«БЕЛКОМУР» — ТЫРТӦМ КЫВ
Визин сикт шӧрын, универмаг стенмын, важӧн нин ӧшалӧ плакат, кытчӧ серпасалӧма стрӧитчысьӧс да гижӧма ыджыд шыпасъясӧн рочӧн (дерт, рочӧн, оз жӧ комиӧн гижны!) «
Россияын нэмсӧ выналӧ гигантомания. Тайӧ висьӧмыс мунӧ сар кадсянь нин, дзордзаліс сійӧ Сӧвет Ӧтувлунын да торйӧн нин выналӧ ӧнія Россияын. Мукӧд муын олысьяс тайӧс серамвыв лэптӧны. Россияын сымда сьӧкыдлун (уджтӧмалӧм, гӧльлун, туй абутӧм, киссьӧм сикт, криминал, чинӧн вузасьӧм да уна мукӧдтор), а Канкарын пукалысь ыджыд юралысьяс сьӧм лотӧны Сочиын Олимпиада, Казаньын универсиада вылӧ, вердӧны Лунвыв Осетияӧс да Абхазияӧс. Мед, мед йӧзыс олӧны омӧля, бара став канмуас тӧдмаласны миян проектъяс йылысь! Став воысьсӧ пурмытӧдзыс вердам да восмӧныс юкталам! — тадзи кымын мӧвпалӧны оз сӧмын Мӧскуаса Кремльын, но и быд обласьт-республикаын, тшӧтш и миян Сыктывкарын. И медся ыджыд «пӧльтана проектыс» миян — Белкомур. Ортсысяньыс мӧвпыс быттьӧкӧ мичаник: ӧтувтны Перым да Кардор (Архангельск) Сыктывкар пыр, нюжӧдны Удорасянь кӧрт туйсӧ рытыв-войвылӧ, Сыктывкарсянь асыв-лунвылӧ. Кӧсйысьӧны Белкомурӧн вердысьясным зэв унатор: чинас пӧ уджтӧмалӧм, лоас бур позянлун ӧдйӧ воӧдчыны Канкарӧ да Перымӧ, став Коми муыс пӧ таысь сӧвмас ок ёна! Лӧсьыд эськӧ мойдыс, да кызь воӧн татшӧм мойдӧмсьыс вукйӧдлӧ нин. Медводз тайӧ уджбаласӧ пӧльтны кутісны Спирӧ Юрий на юралысяліс кор. Сійӧтӧ ыджыд индустриализатор вӧлі да мӧвпаліс, Россияса президент пыдди нин, тадзи пӧ ыджыд канмунымӧс вынсьӧдам. И вӧчисны «Белкомурлысь» дирекция, босьталісны сэтчӧ уджалысьясӧс, республика кудйысь лишӧдісны вель уна сьӧм. Весигтӧ 90-ӧд воясӧ Сыктывкарса вина вийӧдан заводын босьтчисны торъя «Белкомур» биава лэдзны. Сӧмын эз тай дыр лэдзны, гӧгӧрвоисны вина вӧчысьяс: тайӧ кӧрт туйыс абу збыльтор, а ру сяма блеф.
И со сэсся Торлопов Володь дай Гайзер Слава юралысьяс дырйи кадысь кадӧ ошйысьӧны: со пӧ мудор сайын ошкӧмаӧсь проектсӧ, Канкарын пыртӧмаӧсь видлавны транспорт министерствоын да с.в. Ошкӧнытӧ эськӧ и ошкӧны, да сӧмын сьӧмсӧ некод оз лишӧд. Ӧти-кӧ, канмулы ни бизнеслы тайӧ кӧрт туйыс оз ков, мӧд-кӧ, некутшӧм сьӧма водзӧс сійӧ регыдӧн оз вай. Коми Республикалӧн кӧрт туй кыпӧдан сьӧмыс некор эз вӧв и некор оз ло. Дай Перым да Канкар костын и кӧрт туйыс важӧн нин эм.
Колӧ татчӧ содтыны ӧтитор: йӧйталан капитализм кадӧ Россия кыдзи канму, позьӧ шуны, дзикӧдз дугдіс нюжӧдны выль кӧрт туйяс. Выль рочьяслы найӧ оз ковны, а канму ставсьыс эновтчӧма. Став му пасьтала найӧс нюжӧдӧны, а миян оз.
Мыйла, сідзкӧ, колӧ татшӧм пӧльтӧм проектсӧ век ошкыны да сы йылысь миянлы дольны? Да миянӧс, быдторйӧ эскысь йӧзӧс, тадзи «вердӧны», эскӧдӧны: веськӧдлан котыр уджалӧ, ыджыд планъяс юрас кутӧ, кӧсйӧ «Белкомурнас» отсавны республикаын олысьяслы. Сӧмын кызь вося мойдчӧмыслы ӧдвакӧ кодкӧ нин эскӧ. Торъя нин ӧнія кризисалан кадӧ. Мӧд помка: петкӧдлӧны йӧзыслы веськӧдлан котырсаяс: мыйкӧ да найӧ вӧчӧны, мыйӧнкӧ да ноксьӧны.
Тӧдса важӧн нин: республиканым да Перым-Коми кытш костын лючки туй ӧнӧдз на абу, кык коми воквойтырлӧн ӧта-мӧдныскӧд зумыд йитӧдыс абу. Важӧн нин эськӧ нюжӧдӧны чорыд веркӧса му туй, да кризис вӧсна уджыс дудӧма. Збыльысьсӧ Перым дормуса Усть-Черная посёлокӧдз Перымсянь лючки-бур туй эм нин, а Койгорт районса Кажымсянь Усть-Чернаяӧдзыс эм векньыдик вӧрса туй. Тайӧ кузьтасӧ сӧмын и колӧ вӧчны-лӧсьӧдны. «Белкомур» вылӧ лотӧм сьӧм вылас важӧн нин позис тайӧ збыльысь зэв колана туйсӧ вӧчны.
