, кыпӧдны крестьянскӧй овмӧс. Сійӧ миянлы первойтӧ кажитчас дивӧ кодьӧн, но сійӧ збыль.
Лэбалан машинаяс отсӧгӧн Францияын тӧдмалӧны ӧні поводдя, тӧдмалӧны зэв лючки. Лэбалӧны, ӧтведайталӧны сынӧдсӧ, сэсся и висьталасны, кутшӧм поводдя лоас. Водзвыв поводдя тӧдӧмыд зэв колантор крестьяниныдлы, медся нин страда дырйиыд.
Миян Сӧвет республикаясын лэбалан машинаяснад уджалӧны жӧ нин, уна бур вайӧны найӧ республикаын олысь войтырлы. Босьтамӧй Украинаӧс.
Сэтӧні быд во пӧшти десятина сюрс гӧгӧр нянь жугӧдліс саранча (гагъяс, кымӧрӧн моз локтасны да пуксясны му вылад). Ёна жугӧдлісны, куштавлісны сэтчаньса муясӧс сусликъяс — посньыдик зверъяс.
Вермасьны накӧд, водзсасьны лёк вӧчысьяскӧд петавлывлісны дзонь сиктъясӧн, грездъясӧн. Горзӧны ставныс мый вынъяссьыс, пӧданъясӧ, чугунъясӧ, тазъясӧ кучкалӧны, повзьӧдлӧны саранчаӧс. Ӧні, думыштан да, теш, серамыд петас тайӧ удж вылӧ. Сэки сьӧлӧмыд майышмунтӧдз колӧ вӧлі вӧчны тайӧс. Он кӧ вӧтлы саранчатӧ, няньтӧг лоӧ овны.
Со кутшӧм вермасьӧм лёк вӧчысьяскӧд вӧлӧма войдӧр. Ӧні мӧд сикас олӧм. Наысь мездысьӧны зэв регыдӧн да зэв кокниа. Босьтасны аэропланӧ (лэбалан машинаӧ) яд, качӧдчасны муяс вылӧ дай киськаласны найӧс яднас. Саранчаясыд, сусликъясыд, мукӧд лёк вӧчысь гагъяс — ставныс кулӧны. Няньыд кольӧ дзоньвидза, воас бур да уна. Аслыд тырмас вотӧ вуджны, нӧшта лишалас вузавны. Няньысь босьтӧм сьӧм вылад верман лӧсьӧдны, бурмӧдны эмбуртӧ, овмӧстӧ.
Коми мортыд вермас шуны: «Но, сійӧ ӧд Украинаын». Миян некутшӧм саранча ни сусликъяс абуӧсь, да мукӧд пӧлӧс гагъяс эмӧсь. Найӧ оз жӧ омӧля таскайтны няньтӧ. Колян гожӧм кымын вӧлӧсьтын матайтчылісны гагъяснад. Эз кӧнкӧ вунӧдны вӧлӧсьтса войтыръяс, кутшӧм ыджыд лёк вайисны гагъяс ӧти гожӧмӧн.
Сэсся мыйта вӧр сотчӧ миян быд гожӧм. Артавныс он вермы. Кымынкӧ во мысти войвыв мулӧн озырлуныс ёна чинӧ вӧр сотчӧмӧн, уна бур добра вошӧ весьшӧрӧ.
Кыдзи жӧ эськӧ вермасьны сыкӧд, кыдзи мездысьны сэтшӧм шогъясысь?
Вермасян, мездысян ног — сӧмын ӧти пӧлӧс: лӧсьӧдны унджык аэропланъяс. Сынӧдті лэбалӧм кӧ бурмас, ёнмас миян — сэки аслыным лоӧ кокньыдджык вермасьны лёк вӧчысьяскӧд. Сідзкӧ колӧ вӧчавны унджык аэропланъяс.
Аэропланъяс куш нинӧмысь да нинӧмӧн оз артмыны. Найӧс лӧсьӧдны колӧ уна сьӧм. Кысь босьтны сымда сьӧмсӧ? Колӧ быд гӧгӧрвоысь, быд юр садя мортлы пырны шленӧ «Лэбалан машинаяс лӧсьӧдысь котырӧ» (
Сэтшӧм «котырыс» кӧ кутшӧмкӧ вӧлӧсьтын абу на ещӧ, колӧ регыдджык восьтыны.
А. Ч.
