КОЙБЕДЬ

Тайӧ кывйыс ёнджыка тӧдса вӧралысьяслы. Койбедьлысь ӧтар помсӧ ёсьтӧны, а мӧдарсӧ вӧлалӧны зыр моз. Сійӧн чӧс туй лӧсьӧдігӧн вӧралысь вермӧ гудйыштны лыа, кодйыштны му да с. в.

Койбедь — сложнӧй кыв, артмӧма кык юкӧнысь, бедь-ыс гӧгӧрвоана, а кой-ыслы весьтас сулалӧ удмуртскӧй куй (зыр). Коми о-лы удмуртскӧйын тшӧкыда лӧсялӧ у. Ӧткодялӧй: коми — кос, удмурт — кус; морт — мурт, олӧм — улэм да с. в.

Кутам кӧ видлавны мукӧд рӧдвуж финн-угор кывъяс, казялам, мый марийскӧйын зыр нимыс — кольмо, мордовскӧйын — койме; финскӧйын кайваа глаголӧн нимтӧны ’кодйыны’ действие.

Учёнӧйяс чайтӧны, мый войдӧр, кор комияс олӧмаӧсь рӧдвуж финн-угор кывъя йӧзкӧд ӧтув, сёрнитлӧмаӧсь ӧтласа кывйӧн, зырсӧ нимтылӧмаӧсь мӧд ног — кой-ӧн.

Бӧрынджык койны глаголӧн кутісны петкӧдлыны ’шыблалӧм/вешталӧм’. А зырлӧн важъя нимыс кольӧма сӧмын койбедь терминӧ, кодӧн шуӧны кыйсьысьлысь кокньыдик бедьсӧ. Кой кывсӧ комиын вежис зыр. Зыр нимыс артмӧма миян кывйын сёрӧн нин зырны, зыртны глаголысь, коді веськалӧма комиӧ булгара — талунъя чувашъяслӧн пӧльяс — сёрниысь.

Ӧнія чувашскӧй кывйын коми зыр-лы весьтас сулалӧ сыр. Чуваш кывйын шума согласнӧйяс абуӧсь, на пыдди — ставыс гортӧмӧсь. Та вӧсна коми з-лы чуваш кывйын лӧсялӧ с.

Чувашъяс — важъя булгаралӧн йылӧмыс. Сюрс во сайын миян пӧльяс да пӧчьяс волысьлӧмаӧсь Кама вывса Булгариякӧд да велалӧмаӧсь лунвывса суседъяслысь кӧрт зыр вӧчны. Выль кӧлуйыскӧд тшӧтш и босьтӧмаӧсь зыр нимсӧ.

А важъя прӧстӧйиник ичӧтик зыр, кодӧс вӧлалӧны беддьысь, важ моз шусьӧ койбеддьӧн, кодӧн кокни вӧдитчыны вӧралысьлы уна дас верста чӧс туйяс талялігӧн.