КАРЛ МАРКС

Талун пӧ 5-ӧд майын чужан лун зэв бур, ыджыд велӧдысьлы, нуӧдысьлы уджалысь йӧзӧс став муыс кузя — Карл Маркслы.

Коми уджалысь йӧз омӧля на сылысь олӧмсӧ, велӧдӧмсӧ тӧдам. Ловъя кӧ вӧлі — талун эськӧ сылы 106 арӧс. Чужліс 1818 воын, кувліс 1883 воын — 41 во нин. Быдмис озыр йӧз пиын, вывті сюсьыс вӧсна сувтіс гӧль йӧз дор, нэмыс чорыда на вӧсна уджаліс, пессис асьсӧ видзтӧг. Профессорӧ эз пыр, 24 арӧссянь пондіс уджавны гӧль йӧз вӧсна. Дорис став коммунистъяслы бур туйсӧ, велӧдӧмсӧ, кыдзи венны озыръясӧс, кыдзи босьтны вын кутӧмсӧ гӧль йӧзлы, лӧсьӧдны мортӧн мортӧс вильӧдтӧм олӧм му пасьталаыс. Петкӧдліс уджалысь йӧзлы озыръяс олӧм ноглысь став дзугсӧ, быдлаын нырщикаліс, чукӧртіс медводдза уджалысь йӧзлысь чукӧрсӧ (ӧні сы ногӧн коймӧд чукӧрсӧ лӧсьӧдіс Ленин).

«Манифест» Маркслӧн (другыскӧд Энгельскӧд вӧчисны) чукӧртіс, чукӧртӧ став уджалысь гӧль йӧзсӧ. Чорыд шыыс 77 во кылӧ му кузя: «Пролетарии всех стран, соединяйтесь!» — Уджалысьяс, уджалан кӧлуйныд кодлӧн выйӧдз асланыд кианыд абу, кутӧ-бертӧ озыр йӧз, личкӧ, вирнытӧ юӧ — став оланінъясысь му пасьтала ӧтлаасьӧй, чукӧртчӧй! Чукӧртчӧм мысти став эмбурсӧ, озырлунсӧ озыр йӧзлысь бӧр мырддьӧй, вӧчӧй ассьыныд уджалана государство, водзӧ мунӧ, энӧ сувтӧ ӧти тшупӧдӧ, пыр чорыдджыка‐сюсьджыка уджалӧй, кӧрт дорӧмъяссӧ разалӧ-сявкйӧй нинӧмысь повтӧг. Воштынысӧ тіянлы дорӧмыс кындзи нинӧм, босьтны жӧ колӧ, вермад став мусӧ-васӧ.

Маркс велӧдӧм ногӧн дорим ми ассьыным Республикаяс, автономияяс, паськӧдчам, водзӧ мунам. Партия видзӧ сылысь велӧдӧмсӧ, сы ногӧн уджалӧ — мед лоас му вылын мортӧн мортӧс вильӧдтӧм олӧм.

Воысь воӧ Марксӧс (Энгельскӧд, Ленинкӧд) тӧдысь, сы ногӧн уджалысь му кузя пыр содӧ. Содӧ тшӧтш миян Коми му кузя, коми йӧз пиын. Маркс му вылын ӧнӧдз на медбур, зэв ыджыд велӧдысь дорны лӧсьыд олӧм, шуда олӧм му вылын. Сылӧн кӧсйӧмъяс вӧліны сэтшӧмӧсь — мед эськӧ ставмувывса уджалысь йӧз вӧліны сы кодьӧсь жӧ сюсьӧсь, повтӧмӧсь, чорыдӧсь.

Озыр йӧз нэмыс сыысь биысь моз полісны. Озыр дор олысь велӧдчӧм йӧз пыр сылысь велӧдӧмсӧ курччалісны, кӧсйисны дойдавны — пиньныс эз мӧрччы. Маркслӧн велӧдӧм, уджалысь йӧзӧс нуӧдӧм пыр ёнмис. Чорыда ёнмӧдіс Ленин.

Вывті ыджыд, сюсь, ён, бур морт вӧлі Маркс уджалысь йӧзлы. Вывті уна колӧ сы йылысь гижны, сёрнитны, унджык колӧ вӧчны, дыр на ковмас сы ногӧн уджавны.

Сы вӧсна ёна на колӧ миянлы коми йӧзлы сылысь велӧдчыны уджавны. Нимыс, тӧдӧмысь, уджалысь йӧз пиын, уджыс Маркслӧн оз вун. Татшӧм мортыс ставыс на миян куим: Маркс, Энгельс, Ленин. Татшӧм йӧз сюрс воясӧн чужлӧны ӧтчыд.

Коми войтыр! велӧдчӧм, велӧдчытӧм, том, пӧрысь, ай, энь — ставӧн чорыда босьтчамӧй тӧдмавны Маркслысь−Энгельслысь−Ленинлысь велӧдӧмсӧ, сійӧ велӧдӧм ногӧн чорыда босьтчамӧй уджавны ас пиын, гӧгӧр. Гажӧдчамӧй сы вӧсна, мый йӧз эмӧсь сюсьӧсь, гӧль йӧз вӧсна олысьяс, вӧліны, лоӧны. Ёна ӧні велӧдам велӧдчанінъясын, тӧдмалам став велӧдӧмсӧ миян гырысь велӧдысьяслысь.

Маркс−Энгельс−Ленин велӧдӧм венӧ став пӧръявлана мукӧд сикас велӧдӧмъяс, кодъяс сюйӧны озыр йӧз кипод улӧ.

Мед олас Маркс−Энгельс−Ленин велӧдӧм ног! Мед матысмӧ мортӧн мортӧс вильӧдтӧм олӧм, мед югъялӧ биыс бур велӧдӧмлӧн, мед лоас шудлун коми уджалысь йӧзлӧн ставмувывса уджалысьясыскӧд!

Колӧ ёна чорзьӧдчыны: мувывса йӧз куим юрӧн чині нин: Маркс, Энгельс, Ленин абуӧсь. Юръясныс жӧ налӧн вӧліны вывті сюсьӧсь, бурӧсь, донаӧсь.

Асьныс, налӧн велӧдӧмыс миян юрын, сьӧлӧмын, уджын. Сы вӧсна нинӧмысь огӧ полӧ, водзӧ уна миллион йӧз тувччалӧмӧн чорыда тувччалам, мед оз ло му вылын озыр ног олӧм, лоас жӧ коммунизм!