ПАРИЖСА КОММУНА

Ветымын кык во сайын талунъя лунӧ Париж карса уджалысь йӧз босьтісны власьт асланыс киӧ — тайӧ власьтыслӧн нимыс «Парижса Коммуна».

Парижса Коммуна вӧлі медводдза рабочӧй правительство му вылын.

Сӧмын Парижса коммунаръяс вӧчисны сэки гырысь ӧшыбкаяс, сы вӧсна и кулі налӧн «Коммунаыс»: 1) эз вӧв быд карын ӧтвылысь олӧм, вермасьӧм буржуйяскӧд; эз вӧв крестьяна-рабочӧя костын топыд кӧртӧд (связь), крестьянаӧс ылӧдісны помещикъяс да озыръяс — шуны кӧ, эз на вӧв сэки Парижса коммунаръяслӧн ыджыд тӧдӧм (опыт); 2) шыбитӧм буржуазнӧй правительствосӧ коммунаръяс эз идравны пыдӧджык, ыстісны сӧмын Версаль карӧ (Париж бердын), сетісны вӧля буржуйяслы; 3) сэсся, Париж кар гӧгӧр сулаліс уна войска Германиялӧн, коммунаръяс вӧліны пыр кытш пиын.

Татшӧм ӧшыбкаясыс понда и бырис (усис) Парижса Коммуна май 28-ӧд лунӧ 1871 воын.

Кӧть Парижса Коммуна оліс регыд — сӧмын дас недель (кык тӧлысь да дас лун) — сійӧ лӧсьӧдіс зэв уна пӧлӧс кокньӧд гӧль йӧзлы.

Медыджыдтор вӧчис Парижса Коммуна со мый: сійӧ индіс туй пролетарийлы (гӧль уджалысь йӧзлы), кыдзи колӧ вермасьны озыръяскӧд; велӧдіс, кыдзи колӧ лӧсьӧдны рабочӧй-крестьянскӧй власьт.

Парижса Коммуна серти, нелямын квайт во бӧрын, и миян Россияын вӧлі вӧчӧма революция (Октябрын 1917 воӧ). Сӧмын миянӧс велӧдісны Парижса коммунаръяс да ми эгӧ нин вӧчӧ сэтшӧм ӧшыбкаяссӧ, сы кузя Россияса Сӧвет власьт и вермис став буржуйсӧ (асланым и мукӧд муясысь).

Парижса Коммуна пӧдіс аслас вир пиӧ. Кор буржуйяс бӧр босьтісны власьтсӧ, сэки найӧ уджалысь йӧзлысь вирсӧ шорӧн лэдзисны. Буржуйяс эз жалитны нывбабаясӧс ни, челядьӧс ни. Кызь вит сюрс (25.000) мортӧс лыйлісны Парижын, дас вит сюрс (15.000) мортӧс сісьтісны тюрмаясын да катаргаын.

Сэкисянь и ӧнӧдз на Францияын власьтыс буржуйяс киын, пыр на найӧ мучитӧны уджалысь йӧзӧс.

Уджалысь войтыр! Энӧ вунӧдӧй Парижса Коммуна йылысь: сійӧ вӧлі югыд гӧрд кодзув, сійӧ петкӧдіс миянӧс веськыд туй вылӧ. Бурӧн казьтылӧй и Парижса коммунаръясӧс: найӧ асланыс вирӧн пасйисны выль туй, кыті колӧ мунны гӧль уджалысь йӧзлы, найӧ и миянӧс велӧдісны мездысьны лёк важ олӧмысь, сьӧкыд озыр кипод улысь.