БЫРӦДАМ ПЕМЫДЛУН

1917ʼ воын Россияын вӧлі революция: уджалысь йӧз чорыд кабырнас кутчысисны пеж оласног путкыльтны, пӧрӧдны. Мукӧдыс (уна вӧлі сэтшӧмыс) пыкисны быдсяма ногӧн уджалысьясӧс революция вӧчӧмысь. Йӧз пӧ Россияын пемыд, немтор пӧ оз артмы. Дыр на пӧ ковмас удж лӧсьӧдысьяс (капиталистъяс) улын овны. Ыджыд вензьӧм, ыджыд кось муніс сэтшӧм капиталистъяс дор олысьяскӧд. Уджалысь йӧз, югыд вежӧрнас, вына сойнас, веніс, вермис сэтшӧм пемыд вежӧра войтырӧс. Дзикӧдз путкыльтіс пеж оласног. Ачыс ас удж вылас, ас вылас лои ыджыд. Ачыс став уджсӧ лӧсьӧдӧ‐нуӧдӧ, закон пуктӧ. Но сійӧ этша на. Нӧшта колӧ Россияын бырӧдны пемыдлун, гӧльлун, тшыглун — путкыльтны-пӧрӧдны сьӧкыд олӧм, воссьӧдны, югдӧдны вежӧръяс. Татшӧм уджсӧ рочьяс шуӧны «культурнӧй революцияӧн».

Коми муын велӧдчӧм войтыр 1918ʼ воын нин босьтчисны вӧчны татшӧм культурнӧй революциясӧ. Уна вӧлі паныд мунысь, воча мунысь...

Нинӧмыс. Культура дорысьяс синсӧ лапниттӧг мунісны водзӧ.

Югыд вежӧра велӧдчӧм войтыр тӧдлісны важысянь: бур олӧмыд пӧ, кокньыд, долыд олӧмыд велӧдчӧм сайын.

Ёна важ коми йӧз оласног йылысь эмӧсь гижӧм висьтъяс (рочьяс йӧз оласног йылысь гижысьяссӧ шуӧны историкъясӧн). Гижӧмаӧсь — коми йӧзыд пӧ войдӧр, уна сё во сайын, овлӧмаӧсь озыра; некодысь, нинӧмысь абу повлӧмаӧсь.

Кывлӧмаӧсь на йылысь рочьяс.

Удж лӧсьӧдысьясыс правительствоыскӧд коми войтырӧс дорӧмаӧсь; озырлуннысӧ пычкӧмаӧсь. Сэсянь Коми му ӧтарӧ гӧльмис. Югыд вежӧрныс коми войтырлӧн пемдіс. Асьсӧ кутіс ичӧтӧ пуктыны, быдӧнысь повны. Революцияӧдз коми мортлысь кӧ вӧлі юаласны: коді пӧ тэ — висьтасяс рочӧн, ас кывсьыс, ас йӧзсьыс соссяс.

Коми велӧдчӧм вежӧра войтыр босьтчис бӧр кыпӧдны коми йӧзӧс: пальӧдӧны, чуксалӧны выль олӧм лӧсьӧдны — повтӧм олӧм, озыра, долыда, кокниа олӧм.

Ёна налӧн сьӧлӧмныс висьӧ коми йӧз понда. Паськӧдӧны комилы водзӧ пыр туйсӧ.

Босьтчам ставӧн удж вылӧ. Медым Пармаыс сыркакывны пондас. Уна сё во нин узим, полім, ичӧтӧн олім, дыш-горшӧс озырмӧдім. Бырӧдам пемыдлун!

Югыд вежӧра войтырӧс некод оз дор.

Парма морт.