НЬӦТЧЫД ЭНӦ ПОВЗЬӦДЛӦ ЧЕЛЯДЬӦС

Мамъяс, кага видзысьяс, кывзан да, пыр повзьӧдлӧны челядьӧс бӧрдіганыс-ыждаліганыс: «Эн бӧрд бара, бубыляыс сёяс». — «Эн колӧкӧ ыждав, бара кӧиныслы шыбита». — «Аминьӧй, шышкыс локтӧ, регыд нопъяс сюяс». Тадзи уна ног повзьӧдлӧны быдӧн челядьтӧ. Скӧрджык батьяс мыжмӧм челядьсӧ чиршӧдласны: «Кучиктӧ куля, вирӧдз нӧйта!» Тӧдӧмысь челядь татшӧмторъяссьыд повзьӧны, найӧ ӧд збыль чайтӧны, гырысьыдлысь кывъястӧ пыдди пуктӧны, веритӧны.

Гырысьяс повзьӧм йывсьыд шуласны: «Юрсиӧй пӧ тай сувтліс повзьӧмла.» «Кынмылі пӧ дзик места вылӧ». Гырысь да, вӧлӧм, со кыдз повзьӧны. Мый нӧ сэтшӧм повзьӧмыс? Быд мортлӧн эм (пемӧсъяслӧн эм жӧ) нервы. Мый нӧ сійӧ нервыс лоӧ? — юаланныд ті. Тайӧ кывйыс велӧдчӧм йӧзлӧн, докторъяслӧн. Нервъяс зэв вӧсньыдик, муртса тӧдчан сунис кодь везъяс, став тушаад, юрад, пытшкӧсад, кынӧмад, сювъясад, сӧнъясад, сьӧлӧмад, тыад, мускад, вӧркад зэвтчӧмаӧсь. Найӧ зэв лябӧсь, доймысьӧсь, кылысьӧсь. Нервъяс пыр, телеграф сутуга кузя моз, мунӧ шогыс, нимкодьыс. Нервас дзик летчан вуджъяс моз зэвтчӧмаӧсь уджаліганыс. Юркӧд, коккӧд, кикӧд и м. т. уджавны налы пыр лоӧ тшӧтш. Сэсся дыр кӧ зэвтчӧмнад шойччытӧг уджаласны — висьмӧны, сэки морт висьмӧ, нервнӧй висьӧм. Ми тӧдам, повзьӧмысь весиг гырысьлӧн сьӧлӧм дугдылӧ типкӧмысь, лов оз кут шедлыны (кувлӧны на-а).

Повзьӧмсьыд кынӧмса, сювса, сьӧлӧмса нервъясыд зэлалӧны вывті ёна. Пыр зэвтӧмӧн оз позь нервъясӧс видзны, сэтысь вермӧ нервнӧй висьӧм босьтны. Посни челядьлӧн, тӧдӧмысь, нервъяс гырысьлӧнысь ёна омӧльӧсь, сійӧн найӧ быдторйысь повзьӧны ӧдйӧнджык. Тӧдтӧм аддзывлытӧмторъясысь весиг найӧ повзьӧны, куш висьталӧмысь, скӧр гӧлӧсысь, лёк сёрниысь. Челядь нервъяслы колӧ тшӧтш быдмигмозныс ёнмыны. Повзьӧдлыны кӧ кутан, налӧн нервъясыд пыр зэвтчӧмаӧсь лоӧны, ёнмӧм пыдди омӧльтчасны, висьмасны. Нервъяссянь висьмӧ тшӧтш вем, сэки мортлӧн юр вежӧр, юр паметь бырӧ, сідзитӧ зонпосни вермасны йӧймыны, йӧй нисьӧ прӧсужӧсь лоӧны. Нывпоснилӧн нервъяс висьмӧмыд пӧрӧ зэв омӧлик висьӧмӧ: велӧдчӧм йӧз ногӧн кӧ, нервнӧй висьӧмӧ, миян коми ногӧн кӧ, шеваӧ.

Коми аньяслы колӧ та йылысь ёна тӧдны.

Ичӧтдырся полӧмыд ыджыдӧдз мортӧс оз эновт, сэтшӧм морт оз вермы ас вылӧ надеяӧн овны, пыр сійӧ йӧз синмӧ видзӧдӧ, быдӧнысь, быдторйысь полӧ. Мукӧддырйи гырысьяс челядьлы висьтавлӧны кулӧм ловзьӧм йылысь, омӧльяс-чӧртъяс йылысь, висьтавлӧны, быттьӧ забыль кулӧмъясыс ловзьӧны, омӧльясыс эмӧсь. Челядь, дерт, гырысьлысь веритӧны, асьныс оз на вермыны гӧгӧрвоны олӧмтӧ да, сэсся и повны кутасны быдторйысь, весиг оз лысьтны кутны ӧтнаныс керкаад овны, ывлаад петны. Сійӧ полӧмыс оз лэдз полысь морттӧ ас гӧгӧрсӧ, ывлавыв гӧгӧрсӧ тӧдӧдны, велӧдны. Сы вӧсна юр вежӧр сӧвмӧмыс, сюсьмӧмыс оз кут содны сылӧн. (Полысь морт некытчӧ шогмытӧм).

Бать-мамлы кӧ колӧ дзоньвидза, тыр вежӧра, сюсь, збой челядь, энӧй ньӧтчыд повзьӧдлӧй найӧс.