ЛОПИ ДА ЛАПИ
(Эстонскӧй мойд)
Сикт помын, омӧлик чом кодь керкаын, олісны гӧль гозъя. Верӧсыслӧн нимыс вӧлі Лопи, а гӧтырыслӧн — Лапи.
Кӧть мый эз заводитлыны найӧ вӧчны нэм чӧжыс, нинӧм эз артмывлы лючки. Том дырйиныс налӧн вӧлі челядь, но ставыс регыдӧн чужлӧм бӧраныс кулалісны. Овмӧсас гозъялӧн нинӧм эз вӧв. Сэтшӧмӧсь найӧ вӧліны шудтӧмӧсь.
Быттьӧ косьмӧм мыръяс пукалісны Лопи да Лапи рытъясын паччӧр вылын да видісны ёрта-ёртнысӧ. Кыдзи пыр овлӧ, морт кӧ мыйыськӧ дӧзмӧма, зільӧ мыжавны таысь мӧд мортӧс, кӧть эськӧ ёртыслӧн гыж йыв мында мыжыс абу.
Тшӧкыда вӧлі позьӧ кывны Лопилысь шуасьӧм:
— Вӧлі кӧ менам вежӧраджык гӧтыр, ме эськӧ озыр вӧлі...
Но Лапи кывъяссӧ дасьтӧма жӧ нин водзвыв:
— Ак тэ, киссьӧм рӧгӧза! Менам сымда жӧник вӧлі, да эг кӧ ассьым шудтӧм юрӧс сирав тэ дінӧ, эськӧ ӧні баруня моз чӧскыд сёян-юан сайын пукалі. Но сы пыдди лоӧ тшыглы виньгыртны киссьӧм керкашояд. Ни ме вӧсна, ни челядь вӧснаыд тэ эн куж тӧждысьны, сійӧн найӧ и кулісны...
Татшӧм видчӧмысь Лапи эз ӧвсьыв, кытчӧдз Лопи эз тупкыв сылысь вомсӧ кулакнас.
Пукалісны ӧтчыд гозъя паччӧрын да, кыдзи и век, видчисны.
Друг ӧдзӧсыс воссис, и керкаӧ пырис мичаа вӧччӧм ань. Виччысьтӧмысла Лапи тшӧкмуні, а Лопи лэдзис кучкыны лэптӧм кисӧ.
Гӧстя меліа видзаасис да шуис гозъялы:
— Ті гӧльӧсь, уна шог вичмис тіянлы, но куим лун мысти тіян олӧмныд бурмас. Энӧ видчӧй, а думыштӧй, мый эськӧ ті кӧсйинныд, медым вӧлінныд шудаӧсь. Ме тіянлысь кӧсйӧмнытӧ збыльмӧда. Куим лун чӧж бӧрйӧй, мый тіянлы медъёна колӧ. Куим кӧсйӧм позьӧ тіянлысь збыльмӧдны. Висьталӧй гораа, кутшӧм озырлун тіянлы ковмас, и куимнан кӧсйӧмныд пыр жӧ збыльмас. Сӧмын лоӧй вежӧраӧн, ковтӧмторъяс энӧ корӧй.
Мича ань тайӧс шуӧм бӧрын копыртчыліс гозъялы да петіс.
Лопи да Лапи пукалыштісны на ланьтӧмӧн, сэсся верӧс шуис:
— Водам узьны. Водзын куим лун на, колӧ бур ногӧн мӧвпыштны, мый корны, медым кокниа миянлы овсис.
Куим лун чӧж керкаын вӧлі шы ни тӧв. Гозъя быттьӧ выль пӧв чужисны, сёрнитісны меліа, ёрта-ёртлы синмӧ видзӧдӧмӧн, медым тӧдмавны гуся кӧсйӧмнысӧ. Дырӧн найӧ пукалісны пельӧсын да жуглісны юрнысӧ, мый эськӧ корны...
Коймӧд лунӧ, пажын бӧрын, Лопи петаліс сиктӧ, сэні начкисны порсь да пуисны калбас. Суседкаыс сетіс Лопилы пӧрт тыр калбас вӧчан васӧ. Тайӧ ваас гозъя пуисны капуста. Лопи чайтіс: морт кӧ бура нуръясяс, сэк и мӧвпъясыс сылӧн лоӧны бурӧсь. Рытнас, кор воис кад гораа висьтавны кӧсйӧмнысӧ, гозъя пуксисны руалысь капуста сайӧ.
Гоз-мӧдысь капустаа васӧ паньыштӧм бӧрын Лапи ошкыштіс:
— Чӧскыд и сёян лоӧма. Та дінӧ кӧ калбас вӧлі, капустаыд кык чӧскыдджык на лои.
Другысь — зым! Пӧтӧлӧксянь пызан вылӧ уси кузь калбас. Виччысьтӧмысла гозъя повзисны, найӧ эз удитны весиг пыр жӧ чӧсмасьыштны козинӧн. Лопи гӧгӧрвоис, мый медводдза кӧсйӧмныс збыльмис нин, таысь сылы лои забеднӧ, и сійӧ горш тырнас равӧстіс:
— Эк тэ! Мед тайӧ калбасыд ныр йылад ӧшъяс, тэ кӧ... Но коньӧр мужичӧй эз удит висьтавны ассьыс мӧвпсӧ, а калбас ӧшйис нин Лапи нырӧ, да сэтшӧм зумыда, быттьӧ вужъясьӧма сэтчӧ.
Мый керны? Кык кӧсйӧм вошисны весьшӧрӧ, да и Лапилӧн ӧні сэтшӧм нырыс, кӧть керкаысь эн петавлы.
Гозъялӧн коли нӧшта ӧти кӧсйӧм, и бурджыка кӧ мӧвпыштны, позис эськӧ ставсӧ лӧсьӧдны лючки. Но коньӧр Лапи тайӧ здукӧ нинӧм йылысь эз вермы мӧвпавны, сылы телепит вӧлі мынтӧдчыны мустӧм калбасысь. И нывбаба гораа висьталіс ассьыс кӧсйӧмсӧ. Сійӧ жӧ здукӧ калбас быттьӧ эз и вӧвлы.
Куимнан кӧсйӧмыс гозъялӧн збыльмис. Но Лопи да Лапи важ моз вӧліны гӧльӧсь, олісны керкашойын. Дыр на эськӧ виччысисны мича аньӧс, но сійӧ сэсся эз нин волы.
Коді оз куж ас кадӧ кутны шудсӧ, сійӧ нэмсӧ шудтӧм.
