ВЫЛЬГОРТСА ОЛӦМ
Стрӧитчӧм.
Крестьяналы войдӧр зэв дзескыд вӧлі стрӧитчыны. Сы вӧсна керкаяс сісьмалісны, лоины кӧдзыдӧсь. Ӧні лои прӧстджык, пондісны ёнджыка выльмӧдавны киссьӧм керкаястӧ, выльысь стрӧитавны лӧсьыд, кыпыд, шоныд керкаяс.
Туй лӧсьӧдісны.
Туй вывті вӧлӧсьт кузя оз нин вӧлі позь мунны вӧлӧн. Ӧні крестьяна ас выннас этша вӧчалісны, лоис лӧсьыдджык, позьӧ нин мунны сибдавтӧг. Нӧшта ёнджыка на колӧ канаваястӧ весавны, мед ваыс визувтас бокӧ; он кӧ, бара регыд туйыд тшыксяс.
Косьяс.
Том йӧз пыр на вывті ёна косясьӧны, быд рыт ас костас война, мӧда-мӧдсӧ дойдалӧны изъясӧн, оружйӧӧн. Мыйлакӧ сэтшӧм коссьыс некод оз дугӧд, сӧмын серамӧ вӧчасны дай «идйыд пӧ ёнджыка артмас». Ӧдвакӧ, вокъяс, сідз.
Турун-нянь быдмӧм.
Кӧдзыд, зэра поводдя понда няньяс быдмӧны жебӧсь. Сюыд эськӧ шепта нин да, шоч, тушанас дженьыд; васӧд муясын кӧдзаяс дӧбельки тшыкалӧмаӧсь. Идъяс зэв жӧ на дженьыдӧсь, оз вермыны ӧддзыны; эмӧсь, норасялӧны, эз пӧ чужав. Турун петасъяс косӧдінъясын, ыб вывъясын, вӧръясын тшӧкыд, быдмӧм бара жӧ оз аддзы; васӧдінъясын ӧнӧдз омӧля на быдмӧ, видзьясыс зэв на ваӧсь.
Поп видз кӧртмалӧм.
Видзсӧ поплысь, додь кызь ув, воддза воясӧ мырддьывлісны, сэсся прӧскур сёйысьяс бара сылы аслыс сетлісны кӧртымӧн; гӧльяс, судзсьытӧмъяс, посни семьяа йӧз олӧны му-видзтӧг. Водзӧ вылӧ Исполкомлы колӧ дугӧдны сэтшӧм уджтӧ, ёнджыка сулавны гӧльяс дор.
Кевмӧм ньӧжйӧник чинӧ.
Тувсов праздникъяс дырйи важӧн вӧлі йӧзыд зэв уна волывласны вичкоад, часовняясад, молебенъястӧ вӧлі сьылӧдӧны зэв уна пӧрйӧ, поп-дяк уна и сьӧм чукӧртлывлісны. Ӧні, видзӧдан да, йӧзыд зэв нин этша волывлӧны, молебенъястӧ сьылӧны зэв нин кык пӧрйӧ, сэсся и тырмас. Ӧбразъясӧн ноксьӧны сӧмын нин нывбабаяс, нывъяс, буракӧ, найӧ лыддьӧны асьнысӧ грекаджыкӧн. Кевмӧмъясыд пыр ньӧжйӧникӧн чинӧ. Бурджык эськӧ вӧлі, дзикӧдз кӧ бырӧ кевмӧмыд да весьшӧрӧ копрасьӧмыд!
Небыда уджалӧны.
Пемыд йӧзӧс югдӧдӧм удж омӧля на мунӧ. Колӧ том велӧдчӧма йӧзлы чорыдджыка, сьӧлӧмысьджык босьтчыны сійӧ удж дорӧ, оз ков пыр ыстысьны, надейтчыны мӧда-мӧд вылӧ да морӧс вылӧ ки пуктӧмӧн овны. Тіянлы ӧд бура нин колӧ тӧдны сьӧкыд, дзескыд олӧмсӧ пемыд йӧзыдлысь, найӧ пыр на мунӧны тӧдтӧм туйӧд; колӧ ӧтвылысь тіянлы петкӧдны найӧс югыд туй вылӧ.
Выльгортса.
