ВЫЛЬГОРТСА УДЖЪЯС
Нюр косьтӧм.
«Югыд туй» газетын, № 147, менам гижӧма статья «Панамӧй эськӧ ыджыд бур удж да, кынысӧ вермамӧй огӧ-а».
Тайӧ удж йывсьыд гражданаыдлӧн бара на вӧлі чукӧртчывлӧм. Найӧ дыр тӧлкуйтісны да рӧскодысь полӧм понда друг ставныс ӧткажитчисны нюртӧ косьтӧмысь, сӧмын вит-квайт морт сӧгласитчис косьтӧм вылӧ.
Квайт мортыд дзикӧдз эз эновтчыны, найӧ бара выльысь босьтчисны восьтыны «мелиоративнӧй тӧвариществотӧ». Выль тӧвариществоӧ шленӧ гижсялісны нин 30 морт, чайтам, найӧ ӧні бӧрлань оз нин мунны, дай, дерт на, гижсяласны мукӧд садя, гӧгӧрвоана гражданаяс. Воис нин нюр косьтысь велӧдчӧм морт, шусьӧ «гидротехник». Тайӧ вежоннас сійӧ кӧсйӧ нин уджӧ кутчысьны: войдӧр видлавны нюрсӧ, кыдзиджык лӧсьыд косьтыны сійӧс, вӧчны план, артавны удж, рӧскод; сэсся, ар пом кӧ лоас кос, заводитны косьтыны.
Гидротехникыд тай зэв кӧкӧдӧ косьтынытӧ-а, лоас пӧ ыджыд пӧльза крестьянаыдлы. Видлыныс, заводитлыныс колӧ, водзын аддзамӧй, пондас оз мыйкӧ артмыны.
Восьтісны кагаясӧс видзанін (ясли).
Юль 20-ӧд лунӧ граждана шуисны восьтыны погостын «кагаясӧс видзанін». Пондасны сэні видзны страда чӧж посниясӧс вит арӧсаясӧдз. Оланін лӧсьӧдісны школа керкаӧ, оланінъясыс гырысьӧсь, гажа, югыд. Ывлаын, ӧграда пытшкын, мича луг, сад поводнӧй ыджыд, лоӧ зэв лӧсьыд ворсны, гуляйтны челядьыдлы. Нянь-йӧв-паськӧм кындзи бать-мамлысь нинӧм оз корны. Кӧть и оз корны, колӧ жӧ бать-мамъяслы отсавны, коді кыдзи вермас, выйторйӧн, яйторйӧн, колькйӧн — медым озджык челядьыд умны ӧти пӧлӧс сёянсьыд.
Турунъяс сісьмӧны.
Поводдя зэв омӧль: быд лун зэрӧ, ытшкӧм турунъяс мӧймуся моз сісьмӧны. Нюр видзьяс, ю дор видзьяс ӧтарӧ кӧтасьӧны, ва улӧ пырӧны, уналаті ытшкыны оз нин позь. Йӧзлӧн удж ни туй. Зэв шогынӧсь. Ӧткымын шуӧны: «Енмыд пӧ проч лӧгасис, эз пӧ пондыны веруйтны да»; мукӧдыс: «Енмыд пӧ тай абу вӧлӧма бур, ньӧти оз жалит крестьянатӧ, сэтшӧм енсьыд пӧ некутшӧм пӧльза абу». Пыр жӧ на ентӧ гартӧны. Дзик веськыд мат енмыдлы, код ногыс вӧчан: ӧтилаын колӧ кос поводдя, мӧдлаын — зэра. Ӧтмозсӧ енмыд буракӧ, оз жӧ вермы вӧчныд, а попъяс велӧдӧны: «Сійӧ пӧ быдтор вермӧ вӧчны», пӧрйӧдлӧны пемыд йӧзтӧ.
Н. Чеусов.
