ЙӦГРА ВОКЪЯС
Курав школа пыдӧс, йӧгра вок!
Мед и тэнад чорыд лысьӧм
Тӧдмалас тшӧтш школа висьӧм.
И. Куратов.
Из сайын, Коми мусянь неылын, Ямал ненеч да Ханты-Манси автономнӧй кытшъясын олӧны йӧгра: хант да манси. Найӧс наукаын нимтӧны Обь вывса йӧграӧн, медым торйӧдны Дунай юбердса йӧграысь — венгръясысь.
Венгръяслӧн да Обьвывса йӧгралӧн — хант да манси войтырлӧн — кывныс ӧта-мӧд дінаныс матын, кӧть тайӧ войтырыс ёрта-ёртсяньыс ӧні зэв ылынӧсь: Венгръяс — Европа шӧрынӧсь, а Обьвывса йӧгра — Сибиринӧсь. Но ёна важӧн, кык сюрс во сайын — кайӧ овлӧмаӧсь ӧтлаын, сёрнитлӧмаӧсь ӧтласа кывйӧн.
И ӧні кӧть мӧда-мӧднысӧ венгрыд ханткӧд да мансикӧд оз нин гӧгӧрвоны, унатор найӧ сёрниын ӧтласа на, торъя кывъяслӧн юрганногыс да вежӧртасныс шензьӧдана матынӧсь.
Ӧткодялӧй:
| хант | манси | венгр | |
| син | сэм | сам | szem (сэм) |
| вӧв | лув | лов | Іо (ло) |
| чери | хул | хул | hal (хол) |
| пон | амп | амп | eb (эб) |
| йи | енгк | янгк | jég (йэг) |
| кык | кит | кет | ket (кэт) |
| куим | холэм | хурум | három (харом) |
| нывбаба | нэ | нэ | пӧ (нӧ) |
Кык сюрс во чӧж торйӧн олігад венгр кывйыд сӧвмис мирын паськыда нималысь кывйӧ. Сійӧс велӧдӧны Европаса да Америкаса университетъясын, венгр кывйӧн сёрнитӧны учёнӧйяс ыджыд чукӧртчылӧмъясын (конгресс-конференция дырйи), венгр кывйӧн сувтӧдӧны спектакльяс, снимайтӧны кинофильмъяс, кодъясӧс петкӧдлӧны мушар пасьтала.
Венгр поэтъяс Шандор Петӧфи, Йожеф Аттила, Эндре Адь да мукӧдъяс нималӧны мирын медся тӧдчана гижысьяс лыдын.
Ӧнія сӧвмӧм литературнӧй венгр кыв подулын век жӧ куйлӧ важъя финн-угор кадӧ артмӧм кыв.
Олӧмын выль понятиеяслы нимъяссӧ венгръяс сетӧны важъя кыввужъясысь артмӧдӧмӧн.
Со, шуам, самолёт, аэродром понятиеяс чужисны миян нэмын. Найӧс нимтӧм могысь венгръяс вӧдитчӧны repul — (репюл) кывдінӧн, кодлӧн вежӧртасыс — лэбавны.
Самолёттӧ венгръяс нимтӧны repülőgép-ӧн, лэбалан машинаӧн, аэродромтӧ — repülőtér-ӧн (лэбзян йӧртӧдӧн), самолёт билеттӧ — repülőjegy-ӧн (лэбзян пасӧн) да с.в.
Тайӧ венгр repülnі кадакывлы коми сёрнисикасъясын весьтас сулалӧ ӧти кыввужъя кыв: репавны, кодлӧн вежӧртасыс неуна векньыдджык: пывсян-рыныш горйын изъяс костӧд би кывъяслы лэптысьны, кор изъясыс ёна нин сотчӧмаӧсь, пач ломтысигӧн ӧгыръяслы лэбавны пач вомысь (КЭСК), гӧбеч выысянь репні (вв. Висер) — усьны гӧбӧчсянь; улӧ — юрӧ репны (уд.) — увлань юрӧн усьны (ССКЗД); рипъёоны (иж.) — би кывъяслы петны пач потасӧд (юӧртіс З. П. Ануфриева), коми-пермяк сёрнисикасын репавны — разі-пельӧ лэбзьыны: таррез репалісӧ — таръяс лэбзялісны разі-пельӧ (КПРС). Коми репавны кывлы удмуртын весьтас сулалӧ джабыр-сувтса; джабырскьшы — кавшасьны, лэптысьны, сувтны, шуам: йырсиез джабыр джутскиз — юрсиыс сувтса сувтіс. Кыв водзын коми р шылы удмуртын лӧсялӧ дж. Ӧткодялӧй:
| коми | удмурт |
| рӧмыд | джомыт |
| рыт | джыт |
| ужин (рытъя шыд) | джытшыд |
| ужнайтны (рытъя шыд сёйны) | джытшыданы |
Кыв шӧрын коми гортӧм п -ыс удмуртын гораммӧма, вуджӧма б -ӧ.
Ми аддзам, мый комиын, удмуртын да венгр сёрниын репавны — repülnі кадакывъяс нимтӧны кыпӧдчӧм, лэбӧм. Сӧмын коми репавны, удмурт джабырскыны эз кутны нимтыны самолётӧн лэбӧм венгр кывйын моз.
Венгръяслӧн медматысса вокъясныс — хант да манси — самолёттӧ нимтӧны ӧтмоз — бордъя пыжӧн, ханты ног сійӧ юргӧ: тухланг хоп, а манси ног — товлын хап. Пыжыд ӧд Обь вывса йӧгралы ёнджыка велалӧмтор машина сертиыд. Но важъя кывъяс, кодъяс нимтӧны олӧмысь медколана пасъянторъяссӧ, Дунай вывса да Обь бердса йӧгра сёрниын юргӧны мӧда-мӧдныслы гӧгӧрвоанамоз.
Ӧткодялӧй:
| хант | манси | венгр | |
| овны | велты | олункве | élnі |
| мунны | мента | минункве | mennі |
| юны | яньт | аюнкве | іnnі |
| аддзыны | ныты | нанкункве | néznі |
| босьтны | вуйляты | винкве | vennі |
Вайӧдам Обь вывса йӧгра йӧзкостса поэзияысь мойдкыв-нӧдкывъяс, кӧні тыдовтчӧ налӧн серпаса мӧвпалӧмыс, вӧр-вакӧд торйӧдчыны позьтӧма йитчӧмныс.
Нӧдкывъяс:
Пемыд вӧрын кык турун сі тыдалӧны, йывъясныс гыӧртӧмаӧсь. (кӧч пельяс)
Ӧти мужичӧй керӧс сывйыштіс. (лямкаа кӧр)
Вӧр пельӧсын мужичӧй пуксӧн сьӧм арталӧ. (ош сёйӧ вотӧс)
Кока ыджыд амбар пытшкын ичӧтик амбар. (кынӧма кӧр)
Китӧм-коктӧм, а он суӧд, он туяв. (чери)
Вужля сайын зарниалӧм бедь пом тыдалӧ. (чукчи юр)
Лым толаысь така-така. (байдӧг)
Нёль нывбаба ӧти чышъянӧн чышъянасьӧмаӧсь. (пызан)
Став йӧзыс ӧти юрлӧс вылын узьӧны.
Еджыд туриӧс кутасны кучкавны, сійӧ горӧдас, горыс сизим ты сайӧдз кылӧ. (жыннян шы)
Керка вылын куйлӧ номыръясӧн писькӧдлӧм кучик. (енэжын кодзувъяс)
Вӧр шӧрын сулалӧ гӧрд ной кышӧда маличаа морт. (кульӧм сюмӧда кыдз пу)
Джоджын зарни чунькытша ань вурсьӧ. (шонді югӧр усьӧ джоджӧ)
Векни лызь туй ю вомӧн вуджӧ. (йи вылын потас)
— Векни да кузь, кытчӧ кывтан?
— Парсалӧм-чегъялӧм, тэд абу тӧдны (йи кылалӧм, йиӧн парсалӧм бадь вожъяс)
Еджыд пася ань петӧ ывлаӧ, сьӧд пася ань пырӧ керкаӧ (шоныд сынӧд петӧ, кӧдзыд сынӧд пырӧ ывлаысь)
Лы юра нидзув (кӧр куталан няртала, аркан)
Розя кӧрт пыр кыдз пу быдмис (чер вороп)
