И СО СЕРЕТ Ю...
Таво сентябрь 10 лунӧ Сӧветскӧй Союзса Герой Георгий Федорович Тимушевлы тырис эськӧ 80 арӧс. Кувсис сійӧ Москваын 1997 вося апрельын.
Тайӧ мортыслӧн олӧмыс ставнас — подвиг. Кутны кӧть тӧд вылын войнабӧрса уджсӧ. МГУ помалӧм бӧрын дорйис кандидатлысь диссертация, уджаліс старшӧй научнӧй сотрудникӧн ядернӧй физикалӧн научно-исследовательскӧй институтын. Научнӧй уджыс буретш вӧлі йитчӧма ядернӧй реакцияяс туялӧмкӧд. Вель унаысь ветліс командировкаӧ суйӧр сайӧ — Кубаӧ, Монголияӧ, кӧні водзӧ туяліс атомлысь позянлунъяс, сетіс тӧдӧмлунъяс удж кузяыс сэтчӧс ёртъясыслы.
Г. Ф. Тимушевлысь уна научнӧй удж пыртӧма МГУ-лӧн «зарни фондӧ». Войналӧн яр би пыр вуджӧм морт, учёнӧй, сійӧ пыр корсис «мирнӧй» атом, эз кӧсйы, мед вӧліны выль Хиросима да Нагасаки. Сійӧ аддзывліс смерть, аддзывліс киссьӧм-пузувтӧм сикт-каръяс, бӧрдысь мамъяслысь чужӧмъяссӧ.
И общественнӧй олӧмын — кӧть студенталігас на профкомын уджалігӧн, кӧть Коми АССР-сянь СССР-са Верховнӧй Сӧветын депутаталігӧн, кӧть МГУ-ысь физфакса ветеранъяслӧн сӧветӧн веськӧдлігӧн, Г. Ф. Тимушев зілис аслас примерӧн петкӧдлыны, кутшӧмӧн колӧ лоны патриотлы. Том йӧз пӧвстын военно-патриотическӧй удж котыртӧмӧ вӧвлӧм фронтӧвик став вынсӧ пуктіс, медым нэм кежлӧ кольны паметьсӧ физфакса студентъяслысь, аспирантъяслысь, велӧдчысьяслысь, кодъяс пуктісны юрнысӧ война вылын.
Ичӧтдырсянь на помнита, кыдзи сійӧ чужанінас, Немдінӧ, волігӧн сёрнитіс сиктса клубын йӧз водзын. Эз бара ошйысь, со пӧ ме сэтчӧ волі, со пӧ ме сідзитӧ воюйті. Кыдзкӧ зэв прӧстӧя артмис война йывсьыс висьтасьӧмыс. Прӧстӧя, но кодсюрӧлӧн залас петіс синваыс.
А мый прӧстӧй тайӧ мортыс, меным висьтавліс и чойыс, вӧвлӧм велӧдысь Лидия Федоровна Тимушева. Фронт вывсьыс пӧ кор локтіс вокӧй, вӧлі купайкаа, кӧмкотыс абу сюрӧма прамӧйыс да Сыктывкарын удждӧма гын сапӧг. А ӧд морӧсас Геройлӧн Звезда!
Москваын велӧдчигӧн удайтчис волыны Тимушевъясӧ. Жаль, кӧзяинсӧ эг су, мунӧма вӧлі дачаас. Гӧтырыс петкӧдліс фотокарточкаяссӧ, паськӧмсӧ. Военнӧйсьыс ӧтдор син улӧ усис и сідз шусяна полевӧй паськӧм. Экспедицияясӧ ветлан али вӧралан? Георгий Федорович ёна радейтіс вӧр-ватӧ, кыйсьынысӧ Москвасянь ылӧ-ылӧ нуӧдлывліс тшӧтш и племянниксӧ. Гежӧдика чужанінас волігъясӧн радейтліс ӧткӧн пукыштны Эжва дорын, ветлӧдлыштны парма-ягӧд. Тыдалӧ, лӧньлун корсис мортыс. Да и тадзисӧ бурджыка казьтывсьӧ.
...1944 вося август. 2-ӧд Украинскӧй фронт 6-ӧд танкӧвӧй армиякӧд да 5-ӧд гвардейскӧй танкӧвӧй корпускӧд первой мездіс Молдавия, сэсся пырис Румынияӧ. Тайӧ фронтыслӧн тэчасын вӧлі и 5-ӧд инженерно-сапёрнӧй бригада, кӧні служитіс лейтенант Тимушев. Пельпом саяс сылӧн вӧлі Архангельскса военно-инженернӧй училище, Харьков дорын тышъяс, а сэсся Сталинградскӧй фронт, Курскӧй дуга, Белгород... Миян земляк косьӧн вуджис Днепр, Прут, Корсунь-Шевченковскӧй операция. Кымыныськӧ и ковмыліс шыбитны сапёрлысь зыр да босьтлыны автомат-граната. Днепр дорын Тимушев медводдзаысь ранитчис.
И со Серет ю. Командование тшӧктіс кӧть кыдз, а босьтны ю вомӧн поссӧ да кутны миян войскаяс матыстчытӧдз. Яр би улын Тимушевлӧн взводыс уськӧдчис пос видзысь фашистъяс вылӧ, вӧтліс найӧс мӧдлапӧлас, эз лэдз пасьвартны-взорвитны вуджанінсӧ. Лейтенант вӧлі медводзын, сапёръяс, командир вылас видзӧдӧмӧн, помся лыйсьӧмӧн повтӧг зырисны водзлань и водзлань, а сэсся сувтісны оборонаӧ Серетлӧн мӧдар берегын. Некымынысь на ковмыліс дорйысьны фашистъяслӧн контратакаысь. Но матыстчисны Гӧрд Армиялӧн часьтъяс...
Тайӧ подвигсьыс и лоис миян земляк Геройӧн да Ленин ордена кавалерӧн. А нӧшта сылӧн боевӧй наградаяс лыдын І степеня Отечественнӧй война да Гӧрд Звезда орденъяс, «За отвагу», «За оборону Сталинграда», «За победу над Германией»< медальяс.
Румыния бӧрын вӧлі Венгрия, кӧні лейтенант Тимушев кыкысь на ранитчыліс. Мӧдысьсӧ, 1945 вося январын, сьӧкыда. Дыр кежлӧ водтӧдісны госпитальӧ. Но коми зон вермытӧгыс вӧзйысис аслас часьтӧ, корис, мед лэдзисны помавны войнасӧ, ӧд сы дыра, 1941 июньсянь, сійӧ нырччис Победалань. Сыктывкарса пединститутысь физико-математическӧй факультетса мӧд курсысь студент лоис ыджыд опыта, сюсь командирӧн, Геройӧн. Сылы, буретш сылы, колӧ медводз пырны Берлинӧ. Но ранаяс, ранаяс...
И век жӧ 1945 вося сентябрын нин сувтіс кок йылас, пырис МГУ-лӧн мӧд курсӧ. Сы кузьта военнӧй туй вуджӧм бӧрын Немдінысь петӧм том морт водзын воссис наукаӧ паськыд туй.
