КУИМ ВОК

Олісны-вылісны гозъя. Налӧн вӧлі куим пи: кык пиыс тӧлкаӧсь, а коймӧдыс сэтшӧм-татшӧм. Кулігас батьыс юкис овмӧссӧ куим пи костын и куимнанныслы воис ӧти ӧшкӧн пайӧ. Медічӧт вокыслы эз ло окота ноксьыны ӧшнас да мӧдӧдчис сійӧс вузавны карӧ. Муніс-муніс да туй вылад вӧлӧкас вой суис сійӧс. Водіс дурак ӧти мыр бердӧ узьны, а ӧшсӧ домӧдтӧг лэдзис йирсьыны. Асывнас садьмис, а ӧшкыд сылӧн абу: кытчӧкӧ вӧрас пышйӧма. Чуксаліс-чуксаліс, эз вермы чуксавны ӧшкӧс и косіс бӧр гортас да висьталӧ вокъясыслы:

— Ме талун ӧшкӧс ассьым кӧкъямысдас шайтысь вузалі карын.

— Сэтшӧм кӧ дон сюрӧ, тэ аски миянлысь ӧшъясӧс нуӧд да вузав жӧ, — шуӧны сылы вокъяс.

— Нуӧда, вузала.

Мӧдлун асывнас нуӧдіс дурак ыджыд вокъяслысь кыкнан ӧшсӧ вузавны. Вӧлӧкас бара воймис да узьмӧдчис сійӧ жӧ мыр дорас, а ӧшъясӧс домӧдтӧг йирсьыны лэдзис. Асывнас чеччис, а кыкнан ӧшкыд сылӧн пышйӧмаӧсь и оз тӧд кытчӧ.

— Пышйисны кӧ и мед пышйисны, — тӧлкуйтӧ дурак, — мед колӧкӧ пышъялӧны, а ме на бӧрся котравны ог мӧд.

Воис сійӧ гортас, вокъясыс сылысь юалӧны:

— Донысь-ӧ ӧшъясыд инісны?

— Кӧкъямысдас шайтӧн ӧш вылӧ. Тӧдса купечьяс вӧліны да долгӧн сеті. Петырлунӧ рӧщӧтла корисны.

Вот коркӧ матысмис Петыр лун, вокъяс ыстӧны дуракӧс ӧшъяс вузалӧмысь рӧщӧт босьтны. Вӧчны нинӧм: колӧ ветлыны, но кытчӧ мунны? Муніс Иван буретш сійӧ мыр дінас, кӧні кык вой узис да кӧні ӧшъяссӧ воштіс, и пондіс мырсӧ кучкавны ньӧрйӧн.

— Корин менӧ Петыр лун кежлӧ рӧщӧтла, сідзкӧ мынты меным деньга куим ӧшкысь!

Кучкаліс да кучкаліс, весиг мыр бокысь кырсьыс торъяліс.

— А, пӧсялін, — шуӧ дурак, — часлы, ме пӧрччысьла да петкӧдла тэныд гаж. Пӧрччис дурак вылыс паськӧмсӧ, босьтіс зор да мӧдіс нӧшавны мыр кузя. Мырйыд вӧлӧмкӧ сісь и пӧри бок вылас ёна кучкалӧмсьыд, а мыр улысь аддзис сы ыджда деньга чукӧр, мый дураклы сійӧс и вӧла-доддьӧн не лэччӧдны гортас. Сӧвтіс сійӧ деньгасӧ кыкнан зеп тырыс да лэччис гортас. Вокъяс сылысь юалӧны:

— Деньгатӧ вайин?

— Вайи.

Вокъяс лыддьӧны деньга да шензьӧны:

— Да, тані тай унджык!

— А сэтчӧ уна на ещӧ коли да вайнысӧ эг вермы, — висьталӧ дурак.

— Сідзкӧ, вӧлӧн кайлам да ставсӧ гортӧ лэччӧдам, — шуӧны вокъяс.

Кайлісны вокъяс вӧрӧ, сӧвтісны мыр улысь став деньга да лэччӧдісны гортӧ. Гортӧ воӧм бӧрын вокъяс ыстісны

Иванӧс дякӧн ордӧ пудӧвӧй гирала, деньга веситны.

— Дякӧныслы тэ эн висьтав, мый ми кӧсъям деньга веситны, а то сійӧ пайӧ пырас.

Локтіс дурак дякӧн ордӧ да шуӧ:

— Вайлы,отеч дякӧн, пудӧвӧй гиратӧ, ми кӧсъям деньга веситны.

— А меным пай лоӧ?

— Волан кӧ, лоӧ, — шуӧ дурак, — а он кӧ волы, оз ло.

Вайис дурак гираяс дякӧн ордысь, а вокъяс юалӧны сылысь:

— Деньга веситӧм йылысь немтор эн висьтав?

— Висьталі, кори, медым деньга пайла локтас.

— Дурак, тэ, дурак, — скӧралӧны вокъяс, — ӧні ачыд сувт кильчӧ дорӧ да эн лэдз дякӧнӧс керкаӧ! Нинӧмысь эн лэдз!

— Ладнӧ, — шуӧ дурак, — оз кӧ ков лэдзны, ог лэдз.

Босьтіс сійӧ зор да сувтіс кильчӧ ӧдзӧс видзны. Кор дякӧн пондіс кайны кильчӧ вылӧ, сійӧ сӧтыштіс дякӧнлы юрбӧрас. Дьякӧн сэтчӧ и уси.

Пырис керкаӧ дурак да висьталӧ вокъяслы:

— Ме дякӧнтӧ кувтӧдзыс кучкалі.

— Дурак, тэ, дурак, ӧні ӧд ставнымӧс тюрьмаӧ пуксьӧдасны! Мый тэ вӧчин?

Тэрмасьӧмӧн вокъяс кыскисны дякӧнӧс тыртӧммӧм сёркни гуӧ, а дуракӧс гираяс нуны ыстісны. Сы ветлігкості вокъяс катӧдісны вӧрӧ дьяконлысь шойсӧ, а сы местаӧ сёркни гуӧ сюра межӧс сюйисны.

Вайис дурак дякӧн ордӧ гираяс, а дякӧнича и юалӧ:

— Кӧні нӧ, дурак, миян отеч дьяконыс?

— Ме сійӧс, — шуӧ, — зорйӧн кучкалі да сёркни гуӧ дзеби.

Босьтіс дякӧнича старшинаӧс да урадникӧс да мунісны дурак вокъяс ордӧ. Восьтісны сёркни гу, тшӧктісны дураклы лэччыны гуӧ да дякӧнлысь шой лэптыны.

Лэччис дурак сёркни гуӧ да пондіс шой видлавны.

— Сьӧд али еджыд гӧныс вӧлі отеч дьяконыдлӧн? — юалӧ сійӧ дякӧничалысь.

А дякӧнича видчӧ дурак вылӧ, тшӧктӧ регыдджык шой лэптыны.

— Сюра али сюртӧм вӧлі тэнад отеч дьяконыд? — юалӧ дякӧничалысь дурак.

— Бӧжа али бӧжтӧм вӧлі тэнад отеч дьяконыд? — бара юалӧ дякӧничалысь дурак.

Окнитіс да акнитіс дякӧнича, кор гуысь лэптісны дякӧн пыдди меж шой.