ЭЖМАСЬНЫ
Коми сёрнисикасъяс-диалектъяс — зэв сӧдз ӧшмӧс, кытчӧ дзебсьӧмаӧсь важ кывъяс, кодъяс отсӧгӧн позьӧ туявны важ оласноглысь аслыспӧлӧслунсӧ, торъя кывъяслысь артмӧмсӧ.
Ӧткымын коми сёрнисикасын, шуам, Емва вожын паныдасьлӧны "эжмасьны, эжмооны” кывъяс, кодъяс кутӧны вежӧртас — ӧта-мӧдлысь мыйкӧ мырддьыны. А Удора вожын шуӧны вежмасьны, (мырддьысьны), вежмавны (мырддьыны). Эжва йылын “эжкерсині” уськӧдчыны код вылӧ кӧ, лёкысь усьласьны, шыбласьны.
Кутам кӧ ми корсьны тайӧ кывъяслы лӧсяланаясӧс рӧдвуж финн-угор войтыр сёрниысь, аддзам удмуртъяслысь ожмаськыны кыв, кодлӧн вежӧртасыс: воюйтны, вермасьны, тышкасьны.
Комиысь удмурт кывйыс торъялӧ сӧмын кывводзын сулалысь гласнӧйнас. Кызвын кывйын медводдза слогын сулалысь коми -э-лы удмурт сёрниын лӧсялӧ -о.
Ӧткодялӧй:
коми | удмурт |
зэр | зор |
керка | корка |
петны | потыны |
сетны | сётыны |
Ожмаськыны кывйысь кындзи удмурт кывкудйын паныдасьлӧ ож кыввужъя 25 кыв.
ожмаськэм — тыш;
ожманы — ранитны;
ожалтіськыны — код вылӧ кӧ лэптыны ки;
ожаляны — вины;
ожын бырын — усьны война вылын;
ож — война да с.в.
Эжмасьны кыв дінӧ юрганногнас да вежӧртаснас матын эрзя-мордва сёрниысь эцемс кыв, коді петкӧдлӧ: зырны кодӧскӧ, локны паныд кодлыкӧ, код вылӧ кӧ уськӧдчыны.
Коми водзын ж-лы мордва сёрниын весьтас сулалӧ ч, ц либӧ ш (гортӧм шы).
Ӧткодялам:
коми | мордва |
жов | чевге |
жель | цулгомс (желлявны) |
жуг | шукш (лӧп-ёг) |
жонь | шавоча да с. в. |
Рӧдвуж йӧз сёрниысь примеръяс корсигӧн ми аддзам, мый эжмасьны кыв чужлӧма уна сюрс во сайын, кор коми пӧль-пӧчным ӧтлаын овлӧмаӧсь абу сӧмын удмуртъяскӧд, но и мордва чой-вокныскӧд.
Эжмасьны вежӧртаса кывйысь удмуртъяс артмӧдісны эмакыв: ож — война. Коми тайӧ кывсӧ босьтіс рочысь, сёрӧнджык нин.
Финн сёрниысь sota (война) кывлы мари сёрниын матын шюдэм (ёрӧм) вежӧртаса кыв. Комилы мари шюдэм-лы матын сӧтӧм-видӧм, матькӧм кыв.
Ми аддзам, мый ӧти кыввужысь артмӧм кывъяс рӧдвуж йӧз сёрниын кутшӧмакӧ торъялӧны вежӧртаснаныс дай юрганногнаныс. Кыдзи тыдовтчӧ, война пыдди рӧдвуж финн-угор войтыр лӧсьӧдӧмаӧсь асшӧр кывъяс.
Комиын “война” вежӧртаса асшӧр кывъяс олӧны сёрнисикасъясын, кӧть и эз ло ӧнӧдз на найӧс пыртӧма литературнӧй кывйӧ тышкасьны, воюйтны кадакывъяслы синонимӧнъяс пыдди. “Эжмасьӧм” эмакыв вермис мунны эськӧ война нимтысь термин пыдди.