ОЛӦМ-ВЫЛӦМ ВЫЛЬГОРТЫН
Кутшӧма енлы веруйтӧны.
Вӧлӧсьтын став олысь 5000 морт. Унджыкыс на думсьыс эськӧ енлы веруйтӧны, сӧмын, видзӧдан да, веруйтӧны йӧзсяньыс, ылӧдлӧны енсӧ. Пыр вичкоӧ кыссьӧны, пернапасасьӧны. Петасны да быд омӧльсӧ вӧчӧны: матькӧны, увгӧны, косясьӧны, гусясьӧны, некутшӧм любитӧм ни, мӧда-мӧдлы отсалӧм ни, абу. Шуны кӧ веськыда: прамӧй вера абу нин. Сідзи и колӧ: дыр-ӧ поп-дяк пӧрйӧдласны йӧй йӧзтӧ.
Кыдзи олӧны том йӧз.
Бать-мамӧс пыдди оз пуктыны, нинӧм налысь оз кывзыны. Шуӧны: ӧні пӧ ставыс миян вылын. Некутшӧм чукӧртчылӧм буртор вылӧ оз овлыв. Вой-вой ветлӧны, юӧны, увгӧны, матькӧны, косясьӧны, гусясьӧны. Быд рыт ас костын ыджыд кось. Поснияс велӧдчӧны налысь. Зэв мисьтӧма олӧны!
Олӧм нывбабаяслӧн.
Найӧ пыр на важ моз олӧны, выль ногӧн олӧм оз на тыдав. Пыр норасьӧны сьӧкыд курыд олӧм вылӧ, асьныс нинӧмтор асьнысӧ дорйӧм вӧсна оз вӧчны; скодъяс вылӧ оз волыны, лыддьӧм-велӧдӧмъяс оз кывзыны. Сӧмын ӧбразъяс новлӧдлӧны: кор поп-дяк петасны, йӧй ыжъясӧс шырны; сэсся йӧзӧс ёна тӧдӧны, бӧвкйӧны, кыв нуӧны-вайӧны. Кор бара коньӧръяс мывкыдасясны-а, бур туй вылас воасны-а!
Кутшӧма крестьяна скодуйтӧны.
Эм куим пӧлӧс скод: вӧлӧстнӧй Сӧвет, став ӧтувса (общӧй) скод, десята скод. Коді на пытшкын медыджыд, тӧдны он вермы; пыр мӧда-мӧд вылас ыстысьӧны. Чукӧртчасны да сӧмын пушкӧны-куритчӧны, керка тыр лӧз тшын — понъясьӧны, увгӧны, матькӧны, укӧрайтчӧны. Сэсся и скод вылас оз волывны, Исполком матӧ воӧма: уджъяс оз артмавны, бӧрвылас йӧзыс асьныс жӧ пыр зыньгӧны: эз пӧ ков сідз вӧчны. Эськӧ асьныс мыжаясыс, нинӧм сэсся и зыньгыныс.
Мый думайтӧны Сӧвет власьт йылысь.
Сёрни вылӧ воан да пыр шуӧны: «Коді пӧ ваяс миянлы унджык нянь да тӧвар, сійӧ пӧ и власьт миянлы». Торъя паныд мунӧм Сӧвет власьт вылӧ абу.
Сэсся зэв оз любитны «коммунист» кыв, пыр быдлаын сійӧс казьтылӧны: найӧ помысь пӧ став омӧльыс; асьныс эськӧ оз и тӧдны, мый лоӧ коммунист кывйыс. Мый эськӧ шуасны, вежлан кӧ коммунист кывсӧ мыйӧнкӧ мӧд нимӧн? Буракӧ сэк сьӧлӧмныс лӧсьыда бурмас... Оз на гӧгӧрвоны!
Тырмас-ӧ няньяс, кӧрымъяс.
Оз тырмы. Няньяс воисны омӧльӧсь, этша, мукӧд вояс серти джын нянь. Рынышсьыд (тӧрӧ сё нелямын кольта сю) вӧлі сюыд усьлывлас 10−12 пуд, таво сӧмын 5−6 пуд. Идйыд ставыс усьӧ бӧжӧ, рынышсьыд пызьӧдз воӧ пуд 4−5. Туруныд эськӧ быдмыліс бура да, ставыс тшыкис кузь зэръясӧн, мукӧдыслӧн абу весиг ӧти пуд мича бур туруныс. Картупельяс, галанъяс вывті ёна сісьмӧны, видзны некыдз он вермы; уналӧн, буракӧ, кӧйдыс вылас оз коль. Вӧвтӧм, уджалысьтӧм семьяяслы зэв сьӧкыд лоас овны.
