АС ВӦЛӦГАНАД ПЫЗАНЫД НЮМЪЯЛӦ
Вый, рысь, нӧк, тупӧся небыд сыр, дыр шоммытӧм йӧв — тайӧ чӧскыд вӧлӧгасьыс ӧтдор Помӧсдінса вый вӧчан завод регыд кутас лэдзны кефир, йогурт, некымын сикас чорыд сыр. Унджык да бурджык сёян-юансӧ вӧчны отсалас мӧд стрӧйбаӧ вуджӧм, выльсьыс-выль оборудование сэтчӧ сувтӧдӧм.
Ӧні йӧвсӧ переработайтӧны важ вичкоын лӧсьӧдӧм цехын. Йӧзыс корӧны прӧстмӧдны вежа стрӧйбасӧ, мед сійӧ бӧр лоис Енлы эскысьяслӧн, а йӧв вӧчанінсӧ восьтыны 2000-ӧд воын совхозӧн ньӧблӧм нянь пӧжалан заводын. Сійӧс выльмӧдӧм-дзоньталӧм бӧрын позяс вӧчны оз сӧмын унджык сикас сёян-юан, но и тӧдчымӧн бурмӧдны уджаланінсӧ. Пасъям, заводсӧ выльмӧдӧм-дзоньталӧм вылӧ республикаса бюджет таво нин торйӧдӧ 10, а локтан воын — 15 миллион шайт.
Но тырмас-ӧ йӧлыс? Скӧтлӧн юр лыдыс, кыдзи ставнас районын, сідзи и Помӧсдін вожын, чинӧ. Ӧні «Помӧсдін» СПК-лӧн картаясын 300 юр лысьтан мӧс, ас овмӧсъяс видзӧны 140 юр. Медым тырвыйӧ уджӧдны выль заводлысь вынйӧрсӧ, ковмас ыдждӧдны лысьтан стада. Та могысь медводз босьтны кредит да стрӧитны скӧт видзан выль комплекс. Кредитысь ӧтдор, дерт, тӧд вылын и АПК-са овмӧсъяслы лӧсьӧдӧм выль кокньӧд. Шуам, овмӧсыс кӧ вӧчӧ 250 юрӧдз меститан ферма, государство сылы вештӧ джын донсӧ.
— Комплекс кыпӧдӧмыс, — шуӧ районса видз-му овмӧс управлениеӧн веськӧдлысь Изосим Степанович Попов, — сетас позянлун тыр вынӧн уджӧдны выль производство, тӧдчымӧн бурджыка могмӧдны йӧзӧс йӧлысь вӧчӧм ас вӧлӧгаӧн. Овмӧслы водзӧсыс — прӧдукция иналӧмысь сьӧм, код вылӧ вермасны ньӧбны вына кӧрым, кӧрым заптан техника, запчасьт, ломтас-мавтас. Ӧти кывйӧн, лоӧ позянлун водзӧ сӧвмыны.
Збыльысь, эм кӧ мый вузавны, сувтны кок йылад позьӧ. Кыдзи висьталӧ «Помӧсдін» СПК-са веськӧдлысьӧс вежысь Татьяна Владимировна Уляшева, ас фермаясысь да торъя йӧзӧн сдайтӧм йӧлысь прӧдукцияыс ӧні инавсьӧ оз сӧмын овмӧслӧн лавка пыр, но мунӧ и Мылдінӧ, Войвожӧ, ӧтчыд вежоннас — карӧ. Сэсся СПК пырӧдчӧ республикаын да районын нуӧдан став ярмангаас. Тадзи и чужӧ «ловъя» сьӧмыд. Вочасӧн ёнмыштӧм бӧрын позяс и чинтыштны прӧдукция иналан донъяс, сэки ньӧбысьыс содас да паськалас рынок.
Районӧ неважӧн волігӧн республикаысь видз-му овмӧс да сёян-юан кузя министр Сергей Лукич Чечёткин тайӧс пасйис жӧ. Дерт пӧ, оз мун вӧлӧганыд, кор кило выйыс 200 шайта. Колӧ вежны технологиясӧ кӧрым заптанінсянь фермаӧдз, вый вӧчан заводӧдз. Выгӧдаӧнджыка дасьтыны договоръяс пыр кадся да выль потребительяскӧд. Сэсся мед оз вунны и ас овмӧсъяс. Найӧс кӧ ышӧдан примитан йӧлысь бурджыка вештысьӧмӧн, племеннӧй скӧтӧс судзӧдны отсалӧмӧн, век нин лоӧ содтӧд. Тайӧ инмӧ и орчча «Пожӧг» СПК-лы. Мӧс ньӧбӧмысь ӧні государство вештӧ 80 прӧчент донсӧ, матӧ 15 сюрс шайт, но мыйлакӧ районын ньӧбисны кольӧм воын сӧмын 6 лысьтан пемӧс. Ёнджыкасӧ ньӧбӧны куканьясӧс. Кольӧм воын воддза серти ас овмӧсъяс босьтісны видзны кык пӧв унджык кукӧс да ялавичӧс — 346 юр. Тыдалӧ, налы лӧсяліс государствосянь 429 сюрс шайта отсӧгыс. Ӧні куканьяссӧ районӧ ваялӧны весиг Кӧрткерӧссянь.
Кольӧм вося лыдпасъяс серти кӧ, ас овмӧс кутысьяслы вичмис 4 миллион шайт. Йӧв-яй иналӧмысь найӧ босьтісны 730 сюрс шайт. Ставнас кӧ, отсӧгыс лоис пӧшти 13,4 миллион шайт дон. Таысь ӧтдор, видз-му овмӧс кузя нацпроект серти ас овмӧс лӧсьӧдысьяс босьтлісны кредитъяс. Найӧс вештыны государство сетіс 492 сюрс шайт. Бур, татшӧм отсӧгыс кӧ кутас чуктыны и водзӧ.
Век жӧ кодкӧ вылӧ надеяӧн овны оз позь. Миян пыдди сиктса овмӧстӧ кыпӧдны некод оз лок. Некод жӧ оз верд и мукӧдлаын уджалысьясӧс, ӧд суйӧрсайса дона да код тӧдас кутшӧм вӧлӧганад он пӧт. Талун Помӧсдінын, аски Пожӧгын да мукӧдлаын, тшӧтш и киссьӧм совхозъяс местаын выль сикас производство лӧсьӧдӧмӧн и позяс пуктыны водзӧ сӧвмӧмлы подув. Буретш та вылӧ туйвизь кутӧ республикаса правительство, коді АПК-лы бӧръя кадас сетӧ зэв ыджыд тӧдчанлун.
