КОМИ ВЕЛӦДЫСЬЯСЛЫ

Отсалӧй коми гижӧд велӧдны

Воддза школаяс, велӧдысьяс тшӧтш, вывті тӧдтӧмӧсь, гӧгӧрвотӧмӧсь, ылынӧсь вӧліны коми йӧзсьыс. Тӧдӧмысь, ставыс тайӧ вӧлі коми йӧзыслысь кывсӧ увтыртӧм (омӧльтӧм) вӧсна, рочӧ пӧртчӧм вӧсна.

Ӧні надзӧникӧн разьсьыны кутіс джуджыд потшӧс велӧдыся − коми йӧза костсьыс. Регыд ӧтувтчасны, ӧти кылӧ ставныс воасны, мӧда-мӧдӧс кутасны гӧгӧрвоны. Ӧнісянь бать-мамыс велӧдчысьлӧн, став комиыс локны кутасны школаӧ, велӧдысь дінӧ велӧдчыны, юасьны быдтор йылысь. Вӧлись коми школаыс, велӧдысьыс коми йӧз син водзас кыптас, быдмас, гӧгӧрвоана лоас. Вӧлись комилӧн аслас школа, аслас велӧдысь лоӧ.

Ӧні вӧлӧсьтса, сиктса удж нуӧданінъяс комиӧ пӧртігӧн удж нуӧдысьясыс, дерт, медвойдӧр школаӧ, велӧдысь дінӧ кутасны локны, юасьны коми гижӧд йылысь. Миян ыджыд надея эм коми велӧдысь вылӧ: сійӧ школа пыр, челядьыс пыр, ачыс отсалас, индалас, велӧдас быдӧнӧс. Отсалас гӧгӧрвотӧмъяслы гӧгӧрвоны, кутшӧм ыджыд бур, отсӧг тӧдса кыв вайӧ быдӧнлы. Кутшӧм власьт, кутшӧм партия сійӧ бурсӧ сетіс. Велӧдас газет, книга лыддьыны, медся ёна ньӧти лыддьысьтӧмъясӧс (неграмот.) коми нывбабаӧс, найӧс, дерт, кывзыны велӧдны лоӧ. Ӧтикысь, мӧдысь налы чукӧртчигъясӧн (школаясын, Исполкомъясын, лавкаясын, гӧститысьясӧ) лыддьыштны коми газетысь, найӧ пырысь-пыр гӧгӧрвоасны, кодлы гижӧма, кужасны асьныс корны водзӧ лыддьыны. Коми велӧдысьяс ӧні миян унджыкыс нин коми йӧз пытшсьыс петӧмъяс, гӧгӧрвоӧны коми нывбабалысь пемыдлунсӧ, босьтасны коми гижӧд пыр найӧс югдӧдны, мортӧ пӧртны. Дзик сы могысь коми газетыс, книгаясыс гижсьӧ.

Колӧ миян коми нывбабаяслысь синъяс восьтавны ас гӧгӧр олӧм вылас, быдтысьӧмъяс вылас и унатор вылӧ.

Коми велӧдысь, тэ уна бур верман аслад уджнад вӧчны пемыд коми деревнялы. Тӧдчӧ тай, оз вош, коми велӧдысьяслӧн йӧз кост удж: кӧні велӧдысьясыс гӧгӧрвоӧны коми кывлысь донсӧ, сэні крестьяна корӧны коми газет, коми гижӧд. Кӧні мӧдарӧ уджалӧны, мустӧмтӧны комисӧ, сэні и йӧзыс на бӧрся кыссьӧны, видӧны коми кывсӧ, асьнысӧ омӧльтӧны.