«АСЪЯ КЫА» СЬЫЛӦ... ДЖАЗ?!
Нималана «Асъя кыа» котыр вӧлі лӧсьӧдӧма 1939-ӧд воӧ коми радиоса хор подулын да первойсяньыс сы водзӧ пуктӧма ыджыд мог — видзны-паськӧдны коми войтырлысь йӧктан да сьылан культурасӧ, водзӧ сӧвмӧдны тайӧ сяммичсӧ (искусствосӧ) выль сьыланкыв-йӧктӧм ас уджтасӧ пыртӧмӧн.
Котырнас медводдза веськӧдлысьясӧн вӧлӧмаӧсь И. В. Оплеснин да профессор А. А. Воронцов. Ансамбляс куим торъя юкӧн: йӧктан, сьылан да шылада оркестр. Котырас быдмӧма енбиа уна сьылысь, йӧктысь да шыладалысь, уна сиктӧ да карӧ волӧмаӧсь артистъяс. «Асъя кыатӧ» бура тӧдӧны тшӧтш суйӧр сайын: Болгарияын, Суомиын, Польшаын, Германияын, Францияын да мукӧдлаын. Торйӧн нин нималӧма котырыс В. П. Морозовлӧн режиссёралігӧн, сэки сійӧ кыптылӧма медвылӧ.
Тавося рака тӧлысьӧ ветлі «Асъя кыалӧн» хорлысь концертсӧ видзӧдны да шензи: водзті кӧ видзӧдысьыс вӧлі зал тыр, то ӧні ӧдва джынйыс. Концерт бӧрас гӧгӧрвои тайӧс: татшӧм петкӧдчӧм вылад уна йӧзтӧ он чукӧрт. Концертыс заводитчис роч сьыланӧн (дерт жӧ, кыдзи мӧд ног?), сэсся юргис куим зэв нин тӧдса важ коми сьыланкыв — Геннадий Юшков кывъяс вылӧ «Лэччи ва дорӧ тулысын», Скӧр Кӧсьталӧн кывъяс вылӧ «Еджыд Райда» да йӧзкостса «Кӧкӧ». Со и став коми репертуарыс! Водзӧ сэсся сьылісны роч вичко сьыланъяс, йӧзкостса да ӧнія попсаысь некымын сьыланкыв, сы бӧрын джаз, суйӧрсайса кывъясӧн важся шлягеръяс, шуам, «
Жугыля петі концерт вывсьыс, быттьӧ веськавлі корлытӧминӧ да быть лои водзджык мунны. Коми сьыланыс эз и юргы лючкиасӧ да!
Сэсся сы бӧрын нин уличаын аддзысьлі Надежда Васильевна Киневакӧд, сьылан-йӧктан котырас 30 сайӧ во уджалыськӧд, да юасьышті ансамбльыслӧн пытшкӧсса олӧм йылысь. Медшӧр юалӧмыс вӧлі татшӧм: мыйла коми сьыланыс сэтшӧм этша кольӧма налӧн репертуарын?
Висьталіс унатор йылысь. Збыльысь, «Асъя кыалӧн» чужӧмбаныс пӧ ёна вежсис: веськӧдлысьяс письыс пӧ коми кывсӧ некод оз тӧд да и ӧнія коми культурасӧ тшӧтш. «Юралысьясыс» шуӧны, выль коми сьыланкывъясыс пӧ абуӧсь (!!!) да та вӧсна киӧ босьтанаыс, лючки сьыланаыс оз сюр. Том коми йӧз пӧвстсьыс кодсюрӧ ансамбльсьыс мунӧмаӧсь, шуӧмаӧсь, ми пӧ волім татчӧ комиӧн сьывны, а аддзим дзик мӧдтор. Репертуарсӧ пӧ тыртӧмӧн тыртӧны мудорсайса сьыланӧн да джазӧн. Медся шогӧданаыс пӧ сійӧ, мый артистъяссӧ коми шуанног-сьыланногӧ кык во нин некод оз велӧд, та вӧсна сьылӧны коді кыдзи сяммӧ, шыбӧльясӧн. Волывлӧма пӧ велӧднысӧ водзті драмтеатрын ворсысь Анна Софронова, сэсся дугӧдчӧма.
Ассянь содта, драмтеатрас коми кывъя спектакльсӧ уна во нин оз пуктывны да, кытысь сэтчӧс артистъясыслы бур коми кывйыс лоас, ӧти «Гузи да Мези» и петкӧдлыштӧны сӧмын (сэні аньяссӧ ворсӧны кык айлов).
Серпасыс и збыльысь вӧлӧма шуштӧм: В. П. Морозов кодь енбиа котыртысьыс абу, и код тӧдас, мыччысяс-ӧ. Став веськӧдлысьыс кӧ коми сьылан культураысь бокынӧсь, «Василей» да мукӧд гаж вылӧ оз волыны, кытысь лоас сэні коми ловруыс?
Тӧд вылӧ уси Геннадий Юшковлӧн бӧръя дженьыдик кывбуръясысь ӧти, кытӧн сійӧ дзик татшӧм серпас жӧ аддзӧма ставнас республикаса культураысь. Со тайӧ кывбурыс:
Уна пӧлӧс турун, нимыс весиг тӧдтӧм,
Быдмӧ муяс вылын, ас турунсӧ пӧдтӧ.
Сорласис и йӧзыс. Муса коми сьылан
Весиг ыджыд гажӧ сорас вылӧ кылан.
Быттьӧ тадзи-й колӧ, некод абу шуысь.
«Уна рӧма Войвыв» лоис Коми муысь.
Збыльысь, тыдалӧ, шуысьыс ни видзӧдысьыс ӧні абу республикаса культура юкӧнас. Вомъёртӧй содтіс нӧшта, артистъясысь пӧ некод оз норась, ӧтияс полӧны, мӧдъяс оз эскыны бурланьӧ вежсьӧмъясӧ. Да и кодлы пӧ норасьнысӧ?..
