ПУ ЖЫННЯН
Гашкӧ, тайӧ збыль, а гашкӧ и абу. Но ме кыськӧ кывлі со кутшӧм вӧвлӧмтор: ӧти дзоляник грездын овлӧма пӧльӧ. Зэв гажа вӧлӧма. Кужӧ вӧлӧм мойдны важся коми мойдъяс, сигудӧкӧн ворсӧмӧн сьывны быдсяма сьыланкывсӧ. А тайӧ грездсяньыс катыдланяс вӧлӧма шор, а шор помас — пос. Сэті вӧлӧм туйыс нуӧ ыджыдджык сиктӧ. И вӧлӧма тайӧ местаыс зэв шуштӧм. Козъя-понӧля да тусяпуа-баддяин. И нимтылӧмаӧсь сійӧс Опоня горув.
Мыйла да коді шулӧма тадзисӧ — некод оз тӧд.
Тані вӧлӧм зэв частӧ да уналы каститчӧ: то кузь сьӧд вӧсни морт паныдалӧ-повзьӧдлӧ, то нӧшта мыйкӧ мӧдтор. Но медъёна вӧлӧм норасьӧны грездса да ветлысь-мунысь ямщикъяс. Мунан пӧ вӧлӧн, мунан-пукалан доддьын, дзонь вӧлӧк вуджан, и нинӧм, а Опоня горув чой лэччыны кутан да сьӧлӧмыд чеччыштӧ нин, полан. И тшукысь ӧд сӧмын на вӧлыд тувччас шор пос вылас — гиль-голь вӧлыд лэдзассяс. Да ӧд ӧтилӧн кӧ, мед. Унаӧн ӧд висьталӧны тайӧ дивӧсӧ. Мыйсӧ сӧмын оз вӧчлыны вӧлӧн ветлысьяс. И нимкывъяс лыддьывлісны, и молитваяс сьывлісны креститчӧмӧн, и гора жыннянъяс кӧртавлісны мегыраныс — гашкӧ пӧ мутиыс ловзяс, да кысь тан.
Ӧти мужик, эськӧ зэв повтӧм вӧлӧма, да и вӧлыс вӧлӧм биа-бордъя кодь. Сійӧ чой йывсяньыс ӧтчыд ӧддзӧдчӧма да и, кӧрӧба-даддя топыда тшамъясьӧма-кутчысьӧма да, шутёвтны-позйыштны кӧсйӧма шор поскӧдыс, Опоня горулӧд, но... Вӧлыд пос шӧрад тран сувтас, и мегырыс гиль-гольмунӧ-усьӧ, быттьӧ додь вожъясас абу и пысавлӧмаӧсь. Куимысь доддясьлас мужикыд — пыр лэдзасьӧ. Матькас и быдӧн. Сэсся тай кыдзкӧ мынас жӧ сэтысь.
Со ӧтчыд кутшӧмкӧ вина-сура праздникӧ пӧльӧ ордӧ чукӧртчасны мужикъяс. Даръясьыштӧм бӧрын пансяс сёрни каститчӧмъяс йылысь. Быдсяма эмсӧ и абусӧ висьтавласны ӧта-мӧдныслы. Кодкӧд мый лоӧма. Коді мый аддзылӧма да кывлӧма. Страшнӧ, полысьджыкъяс топӧдчӧмаӧсь ӧта-мӧд бердас да ышлолалӧны сӧмын. Воасны сёрниӧн и Опоня горув поскын каститчӧмӧдз. Шензьӧны: мыйся мути пӧ сэні дурӧ, гашкӧ пӧ кузь Опоньыслӧн ортыс да. Страсьт!
Пӧльӧ кывзас-кывзас налысь сёрнисӧ да и шуас, ме пӧ тӧда, кыдзи мынтӧдчыны вӧв лэдзасьӧмсьыд.
— Кыдзи нӧ? Вай висьтав, бур мортӧ. Збыль кӧ тэ верман миянлы отсавны, ставнымлы лоан век медбур гӧсьтӧн.
— Колӧ мегыр улад ӧшӧдны жыннян.
— Эн сӧр, — шуӧ ӧти мужик, — ме эг нин ӧти, а кык жыннян нин ӧшӧдлі да мутивӧйыс ёнджыка на тешитчывліс.
Пӧльыд малыштас тошсӧ да читкыртлӧмӧн шуас мужикыдлы, тэ пӧ ӧд кӧрт либӧ ыргӧн жыннян ӧшӧдлін.
— Дерт жӧ, — шуӧ мужикыд, — а кутшӧм нӧ нӧшта жынняныс овлӧ?
— А тэ пуысь, пипуысь вӧч жыннянтӧ да куимысь молитва лыддигмоз кӧртав мегырад, сэки и аддзылан.
Эз эскыны мужикъяс, сералігтырйи шмонитісны пӧльӧ вылын, эк пӧ тэ тун, аслад вӧлыд бӧжтӧм, а миянӧс велӧдны босьтчин. Пӧльыд ружӧктыштас, чеччас да пырас керкаас. Но, ӧбӧдитчис пӧ тай пӧрысь мортыд. А пӧльыд недыр мысти петас бӧр, киас кутӧ жыннян пуысь.
— На, — шуӧ, — пысавлы мегырад да видлы, збыль эг висьтав, сӧмын кӧрталігад куим молитватӧ эн вунӧд лыддьыны.
Мужикъяс виччысьыштісны пемдӧмсӧ (сёр рыта-войясӧ пӧ нӧшта на ёнджыка каститчӧ да). Медся повтӧм мужиксӧ ыззьӧдісны видлыны пу жынняныдлысь вынсӧ. Доддялісны корадодьсӧ. Молитваяс сьылігмоз кӧрталісны мегырӧ пу жыннян и мӧдӧдісны морттӧ, ветлы пӧ бӧра-водза ылі грездӧдзыс да, некутшӧм неминучатӧг кӧ бӧр воан, миянсянь парта вина.
И ветліс ӧд мортыд. Эз лэдзсьысьлы вӧлыд ни ӧтарӧ мунігад, ни мӧдарӧ локтігад. Воас мужикыд — вомыс пельӧдзыс, вашъялӧ. Збыль пӧ пӧльыд висьталӧма. Вот пӧ и дивӧ! Сэсся вӧчалісны мужикъяс пу жыннянтӧ да и шуркъялӧны-ветлӧны вӧлӧн, оз нин сӧмын каститчы.
Быд пулӧн пӧ эм аслас торъя вын. Гашкӧ, и пипу жынняныдлӧн сэтшӧм аслыссикас вын эм — видзны бур йӧзсӧ неминучасьыс.
