СЁ МОКАСЬТ!

Кольӧма тай, мокасьтлы,

Кыдзи коркӧ окасьлі.

Нёбдінса Виттор

Тайӧ междометиеыс миян шусьӧ сэк, кор миянӧс мыйкӧ шензьӧдӧ либӧ мый вылӧ кӧ ми дӧзмам. Но кыдзи артмӧма тайӧ идиомаыс (зумыд кывтэчасыс)? Сё кывйыс, гӧгӧрвоам, петкӧдлӧ, кутшӧм ёна ми шензям либӧ дӧзмам. Абу ӧтчыд, а сё пӧв ёнджыка!

Тадзи жӧ повзьылӧмлысь ыдждасӧ миян пӧльяс да пӧчьяс пасйылӧмаӧсь сюрс сӧтана идиомаӧн, кӧні сӧтанаыс — рочысь пырӧм кыв, нимтӧ повзьӧдлысьӧс, а сюрсыс — тысяча, мерасӧ, ёна-ӧ повзьылӧма либӧ шемӧсмылӧма морт.

А вот мокасьт кывлӧн вежӧртасыс миянлы гӧгӧрвотӧм нин. Коми мулӧн торъя пельӧсъясын шуӧны тайӧ кывсӧ оз ӧтмоз: Эжва йылын — мокасьт, Эжва горулын — мокой, Емваын — мок, Удораын — мӧкей. Тадзи нимтӧны ышмысь, серам петкӧдлысь мортӧс.

Тайӧ кывйыс артмӧма зэв нин важӧн, кор коми войтыр овлӧмаӧсь на ӧтлаын рӧдвуж финн-угор кывъя йӧзкӧд.

Миян матысса рӧдвужъяс — удмуртъяс — моко кывйӧн нимтӧны вӧрсаӧс, повзьӧдчысьӧс, тайӧ жӧ кывйӧн гусьӧн нимтӧны ошкӧс, медым сійӧ оз гӧгӧрво, мый сёрнитӧны сы йылысь.

Тані тыдовтчӧ табу законлӧн тӧдчӧмыс: важъя йӧз чайтлӧмаӧсь, мый вӧрса пемӧсъяс да лэбачьяс гӧгӧрвоӧны йӧзлысь сёрнисӧ, и кутан кӧ найӧс казьтывлыны вӧравны, кыйсьыны петігӧн, найӧ пышъясны, и колян кыйдӧстӧг. Та вӧсна гондыр пыдди, кодӧн удмуртъяс шуӧны ошкӧс, гуся сёрниын вӧдитчылӧмаӧсь мокоӧн. Гондыр кывйыс — табу жӧ, артмӧма гон (гӧн) да дыр (тыр) кывъясысь. Тыр пыдди артмӧма дыр: орччӧн сулалысь гора согласнӧй н аскодялӧма гортӧм т со, коді вуджӧма ӧ-ӧ. Гондыр — сідзкӧ, гӧна пемӧс.

Войдӧр финн-угор йӧз мокасьт кывйӧн нимтылӧмаӧсь вӧрын олысь повзьӧдчысьӧс, вӧрсаӧс.

Манси (Обь вылын олысь йӧз) мойдкывъясын вӧрсаӧс нимтӧны менквӧн, кодлӧн юрганногыс матын удмуртскӧй моко, коми мок, мокой, мокасьт кывъяс дінӧ.

Чувство петкӧдлысь мокасьт междометиелӧн, кодӧс ми весиг огӧ лыддьӧй кутшӧмкӧ вежӧртас кутысь кывйӧн, эм аслас кузь олан туй, коді петкӧдлӧ миянлы, кыдзи гӧгӧрволӧма важъя финн-угор войтыр ас гӧгӧрса олӧмсӧ.