МЫЙӦН СКӦТӦС ВЕРДНЫ ТАВО ТУЛЫСЫН

Мӧймуся зэра гожӧмын крестьяна эз вермыны чукӧртны бур сёян турун скӧтлы. Сы вӧсна скӧт ёна нин омӧльтчис. Мед водзӧ абутӧм да омӧлик вердаснад скӧтыд дзикӧдз оз ор (омӧль вердасысь, тшыгысь скӧт висьмӧ, кулӧ), миянлы колӧ босьтчыны омӧль, сёйтӧм вердасысь (мед оз таскайтны) лӧсьӧдны сёянаӧс. Этша кӧ туруныд, вердны мукӧдторйӧн сы пыдди.

Тшыкӧм турун, тшыкӧм идзас оз позь скӧтлы вердны пӧжтӧг. Первой татшӧмъяссӧ колӧ посньыдика шырны, сэсся пӧжны шомӧсын. Пӧжӧны со кыдзи: пуан ваӧн киськалӧны пӧжантор, топыда вевттьӧны, видзӧны ӧтик-кык лун, сэки сійӧ шонавлас да кутас ичӧтика шузьыны (брожение); кык лун мысти чӧскыд шома дук кутас кывны, скӧт зэв сёйӧ (пӧсь ваӧн киськыштӧмысь, тадзи шоммӧдышттӧг пӧльза ичӧтик). Тадзи жӧ колӧ пӧжны сю идзас, жуг, шеп ёг. Сю идзас пӧжтӧг вердӧмысь нинӧм, прӧста таскайтчӧ, скӧт оз сёй чорыдысла. Мед скӧт сёясджык, мед пӧтлуныс лоӧ, колӧ ичӧтика кӧть сорлавны няньӧн (пызьӧн, тусьӧн), ичӧтика пуктыштны сов (уна сов пуктыны оз позь: юӧмысла омӧль вердаснад скӧт эбӧстӧг усьӧ). Пӧжигӧн идзас пиӧ позьӧ пуктыны кыд, ӧтруб, шабді чуль, жмык дрӧбитӧмӧн.

Турунӧн кындзи скӧтӧс позьӧ вердны нӧшта пуктасторъясӧн: картупельӧн, сёркниӧн, турнепсӧн, галанкаӧн. Картупель вердсьӧ пуӧмӧн и путӧг, лысьтан скӧтлы вердсьӧ путӧг (путӧгыс скӧтыслы пӧтӧсджык), картупель миян скӧтлы позьӧ вердны пуд джынйӧдз лун кежлӧ. Пуӧм картупель вердсьӧ тшӧгӧдан скӧтлы — порсьлы, мукӧдлы, — сійӧ пуктӧ уна тшӧг яй, вердӧны пуӧмӧн комын пунтӧдз (тайӧ норма гырысь скӧтлы). Картупель ульнас скӧтлы сеттӧдз посньыдика вундавсьӧ, дзоньӧн сетны оз позь — виньдӧны, видзсьӧ сутки джын ва пиын, мед петас сылӧн ядыс (соланин). Сёркни, турнепс, галанка вердӧны тадз жӧ, водзвыв крӧшитӧмӧн, мыськӧмӧн, путӧг и пуӧмӧн вердсьӧ 1 пудйӧдз. Вердсьӧ тайӧ пуктасторъяс: дзик ӧтнанысӧ, шырӧм идзас сорӧн. Юанӧн уна сетны оз ков, пӧльза сэтысь зэв этша, колӧ вердны сук сёян пыдди. Сетӧны скӧтлы тайӧ вердасъясыс зэв бур пӧтӧслун, кӧзяинлы уна йӧв да яй.

Дерт, куш тайӧясӧн вердны, турун идзас сортӧг, оз позь.

Ме думайта, бур кӧзяин оз кут майшасьны да шогсьыны скӧт омӧльтчӧм вылӧ, кутас лӧсьӧдны скӧтлы сёянтор. Колӧ уджавны уна пуктасторъяс: картупель, турнепс, мукӧдтор; кӧдзны сёян турун зэра воясын колӧ мӧд ногджык, мед оз тшык. (Татшӧмторъяс кӧ онӧ кужӧй ас кежын вӧчны, юасьӧй, кывзӧй тӧдысь йӧзлысь, лыддьӧй газетъяс, нигаяс).

Г. Микушев.