ӦТИ ОЛӦМ, БЫДСА НЭМ
«Тётя Фрида дорӧ йӧвла» — кымынысь ми, сылӧн суседъяс, петавлім. И некор ӧд эз вомавлы, сӧмын бур кывъяс кывлім сысянь: «Босьтӧй, босьтӧй, дитяяс, кӧза йӧлыд тіянлы зэв лӧсялана». Нэмсӧ сійӧ видзис скӧт.
Ачыс Фрида Ивановна Беллон Крым обласьтса Джанкой районысь. Чужлӧма 1907 вося ноябрын. «Менам пӧльӧй Германияысь Крымӧ воигас ньӧбӧма 220 гектар му, — казьтылӧ ань. — Миян вӧлі 17 вӧв, 10 мӧс, а порсьсӧ начкылім вонас 8–10-ӧдз. Вой и лун мырсим ас овмӧсын. Муыс сьӧд, чорыд, гӧрйӧ пысавлім нёль вӧлӧдз. Но няньыс воліс. Заптысьлім 10 во кежлӧ. Вузавлім и бокӧ, шуам, Турцияса пароходъяс вылӧ.
Кор кувсис мам, мен эз на вӧв 11 арӧс. Колим 7 челядь — 4 вок да 3 чой. Кор бать босьтіс мӧд гӧтырӧс, сійӧ нӧшта чужтіс миянлы куим вокӧс. Ставным лоим дасӧн: Эммануил, Иван, Семён, Эвал, Эрвин, Григорий, Отто, Евгения, Фаина чойяс да ме. Нёль класс помалӧм бӧрын ми кӧсйим пырны гимназияӧ, но кулак челядьтӧ сэтчӧ эз босьтны. Ыджыдджык Семён вокӧс бать мӧдӧдіс велӧдчыны стрӧитчан уджӧ, а менӧ дядь дорӧ — вурсьыны. Во джын мысти гортӧ локті, сэки менӧ и босьтісны...».
Вайӧмаӧсь найӧс Ылі Войвылӧ скӧт новлӧдлан вагонын, ыстӧмаӧсь овны парма шӧрӧ, Ындінӧ. Овмӧдчӧмаӧсь му чомъясӧ — некутшӧм керка абу вӧлӧма. Но во мысти нин сэні артмӧма быдса посёлок — кыпӧдӧмаӧсь тшӧтш лавка и пывсян, кантора и кузнеча. И няньыд лоӧма — сы мында му вӧчӧмаӧсь ю бердас да. Абу, дерт, ставыс вӧлӧма ас вӧляысь, спецпереселенечьясӧс песӧмаӧсь-увтыртӧмаӧсь быд ногыс, уджӧдӧмаӧсь кок йывсьыс усьтӧдз, тешитчӧмаӧсь скӧт вылын моз. Фрида Ивановна ӧні на казьтывлӧ, кыдзи норма тырттӧмысь стрелок лунтыр сулӧдӧма мыр вылын жар шонді улын, жуысь номъяс пиын. Кувсьӧмаясӧс пес моз тэчлӧмаӧсь вӧв доддьӧ да тадзи и нулӧмаӧсь гуавнысӧ.
Кыйсигӧн ачым веськавлі гуяс дорас — юрсиыд сувтӧ шуштӧм серпассьыс, крест ни нинӧм абу, сӧмын нёль пельӧса гуранъяс, кытчӧ воӧма дука ва.
Шензьӧдӧ, мый 100 арӧса ань ставсӧ бура помнитӧ. Абу вунӧдӧма, кӧні мый вӧлӧма посёлокас, юрас на кутӧ вӧвлӧм уджъёртъяссӧ. И ӧні на тётя Фрида тыр вежӧра. Юбилейсӧ пасйигӧн сійӧс чолӧмавны волісны пияныс, республикаын нималана йӧз, внукъясыс, а сідзжӧ районса веськӧдлысьяс, на лыдын и райадминистрацияса юралысь С. П. Каплин.
Сиктса библиотекаын тшай юигӧн ветеран унатор казьтывліс аслас олӧмсьыс, ӧттшӧтш и сиис, мед сэсся некор нин оз волы сэтшӧм кадыс, кор морт увтыртӧ мортӧс. Репрессияяслӧн изки пыр мунӧм ань абу чорзьӧма сьӧлӧмнас, важкодьыс шань, авъя и варовитӧ сӧстӧм коми кывйӧн.
