МИЧА РОЗАКӦД
Тавося Троича Немдінысь Ӧльӧк Гришалы вӧлі кык пӧвста праздник кодь. 61 во сайын, буретш май 23 лунӧ, сійӧ тӧдмасис муса Розаыскӧд. Клубын матыстчис ас костаныс гажаа варовитысь ныв чукӧрлань. Сэтысь ӧти рочакань важӧн нин кыскис ас дорас кутшӧмкӧ гуся вынӧн, но лысьтіс матыстчыны сӧмын бура дыр мысти да и то шыасис ӧтлаын велӧдчысь Анна дорӧ:
— А мый он тӧдмӧд мича нылыскӧд?
— Кыдз нӧ ог? Тайӧ Роза. Кулӧмдінса. Зэв шань. Быдтор кужӧ-вӧчӧ. Кӧзяйка вылад — ого-го! Но, кыдзи и быд Роза, чуткасьӧ. Куш киӧн он босьт, — таргис варов ныв.
Вежон мысти Роза ыстіс письмӧ, сэсся мӧдӧс. Ме пӧ тэнӧ важӧн нин тӧда, Носимсяньыд. Сэтчӧ Кулӧмдінысь волігъясӧн пӧ тшӧкыда веськавлін син улӧ.
Носимӧ 11 арӧса детинкаӧн на нуліс батьыс, коді уджаліс «Кустпромын» да Немдінсянь ыстісны сэтчӧ. Гриша отсасис: песіс гын, паськӧдіс вурун — шусис гындейӧс вежысьӧн. «Ставсӧ фронтлы, ставсӧ Победалы!» пас улын Носимын уджалісны во чӧж. Сэки и тӧдлӧма Роза.
1942 вося тулысын бӧр локтісны гортӧ да Гриша пырис водзӧ велӧдчыны, медым кӧть кыдзкӧ помавны 5 класс.
— Нинӧм эг гӧгӧрво математикаысь, а вот география, естествознание, зоология воисны сьӧлӧм вылӧ. Тайӧ урокъясыс ёна отсалісны нэм чӧж лесникӧн да таксаторӧн уджалігӧн, — казьтыліс Григорий Алексеевич.
Розасянь письмӧяс воӧм бӧрын зон смелмӧдчис да ачыс нин корис аддзысьлыны мусуксӧ. Сэсся эз нин торъявлыны. Гриша быттьӧкӧ бордъясис, а ныв нӧшта мичаммис-ловзис.
— Лӧсьӧдім семья да кыкнаннымлы во гӧгӧр чӧж вӧлі тулыс. Кыпалім ловнаным, кутім лача сӧмын бур вылӧ, — водзӧ висьталіс олӧма мужичӧй. — Роза пыр уджаліс нянькаӧн «Звезда» колхозлӧн, а сэсся совхозлӧн яслиясын. Асывсянь рытӧдз посни челядь дорад шедліс жӧ мудзыс, но горт овмӧсын ставыс волі дзим-дзурк. Эз ков кесйӧдлыны турун пуктігӧн. Ачыс эз сӧмын ытшкы, но и лэчтасис.
Григорийӧс армияӧ босьтӧм бӧрын тӧлысь мысти чужис пи, кодӧс шуисны Василийӧн. А сэсся лоисны Александра, Зинаида, Владимир, Алексей. Та мында челядьнад, дерт, эз вӧв кокни, но гӧтырсянь норасьӧм-элясьӧм некор эз кывлы. Ставныс быдмисны, сувтісны ас кок йылӧ. Василий да Александра пенсия вылынӧсь. Зинаида карын, Алексей Финляндияын.
50 во ӧтлаын олӧм Игнатовъяс пасйисны кыпыд «зарни» свадьбаӧн. Чолӧмавны волісны унаӧн, ӧд семьяныс сиктын медбуръяс лыдын, коркӧ весиг петавліс конкурсын вермысьӧн. Ставыс эськӧ вӧлі бур, да Роза Ивановнаӧс топӧдіс висьӧм, бӧрынджык личкис паралич. Кувсьӧмыслы ӧкмыс во нин. Чер тышкӧн моз косьӧбтіс пӧлыслӧн бырӧм олӧма мужичӧйӧс. Ас садяс эз вермы воны во-мӧд.
— Дзоридз нима вӧлі да дзоридз моз жӧ мичмӧдіс олӧмнымӧс. Сы моз жӧ тай сэсся и кисьмис да косьмис, — шога помаліс висьталӧмсӧ Ӧльӧк Гриша, коді быд асыв кисьталӧ аслас жырйысь дзоридзьяс, кодъяс дона Розасӧ казьтыланторъяс.
