АС


Йӧз муын и ас рака вылӧ рад.

Коми шусьӧг


Тайӧ местоимениеыс вежласьӧ морт да лыд серти: ачым, ачыд, ачыс; асьным, асьныд, асьныс. Вежласьӧ, дерт, и падеж серти: ачым, аслым, ассьым...

Мукӧд рӧдвуж кывъясын сійӧ сідзжӧ вежласьӧ. Шуам, удмурт кывйын: ачим, ачид, ачиз; асьме (асьным), асьдэ (асьныд), асьзэ (асьныс).

Кутам кӧ видлавны тайӧ местоимениесӧ кыв состав сертиыс, тыдовтчӧ, мый сылӧн торъялӧ кыввуж ач-(ась-, ас-) да морта суффикс -ым(-ыд, -ыс, -ным, -ныд, -ныс).

Морта суффиксыс артмӧма морта местоимениеысь: ме — ым (І морта), тэ — ыд (ІІ морта, тані т согласнӧйыс кыв помас гораммӧма), сійӧ — ыс (ІІІ морта); -ным, -ныд, -ныс суффиксъясын н согласнӧйыс индӧ уна лыд вылӧ. Тайӧ вӧлӧма уна лыд петкӧдлан зэв важся суффикс, коді паныдасьлӧ ІІІ морта местоимениеясын: сійӧ (ӧтка лыд), а найӧ (уна лыд), ІІІ морта глаголъясын: мунӧ (ӧтка лыд), а мунӧны (уна лыд). Артмӧдӧ н-ыс уна лыда формаяс и ӧнія финскӧй кывйын: se (сійӧ), а ne (найӧ), tuo (тайӧ), а nuo (тайӧяс), и эстонскӧйын: see (тайӧ), а need (найӧ).

Кыввужйыслӧн вежӧртасыс ӧні абу нин гӧгӧрвоана, талунъя коми кывйын ач- (ас-) оз нин висьтавны нинӧмтор йылысь. Тані колӧ кутны тӧд вылын сійӧс, мый ч — сложнӧй шы, артмӧма ть да сь согласнӧйясысь; ч сулалӧ векджык гласнӧйяскӧд орччӧн: мича, лэчыд, ачым... Кор ч веськалӧ согласнӧй водзӧ, сэки вуджӧ сь-ӧ, мӧд кывйӧн кӧ, ч-лӧн взрывнӧй юкӧныс — m-ыс — вошӧ, кольӧ сӧмын свистящӧй юкӧныс: мича — мисьтӧм, лэчыд — лэсьтан, ачым — асьным...

Финскӧй кывйын коми ач-(ас-) кыввужлы весьтас сулалӧ іtse кыв, кодлӧн вежӧртасыс — ’ас’ жӧ, а ханты сёрниын — ис, вежӧртасыс: ’лов/душа’.

Буракӧ, зэв важӧн, кор комияс овлӧмаӧсь финн-угор йӧз котырын на, мортлысь ловсӧ нимтылӧмаӧсь сэтшӧм кывйӧн, коді матын вӧлӧма юрганног боксяньыс ачы- кыввуж дінӧ, вочасӧн тайӧ кывнас кутӧмаӧсь тӧдчӧдны торъя йӧзӧс: сёрнитысьсӧ — ачым, асьным; сійӧс, кодкӧд сёрнитӧны, — ачыд, асьныд; найӧс, код йылысь мунӧ сёрниыс, — ачыс, асьныс...


lkejrlkelkrgner klrjnelknfrkl ekjnrjkenfrej

1