СТАВЫС ВЕЛӦДЧӦМ САЙЫН
Россияын олӧны уна сикас йӧз: рочьяс, коколъяс, тотараяс, еврейяс, чувашъяс, вотякъяс, комияс и нӧшта на мукӧд уна. Сёрни налӧн ставныслӧн ассяма, быдӧнлӧн асланыс кыв. Рочьяслӧн — роч кыв, тотараяслӧн — тотара кыв, чувашъяслӧн — чуваш кыв, вотякъяслӧн — вотяк кыв, комилӧн — коми кыв, сідз водзӧ.
Сарыд озыръяскӧд (капиталистъяскӧд) уджалысь йӧзтӧ морт туйӧ эз пуктывны, кывтӧм пемӧсъяс вылӧ моз видзӧдісны. Уджалысьясыд, коньӧръяс, кывтӧм пемӧсъяс кодьӧсь и вӧліны: велӧдчытӧмӧсь, пемыдӧсь, быдӧнысь полӧны, няйта олӧны, ныр вылас усьтӧдз уджалӧны — озырӧс тыртӧны; праздникӧ усьтӧдзыс юӧны (сар вӧлі юкталӧ, быд сиктын кабак). Сьӧкыд, пемыд, пеж олӧм...
Уна сё во сідзи мырсисны Россияын олысь йӧз. Сарлы да озырлы пемыдлуныс, гӧльлуныс йӧзыслӧн медся бур: пемыд йӧзтӧ дорны зэв кокни. Ӧти министр сарлӧн сідзи вӧлі и шуӧ (весиг оз соссьы): сарыд пӧ капиталистъясыдкӧд сӧмын йӧз пемыдӧн и олӧны.
Дерт, налӧн сьӧлӧмныс эз вись йӧз пемыд понда. Европаын олысь йӧзъяс (прансузъяс, немечьяс, англичана да мукӧд) кутісны серавны пемыд Россия вылад, яндзим лои сарлы да капиталистъяслы, босьтчисны велӧдны уджалысьясӧс.
Велӧдан удж нуӧдысьясыслы шуисны: уджалысьястӧ пӧ ёна велӧдны оз ков, медым вежӧрныс налӧн оз югды. Велӧдны пӧ колӧ сӧмын рочӧн лыддьыны да гижны; медся бура пӧ колӧ велӧдны озыръяс ног овны, попъяслысь да сарлысь кывзыны — найӧс ен пыдди пуктыны.
Сэтшӧм вӧлі важ школа, сарлӧн да попъяслӧн школа.
Революция бӧрын уджалысь йӧз Россияын лӧсьӧдӧны асьныс став оланногсӧ. Асьныс лӧсьӧдӧны и школа. Школаын оз воддза моз пемдӧдны велӧдчысьяслысь юръяссӧ — воссьӧдӧны, югдӧдӧны вежӧрсӧ, медводдза лунсяньыс гӧгӧрвоана кывйӧн, ас кывйӧн велӧдӧмӧн.
Оз важ моз велӧдны сарӧс да попъясӧс радейтны, озыръяс ног овны. Велӧдӧны ичӧтысянь бура уджавны, бур олӧм му вылын ӧтув став уджалысь йӧзыскӧд дорны.
Быдӧн нин ӧні тӧдӧны: велӧдчытӧг пемыд войтырлы овны сьӧкыд; сэтшӧм олӧм абу морт сяма олӧм, кывтӧм пемӧсъяслӧн кодь олӧм.
Ӧні уджалысь йӧзлӧн став бурыс и, омӧльыс и, ас саяныс. Омӧльсӧ, пемыдсӧ колӧ вунӧдны. Колӧ чорыда бурӧ кутчысьны. Медся войдӧр ёна велӧдчыны. Челядьӧс школаясын бура велӧдны, медым быдмасны югыд вежӧраӧсь, нинӧмысь повтӧмӧсь, быдтор тӧдысьӧсь. Медым вермасны пемыдысь петны югыдлань, вӧчны долыд, гажа олӧм.
Парма морт.
