ВӦТӦ УСЬЛӦ ЧЕЛЯДЬДЫР
Кольӧм во кӧть петавлӧма, тшук неважӧн син улӧ мем усис нималана сьылысь Лидия Логиновалӧн «И вошлӧ узян ун...» неыджыд небӧг. Восьті медводдза лист боксӧ да вунӧді кадсӧ: неыджыд Висер сиктас коллялӧм челядьдыр йывсьыс сэтшӧм кыскана гижӧма да весиг вунӧдчылі пасъявны гижӧдсьыс аслым став коланаторсӧ.
Збыль ӧд, мыйлакӧ бӧръя воясас коми гижысьяс, ас му туялысьяс вывті этша гижӧны ас йывсьыныс казьтылан небӧгсӧ. Гижас кӧ кодкӧ, век нин рочӧн. Чайтӧны, налысь пӧжассӧ быть нин лыддясны Коми Республикаса Юралысь, Каналан сӧветӧн веськӧдлысь, а сэсся на вылӧ видзӧдӧмӧн босьтчасны тайӧ уджас Россияын юралысьяс, юрмортыс да веськӧдлан котырын ыджыдыс. А войдӧр Нёбдінса Виттор, Тима Вень, Яков Рочев, Илля Пыстин да мукӧд гижлісны ас ичӧтдыр да томлун йывсьыныс мича коми кывйӧн. Тешкодьтор: важ кад йывсьыс висьтъяссӧ, позьӧ шуны, дугдісны комиӧн гижны, кӧть ӧні нин быдтор йывсьыс позьӧ гижны веськыда, немтор дзебтӧг.
Лидия Логиновалӧн небӧгас ичӧтдырсӧ нюмпырысь казьтылӧмъяс кындзи пыртӧма тшӧтш неыджыд пасйӧдъяс, кывбуръяс, сьыланъяс, фотосерпасъяс, помас пуктӧма тшӧтш лазер диск, сэтчӧ гижӧма йӧзкостса 14 сьыланкыв. Позяс быдӧнлы нимкодясьны шыладӧн, небӧг гижысьыслӧн да Наталья Траилиналӧн мыла горъяснас.
Небӧгас коми кывйыс кокниа гӧгӧрвоана, сійӧ зэв матыс сёрнитан кыв дорӧ да бура петкӧдлӧ Висер вожын да Вылыс Эжваын олысьяслысь сёрнитанногсӧ, шуам кӧть: «А анькытшыс! Польсвидзӧны! Ӧдйӧ и тырисны миян питшӧгъяс» (6 л.б.), «...кизь ни пӧр лэбим клублань» (7 л.б.), «10 класс помалан пӧ да сэки, колӧкӧ, и карзы» (10 л.б.), «Оз, удж вылас сійӧ мунӧ-чотӧ: руб-пять, руб-пять. А винаыдла ӧдйӧ чивликтӧ: руб-двадцать, руб-двадцать» (33 л.б.). Рочысь сёрниӧ пыртӧмторйыс висьтъясас вель уна, коми йӧз ӧд шмонитӧм могысь оз-оз дай рочӧ вуджавлӧны, тшӧкыда ассьыс «ыджыд тӧдӧмлунъясӧн» тшапа ошйысьыштны зільӧмӧн.
Сёрникузяяссӧ абу сьӧктӧдӧма, гижӧма дзик коми синтаксислӧн оланпасъяс серти, со кӧть «Асывнас чойяслысь мунӧмсӧ эз и казявлы» (13 л.б.). Вель уна том коми тайӧс шулӧ ӧні мӧд ногӧн нин — «Асывнас эг и казявлы, кыдзи чойяс мунӧмаӧсь». Торйӧн воис сьӧлӧм вылӧ коми кадакывъясӧн быттьӧ ворсӧдчӧмӧн вӧдитчӧмыс. «Тувъявны» кадакыв гижысьыс пыртӧ оз веськыд, а вуджӧдӧм вежӧртасын, тшӧктана нырвизьӧн: «Вӧлі ме ичӧт на, но тшӧкыдакодь нин вӧлі тувъялӧны керкапытшкӧсса кутшӧмсюрӧ удж вӧчны», «Тшӧкыдакодь нин тувъяла сійӧс тасьті-паньтӧ мыськавны, да некыдзи шензьыны ог вермы, мыйся тайӧ менам нылыс китӧм дзудз» (3–4 л.б.).
Мукӧд кадакывйыс юргӧ зэв выль ногӧн, шуам кӧть, «Сэк менӧ кыскӧ ягӧ, Эжва дорӧ. Кӧть кузьмӧ вой да дженьмӧ арся лун» (46 л.б.). Содтам татчӧ нӧшта ӧтитор: «кузьмыны» кадакывсӧ кӧ пыртӧма 2000-ӧд воын петавлӧм «Коми-роч кывчукӧрӧ», то «дженьмыны» кадакывйыс кывкудъясӧ абу на пасйӧма. Висьтъяслӧн нимъясыс аслыспӧлӧсӧсь, найӧ асьныс нин кыскӧны лыддьысьысьлысь пельсадьсӧ, ышӧдӧны лыддьыны, со кӧть, «Бӧра кино», «Мӧс бӧж да чегӧм кӧш», «Дзонь кӧмыд и паччӧрын оз кӧтӧд».
Кывйын тырмытӧмтор пыдди позьӧ пасйыны роч кывворӧн вывтіасьӧмсӧ, ӧд оз став пыртӧмторйыс век мичмӧд, торйӧн нин кор босьтӧм кыв пыддиыс позис ставсӧ мичаа гижны ас кывйӧн, со кӧть: «И тшӧкыдакодь везитліс...» (5 л.б.), «класснӧй вечер» (7 л.б.), «Коді предайтӧма миянӧс» (8 л.б.), «телевизор пыр пӧ висьталісны, мый никотин капля вӧлӧс виӧма» (33 л.б.). Дерт, тӧдчӧдӧм кывъяс пыддиыс позис бура бӧрйыны-пыртны комиӧс.
Дзоньнас тайӧ неыджыд небӧгыс зэв бура петкӧдлӧ, мый казьтылана пасйӧдъяссӧ позьӧ лючки-бура гижны тшӧтш комиӧн, оз быть рочӧн. Медым вужвойтырным лыддис ставсӧ ас кывйӧн.
