ВЕЛӦДЧӦЙ ОВНЫ!
Мувыв пасьтаыс уджалысь йӧз тільсьӧны, мырсьӧны кынӧмпӧт вӧсна. Попъяс, озыръяс уджалысь йӧзлы важӧн висьтавлісны: «Тадзи пӧ лӧсьӧдӧма олӧмсӧ енсянь: век пӧ вӧліны гӧль уджалысь йӧз, век пӧ вӧліны озыр нем уджтӧм войтыр, йӧз уджӧн тшӧгысьяс, водзӧ пӧ пыр лоӧ сідз».
Тайӧ воясӧ олӧмыс ачыс петкӧдліс налысь сӧрӧмсӧ.
Россияын эськӧ ӧні ёна нин кыпӧдӧны овмӧссӧ да, сӧмын другӧн сійӧ оз кыпты. Уна ковмас пуктыны вын, ёна уджавны. Бур олӧмыд оз артмы ачыс, оз артмы Сӧвет власьт тшӧктӧм серти ни.
Артмас сӧмын, кор став йӧзыс, став уджалысь войтырыс сьӧлӧмсянь босьтчасны удж вылӧ. Коми войтырыд эськӧ векисянь сьӧлӧмсяньыс быд удж вӧчӧ да, бурсӧ сылӧн уджыс сетӧ этша. Гожӧмбыд уджалас семьянас видз-му вылын — няньыс, кысь нин эськӧ вузавны, сёйнысӧ аслыс во гӧгӧр кежлӧ оз волы. Мыйла нӧ сідз? Удж вылӧ коми войтыр вын пуктӧ уна, ставсӧ, мый эм — оз дышӧдчы. Сідзкӧ удж бердад, вынсьыд ӧприч, мыйкӧ нӧшта на колӧ.
Нӧшта колӧ кужӧм уджтӧ нуӧдны — сійӧ петкӧдлӧ ачыс олӧмыс. Коми войтыр шуӧ: «Мый нӧ велӧдчӧмсьыд — гӧрныд да ытшкыныд велӧдчӧм оз ков». Вӧлӧмкӧ, медся ёна видз-мутӧ уджавныд и колӧ велӧдчӧмыд. Велӧдчӧм войтырыд уджалӧны кокньыда, бурыс уджсьыс налӧн воӧ уна.
Оз ас выннас вӧчны быд сьӧкыд уджсӧ — вӧчӧ машина. Быд морт машина ньӧбны оз вермы ӧткӧн — чукӧртчӧны артельӧ кымынкӧ войтыр, сэсся ӧтув лӧсьӧдӧны машинаяс.
Уджалысь йӧзлӧн власьт, Сӧвет власьт, быдӧнӧс тшӧктӧ ёна велӧдчыны, вежӧр воссьӧдны, медым овмӧс вермасны кыпӧдны — кокньыд, долыд, гажа олӧм му вылын лӧсьӧдны.
Мыйта ми аслыным асьным лёксӧ вӧчам пемыдлун кузя! Босьтам кӧть ныв сетӧмтӧ, пи гӧтралӧмтӧ. Гӧтралам томӧн. Нывъястӧ сетам дас квайт арӧсӧн, челядьӧн. Кызь арӧс кӧ нывлы, шуам: «Сійӧ пӧрысь ныв нин». Сетам бокӧвӧй семьяӧ. Видзӧны ичмоньӧс омӧля: видӧны, нӧйтӧны, быд сьӧкыд уджыс сылы тырмӧ. Челядь мӧдасны. Вывті том, челядь кодь аньыдлӧн и челядьыд чужӧны ӧдва ловъяӧсь, омӧликӧсь, висьысьӧсь. Видзны бура удж понда мамыс найӧс оз эшты. Унджыкыс кулӧ, овмӧдчысьыс быдмӧ ичӧтик тушаа, эбӧстӧм, ичӧт вежӧра. Сідзи пыр водзӧ йӧзыд поснялӧны, омӧльтчӧны.
А нывбабаыд миян кыдзи олӧ?! Сьӧкыд уджысла, челядясьӧмысла, нӧйтӧм-видӧмысла (бур кыв шоч баба кывлӧ) унджыкыс висьӧ. Пемыд йӧзыд шуӧны: «Тшыкӧдӧм висьӧм пӧ, шева пӧ сетӧмаӧсь». Висьталӧны, коді и шевасӧ сетӧма. Лёкалӧны сы вылӧ, пакӧсьт вӧчӧны. Бур вежӧра войтыр сідз эськӧ эз шуны. Некутшӧм шева абу, некутшӧм тшыкӧдысь абу. Став висьӧмыс, сьӧкыда олӧмыс, пемыдлун понда.
Ёна, ёна миянлы, коми войтырлы, колӧ велӧдчыны. Сӧмын велӧдчӧм войтыр вӧчас аслыс кокньыд, долыд, шуда, гажа олӧм. Сяммӧдчыны колӧ бура удж нуӧдны, ньӧбавны ӧтувтчӧмӧн му-видз уджалан машинаяс. Велӧдчыны уна пӧлӧс кӧдза вӧдитны.
Босьтчамӧ, коми йӧз, сьӧлӧмсянь Коми му вылын овмӧс кыпӧдны!
П. М.
