КОМИӦН, РОЧӦ ВУДЖӦДТӦГ

Англияысь учёнӧй Джон Гордон Коутслы тавося август тӧлысьӧ тырис эськӧ 90 арӧс. Некымын во сайын сійӧ кувсьӧма.

Коми литература туялысьяс пӧвстысь ӧтнас асьсӧ дзик коми ног нимтысь-шуысь Педӧр Вань (Джон Гордон Коутс) чужлӧма Англияын 1918 вося август кӧкъямысӧд лунӧ Йорк карбердса Эйкорум сиктын. 1940 воын помалӧма Кембриджса университет. Буретш сійӧ кадӧ пансьӧма Мӧд мирӧвӧй война. Сэтчӧ том Джон тшӧтш ветлӧма, тышкасьӧма фашистъяслы паныд Италия бердса Корсика ді вылын. А 1944 воӧ сійӧ Канадаысь кык венгркӧд самолётсянь чеччыштӧма Венгрияӧ кыпӧдны сэтчӧс олысьясӧс фашистъяслы паныд. Джон Коутсӧс кутӧмаӧсь да йӧртӧмаӧсь дзескыдінӧ. Сэтысь пышйӧма да веськалӧма Гӧрд Армияӧн мездӧминъясӧ.

Сэксянь Джон Гордон Коутс кутӧма пырӧдчыны финн-йӧгра кывъясӧ. Медводз велӧдӧма венгр кыв. Сэсся сійӧс пондӧма кыскыны коми кыв да литература. А сыӧдз уна во уджалӧма дипломатӧн Гаагаын, Венаын, Москваын, Хельсинкиын. Сэсся туялӧма коми литература Р. Скотт нима Полярнӧй институтын да 1968 воын дорйӧма философияса доктор ним вылӧ «Ӧнія коми-зыряна литература вылӧ видзӧдласъяс» диссертация. 1974 да 1985 воясӧ волӧма Сыктывкарӧ. 1985 воын ачым кывзі сылысь «Коми кывйын англия кывйысь пырӧм кыввор» доклад. Сэсся сёрӧнджык, 1990 воын, Венгрияса Дебрецен карын финн-йӧгралӧн войтыркостса VІІ конгресс вылын тӧдмаси матісяньджык нин. Мыйтакӧ письмӧасим, вежласим литератураӧн да юӧръясӧн.

Шензьӧдӧ миянӧс ачыс Джон Гордон Коутсыс, кыдзи Коми муысь да коми йӧзысь ылын олігӧн мортыс велалӧма лыддьыны коми литературасӧ веськыда, рочӧ вуджӧдтӧг, судзӧдӧма уна кывкуд, небӧг да туялан удж. Му шар пасьтала сы кодь мортыс суйӧр сайын сӧмын некымын и эм. А 60-ӧд воясын, гашкӧ, эз на и вӧвлы татшӧмыс. Роч йӧз пӧвстын, Сыктывкарын кӧть мукӧдлаын, татшӧмыс абу. Весиг тані уна во чӧж олысь роч гижысьяс да туялысьяс коми кывбур да проза рочӧдӧны сӧмын водзвыв дасьтӧм подстрочник серти. Тайӧ нин унатор висьталӧ Педӧр Ваньлӧн вылыс тшупӧда тӧдӧмлун йылысь. Жаль ӧтитор — сыӧн гижӧм диссертацияыс некӧн на абу йӧзӧдӧма, ни англия, ни роч, ни коми кыв вылын. Талун ми казьтыштам Джон Гордон Коутсӧс, комиӧн кӧ, Педӧр Ваньӧс, коми литература туялысьӧс да Му шар пасьтала нимӧдысьӧс. Коми му весьтті, тӧдӧмысь, сылӧн лолыс тшӧтш лэбавлӧ.