ГОЖӦМЫС ПӦ ТАВО ЛОАС ЖАР
Бара сотчам. Челябинсксянь Сибырӧдз да ылі Асыввылӧдз ыджыдалӧны вӧрса пӧжаръяс, ыпъялӧны и йӧзлӧн оланінъяс. Синоптикъяслӧн юӧртӧм серти, гожӧмыс таво лоӧ жар, и Комиын олысьясӧс вермас жӧ суны ускӧттьӧыс. Биысь колӧ видзчысьны быдлаын, и торйӧн сэн, кӧні вӧрыс уна.
Эжва йылын кольӧм во медводдза пӧжаръяссӧ казялісны май 19 лунӧ. Сотчис Кулӧмдін лесхозлӧн 40-ӧд квартал. А сезон чӧжӧн район пасьтала вӧлі вӧрса 20 пӧжар. Би чишкаліс 76,36 гектар. Тайӧ воддза воын серти этшаджык, но воштӧмыс лоис унджык — 1 миллион 765,9 сюрс шайт дон. Сӧмын кусӧдчӧм вылас ковмис видзны 592,7 сюрс шайт. Медуна ӧзйылӧм вӧлі «Немдінлесхоз» ФГУ-ын — 8, тшынасис 54,6 гектар, этшаджык — 2-сянь 6-ӧдз — Помӧсдін, Прупт да Кулӧмдін лесхозъясын. Торйӧн нин тшына-биа вӧлі июнь помын да июль заводитчигӧн. Медсясӧ ускӧттьӧыс суліс йӧзлӧн мыж вӧсна: ӧтилаын кусӧдтӧм бипурсянь, мӧдлаын тӧдӧмӧн ӧзтӧм кос турунсянь, лӧп-ёгсянь. «Гӧрд петукӧс» лэдзліс и кос гым-чард. Турун сотчанінӧ пӧжарнӧйяс ветлісны кӧкъямысысь. Сӧмын май 21 лунӧ найӧс чукӧстлісны витлаӧ.
Кыдзи шуӧ районса администрацияысь безопасносьт юкӧнӧн веськӧдлысь Николай Леонидович Белошаньгин, биысь видзчысьны таво лоӧ сьӧкыдджык. Ӧти-кӧ, пыр дасьӧн колӧ лоны поводдялӧн ыръянитӧм кежлӧ. Мӧд-кӧ, вӧр овмӧсъясын бӧръя кадся вежсьӧмъяс понда он на вермы кывкӧртавны, мый биысь видзан-доръян став тэчасыслӧн артмас ӧтувъя, лада удж. Тайӧс жӧ вӧлі пасйӧма и Кулӧмдін районса администрацияын неважӧн чукӧртчылігӧн, кӧні бӧръя могсӧ шуӧма медся тӧдчанаясысь ӧтиӧн. Сёрнитысьяс сӧмын ылӧсалісны на, кыдзи лоӧ котыртӧма торфяникъяс видзӧм, вӧвлӧм совхозъяслӧн да меставывса администрацияяслӧн вӧр угоддьӧясын кусӧдчӧм, пӧжарнӧй эмбурӧн да мукӧдторйӧн кусӧдчысьяссӧ могмӧдӧм. Сы лыдын и лесхозъяс пыдди артмӧм предприятиеясын. «Пӧсь» кадӧ медым эськӧ телефон пыр йитӧдыс вӧлі бур, эз куслась электричество, медым вӧлі администрацияясӧн, предприятие-организацияясӧн да билы паныд тышкасян котыръясӧн веськӧдлысьяс костын бур йитӧд. И, дерт жӧ, быть колӧ велӧдны йӧзсӧ видзчысьны пӧжаръясысь. Тайӧ, торйӧн кӧ, инмӧ лесничествояслы, вӧр-ва видзан райкомитетлы, «Комирыбводлӧн» да ГИМС-лӧн юкӧнъяслы, вӧралысьяслӧн да чери кыйысьяслӧн котыръяслы, велӧдан учреждениеяслы, РОВД-лы. Овмӧсъяс медым эськӧ эз нюжмасьны ГПС-лӧн 19-ӧд отрядкӧд да авиаотделениекӧд кусӧдчӧм кузя договоръяс лӧсьӧдӧмӧн. Водзті вӧрын биыс тшӧкыда паськавліс сы вӧсна, мый колана кадӧ эз тырмыны йӧз, техника, кусӧдчан кӧлуй, ломтас-мавтас, сёян-юан. Да и уджсӧ вӧчны сьӧмсӧ корсьны уськӧдчылісны «гӧрд петуклӧн кокыштӧм» бӧрын нин. Татшӧмторсӧ таво лэдзны оз позь.
Пӧжаръяс эрдӧдӧм да кусӧдӧм кузя век вӧлі ыджыд лача вӧр видзан авиабазалӧн Кулӧмдінса юкӧн вылӧ. Сэтчӧс веськӧдлысь Геннадий Евгеньевич Ивановлӧн висьталӧм серти, «лэбалысь» пӧжарнӧйяс сезон кежлӧ пӧшти дасьӧсь. Но чиныштіс йӧз лыд, колис 2 сідз шусяна летнаб, 12 парашютист да 6 десантник. Да и АН–2 пыдди таво сетӧны МИ–2 вертолёт, кодлӧн сӧмын 100 лэбалан час. Кутны син улын ставнас Эжва йывсӧ да тшӧтш кытшлавны орчча Кӧрткерӧс район весьтӧд, тӧдӧмысь, оз ло кокни. Ышӧдӧ сійӧ, мый уджсӧ вӧчӧны збыльысь профессионалъяс.
МЧС-ысь ГПС-лӧн 19-ӧд отрядса начальникӧс вежысь Алексей Александрович Тимушев аслас котырыслӧн вынъясӧ да сямӧ эскӧ жӧ. Сӧмын пӧ мед бурджык йитӧдъяс вӧліны став кусӧдчысь пӧвстас и ӧзйылӧм йылысь быд юӧр мед воис пӧжарнӧй службаӧ.
Кыдзи тӧдса, лесхозъяс пыдди ӧні лоисны лесничествояс. Дерт, вежсисны и могъясыс.
— Овмӧсъясын чинтісны йӧз лыдсӧ 30 мортӧдз, — тӧдчӧдӧ Кулӧмдінса лесничествоӧн веськӧдлысь Александр Николаевич Кондрашкин. — Лесничествояс асьныс оз вермыны кусӧдчынысӧ, абу лицензияныс да. Билы паныд тышкасьны ковмас предприятие-организацияяслы, медводз вӧр заптысьяслы. Дерт, асланыс опытнас да тӧдӧмлуннас лесничӧйяс оз жӧ лоны ӧтувъя уджысь бокын.
Медым бурджыка котыртны вӧрын кусӧдчан уджсӧ, районса администрацияын лӧсьӧдӧма диспетчеръяслысь ӧтувъя пункт. Сылӧн да сэтчӧ пырысьяслӧн телефонъясыс тӧдсаӧсь быд веськӧдлысьлы. Став лоӧмтор кузя позьӧ юӧртны и райадминистрацияса оперативнӧй дежурнӧйлы. Дереваннӧйын да Керчомъяын турун сотчӧм йылысь кындзи омӧль юӧръясыс ӧнӧдз эз на вӧвны. Мед эськӧ и водзӧ тадзи лоӧ.
