КОДІ СІЙӦ ЁГУШЫС?
Сыктывкарын «Родина» вӧвлӧм кинотеатр стенмӧ таво ӧшӧдӧмаӧсь казьтылана пӧв, кытчӧ рочӧн гижӧма:
Некыдзи ог кӧсйы омӧльтны Георгий Степанович Лыткинлысь коми туялӧмӧ да культураӧ ыджыд пайсӧ, но вывтіасьӧмыс некытчӧ нин оз туй, сійӧ сӧмын гудрӧдлӧ важвылӧмысь лоӧмторъяссӧ. Видлалам ставсӧ сьӧрсьӧн-бӧрсьӧн.
Ёгуш, кыдзи асьсӧ нимтылӧма Г. С. Лыткин, чужӧма 1835 вося лӧддза-номъя квайтӧд лунӧ збыльысь Сыктывдінкарын, кодӧс официальнӧя сар кадӧ нимтывлӧмаӧсь Усть-Сысольскӧн. Коми йӧз сёрниын век бергавлӧма коми нимыс, кодӧс эськӧ позис тшӧтш кыдзикӧ да пасйыны казьтылан пӧвъяс. Та бӧрын став юӧртӧмыс ылӧга.
Медводдза коми туялысьнас Ёгуш эз нин вӧв, ӧд сыӧдз нин 1813 воын вӧлі йӧзӧдӧма медводдза коми грамматика, кодӧс гижлӧма коми морт Филипп Козлов (1790–1864). Тӧдӧмысь, сійӧ и лоас медводдза коми туялысьыс, ӧд гижлӧма ассьыс грамматикасӧ 1808 воын на. Дай Ёгушӧдз Сыктывдінкарын коми кыв радейтысьяс чукӧртлӧмаӧсь ки помысь гижӧм ыджыд роч-коми кывкуд. Ӧти сайын колӧ тӧдчӧдны, мый таво Вежа-Петыркарын 1813 воын йӧзӧдӧм «Зырянская грамматика» небӧглы тырӧ 200 во. Буретш сэні ӧнія коми кыв лои тӧдса туялысьяслы медводз.
Некыдз Ёгуш оз вермы лоны и медводдза коми гижысьӧн. XІX нэмӧ некымын коми кывбуралысь босьтчисны гижны ӧти кадколастӧ: 1820 воын чужӧм Василий Куратов, 1820 воӧ чужӧм Пётр Распутин, 1831 воын чужӧм Пётр Клочков, 1835 воын чужӧм Георгий Лыткин, 1839 воын чужӧм Иван Куратов да мукӧд. Тӧдӧмысь, медводз пондісны комиӧн кывбуравны Василий Куратов да Пётр Распутин кыдзи медверстьӧяс. Сӧмын енбиалун да гижӧд лыд сертиыс медтӧдчана гижысьнас, коми литературалы подув пуктысьнас важӧн нин лыддьӧны Иван Куратовӧс. Буретш Сыктывкарын сы нима уличавывса ӧти казьтылана пӧвйӧ тайӧс и пасйӧма-сёртӧма. Ёгушлӧн тӧдса зэв этша кывбур, став мукӧд гижӧдыс чоботаннас пӧ ветліг-мунігъясас вошӧма. Дерт, медся джуджыд вежӧра да мича кывбуръяс, поэмаяс гижлӧма XІX нэмӧ Иван Алексеевич Куратов. Тайӧс быд велӧдчысь тӧдӧ.
Некыдзи Ёгуш оз вермы лоны и коми гижӧд подулалысь-лӧсьӧдысьӧн, ӧд сыӧдз 500 воӧн водзджык нин вӧлӧмаӧсь Перымса Степанӧн пыртӧм анбур да гижӧдъяс. Роч кириллицаӧн XVІІІ-XІX нэмъясӧ Г. С. Лыткинӧдз нин гижлісны, вуджӧдалісны, йӧзӧдлісны. Шуам, медводдза печатайтӧм тырвыйӧ коми кывъя небӧгыс петавлӧма 1823 воӧ Вежа-Петыркарын. Сідзкӧ, таво йӧзӧдӧм коми небӧглы тырӧ 190 во нин! Стӧч нимыс небӧгыслӧн со кутшӧм: Міянъ Господьлӧнъ Іисусъ Христослӧнъ святӧй aвангoліo Матойсянь. Донвылӧ Россійскӧй Библoйскӧй Общoствоысь. — Санктпoтoрбургъ: Типографіяынъ Ник. Грoчьлӧнъ, 1823.
Комиӧдӧма «Матвей серти Бур юӧрсӧ» Александр Васильевич Шергин (1789–1837), кувтӧдзыс уджалӧма Усть-Сысольскын духовнӧй велӧдчанінын смотрительӧн. Бӧр кӧ вешйыны Перымса Степан дорӧ, сы йылысь буретш позьӧ лыддьыны Степан изэрдбокса Айму туялан музей стенвывса пӧвйысь: коми гижӧдсӧ пӧ лӧсьӧдлӧма 1472 воӧ буретш Перымса Степан. Сійӧ тшӧтш Коми муын котыртӧма медводдза школаяс да ачыс велӧдлӧма ӧти татшӧмын.
Сідзкӧ, «Родина» вӧвлӧм кинотеатр стенмӧ ӧшӧдӧмаӧсь зэв ылӧдчана пӧв. Г. С. Лыткин йылысь сэні ылӧга юӧрыс сӧмын уськӧдӧ коми войтырлысь историясӧ, гӧльмӧдӧ вужвойтырлысь ловвыв культурасӧ. Дерт, татшӧм пӧвсӧ стенсьыс колӧ ӧдйӧджык разьны. А мыйӧн збыльысь нималӧ Георгий Степанович Лыткин, миян Ёгушным? Та йылысь лыддьӧй «Коми мулӧн» локтан петасъясысь.
