КЫДЗИ КОЛӦ ВИДЗНЫ КАРТУПЕЛЬ СІСЬМӦМЫСЬ

Воддза газетъясын вӧлі юалӧны: кыдзи пӧ колӧ видзны картупель сісьмӧмысь, зэв пӧ ёна быдлаын сісьмӧ картупель.

Вот ичӧтика ме и кӧсъя сетны сӧвет та йылысь. Ӧти-кӧ, сісьмӧ картупель сикас (сорт) серти, мукӧд сикасыс ёнджыка сісьмӧ, сійӧ сісьмӧ не куш таво, а быд во. Тані вот кыдзи ми шуам: ми уджалам еджыд и гӧрд сикас картупель. Гӧрдыс ёнджыка сісьмӧ, еджыдыс гӧрдсяньыс пежасьӧ да заводитӧ тшӧтш сісьмыны. Мӧд-кӧ, сісьмӧ сы понда: миян сэтшӧм мода, керам, кисьталам град вылӧ керигас, рытнас косьмис кӧть эз — куралам (шондіа кӧ, косьмис, зэрӧ кӧ — эз, сідзи и таво), сэсся ульнас жӧ тӧв кежлӧ и гуалам да сідзи, видзӧдлытӧг и колям, весиг гусӧ огӧ тшынӧй, — колӧкӧ сэні кутшӧм висьӧмыс абу!

Коймӧд-кӧ, ми пуктасъяслысь огӧ вежлалӧй местасӧ (чередование) — век ӧти местаӧ пуктам, а сійӧ местаас век висьӧмыс чӧжсьӧ, асьным жӧ и сетам пӧтачкасӧ.

Со мыйла миян медъёнасӧ и сісьмӧ картупельыд! Мед оз сісьмы картупель, колӧ торйӧн уджавны, еджыд сикассӧ и гӧрд сикассӧ. Еджыд сикассӧ колӧ пуктыны дыр видзӧм вылӧ; гӧрдсӧ пуктыны сідз, мед век водзӧ видзӧдлывны, бӧрйӧдлыны висьысьяссӧ. Тайӧ вӧчны позьӧ зэв кокньыда: гӧбӧчад лӧсьӧдны кык гу либӧ кык струба (ящик), ӧтисӧ кольны пустаӧн, мӧдсӧ картупель тырӧн. Сэсся видзӧдан да, кыдзи-мый картупельыд сісьмӧ — сы серти и вежлӧдлыны местасӧ бӧрйигмоз сісьяссӧ, тадзи позьӧ зэв кокньыда дӧзьӧритны (коді сісьмыны заводитӧма — колӧ зыртны кисель пызь вылӧ. Ме вӧчлі ачым тадзи, висьтавлі йӧзлы, найӧ зэв ошкӧны тайӧ).

Сэсся колӧ картупель арсяньыс жӧ, керигас, бура косьтыны, ывлаын кӧ оз косьмы, колӧ косьтыны сарайын, да куралігас бӧрйӧдлыны сісьяссӧ. Колӧ тшынны гусӧ сераӧн, кытчӧ пуктан картупельсӧ, мед некутшӧм висьӧм сэтчӧ оз коль.

Колӧ пуктасъяслысь вежлавны местасӧ (севооборот). Онӧ кӧ кужӧй асьныд лӧсьӧдны вежласьӧмсӧ (севооборот) — юасьӧй агрономъяслысь да мукӧд тӧдысь йӧзлысь.

Крестьянаяс, тіян кӧ ёна ӧні сісьмӧ картупельныд, дзик пыр жӧ колӧ тӧвся гуяссьыс лэптыны картупель да гӧбӧчад вайны, бӧрйӧдлыны кыдзи ме тані гижи, сытӧг нинӧм тіян оз коль. Позьӧ эськӧ и разнӧй лекарствоясӧн, но кысь сійӧ миянлы.

Г. Микушев