ПӦСЬ ЧЕРИНЯНЬ

Татшӧмторйыд вермас лоны сӧмын мойдын. Ӧні юрын бергӧдла тӧрытъясӧ да весиг оз эскыссьы: мекӧд ӧмӧй тайӧ ставыс вӧлі? А гожся югыд лунъясыс пыр на син водзынӧсь.

— Тайӧс он жӧ вот, дзик на еджыд да, — кыліс кысянькӧ мыш сайсянь. Вужляяс бердысь гежӧдик пув розъясла копрасигӧн, муртса на гӧрдӧдыштӧм шома тусьсӧ вомӧ шыблаліг эг и казявлы кодлыськӧ локтӧмсӧ. И сэки том козъяс пӧвстысь первой быйкнитіс-петіс кузь пеля, гартчӧм гӧрдоват гӧна ичӧтик пон, сы бӧрын мыччысис ведраа нывбаба. Да ме ӧд, мися, видлігмоз. Дозйӧй со весиг абу.

Матыстчис да ӧти видзӧдлас и тырмис лэдзны юр вывсяньыс кок улӧдзыс, мед шуны аслым: лӧсьыдіник. Шӧркодь тушаа, топыд статя, шыльыд на быдлаті. Тайӧ тӧдчис весиг зэлыд джинсы да кыз свитер вылӧ пасьталӧм ветровка пыр. А чужӧмыс дзик на чукыртӧм, гӧгрӧсіник бандзибъяса. Вом доръясыс неуна лӧзӧсь — тыдалӧ, удитӧма нин чӧсмасьны кисьмӧм чӧднас.

— А ті нӧ кытысь татчӧ усинныд? — юавсис чуймӧмӧн. Миян вӧр лэдзысьяс уджалісны матысса посёлоксянь верст квайтымын сайын. Та ылнасӧ ӧтка аньыс нӧ кыдзи веськаліс?

— А ме вӧр кыскалысьяскӧд локті...

— Ӧнтай миян ордӧ тшай юны ӧти шопер пыравліс. Толик Михайлов. Сыкӧд? Сійӧ тіян верӧсныд?

— Верӧс? Менам пи. «МАЗ»-нас и вайис. А тэ менӧ он колльӧд чӧдъяинас? — пыр и вуджис «тэ» вылӧ виччысьтӧм гӧсьт.

— Дзик орччӧн тані тусьыс сярвидзӧ, — шусис воча.

— Ме сэті кытшовті нин, вотмӧныс абу.

— Кыдзи абу, тӧрыт на ачым сэтысь быдса ведра куралі, — эг кӧсйы ыштыны нуӧдӧм вылас.

Но аньыслӧн синъясас вӧлі сэтшӧм небыдик корӧм, сэтшӧм шань вӧзйысьӧм, мый аслам тӧдтӧг чӧвтсис:

— Ладнӧ, эсыланьӧ, выль пӧрӧдчанін дорас ветлам. Сэні вӧлыштіс чӧдйыс, кодкӧлун делянкаланьыс веськыдалігӧн аслым вылӧ дзусӧ пасйывлі. Тасянь и пырам, ме ӧти сайын кутшӧмкӧ дозмук босьта.

Мый нӧ тайӧ? Некод жӧ эз волы-а, но менам дзуын тусьыс сӧмын ӧтка-ӧтка. Гашкӧ, ки помсьыд вотча да сійӧн уна кажитчис? Шонді ньылыдсӧ жӧ эськӧ ветлӧдлім, дзик му бердсьыс кустъяссӧ видзӧдалӧмӧн, да он тай босьт. Метӧ тусьӧн-тусьӧн ӧктышті на, а «комбайна» аньыд дзик весьшӧрӧ и гӧграліс вутшъяс-мыръяс дортіыс.

— Гашкӧ, мӧдарӧ кытчӧкӧ сетчывлам, эштан кӧ быттьӧ? — медбӧрти вӧзйис выль тӧдсаӧй.

И бара зэв сьӧлӧмсяньыс, сибыда да кыскана, и бӧрыньтчыны, дерт, некыдзи эг вермы.

— Мыйла нӧ ог, менам ассьым уджӧс вӧчӧма, рытъя смена локтӧдзыс прӧст.

Тайӧс дӧжнышті-шуи кыдзкӧ веськодя, а морӧсын мыйкӧ муткыртчис гусьӧник: оз тай нӧ кыскы торйӧдчынысӧ. Сэтшӧм ӧдйӧ лоим ас йӧзӧн. Муртса на и варгыштім вотӧсла копрасигмозыс-а.

Сёрниным гартчис кыдзкӧ ачыс, шыльыда-мольыда. И сэтшӧм кокниа, быттьӧ тӧдсаӧсь вӧлім сё во нин. Вӧлӧмкӧ, унатор ӧткодь миян. Менам ныв да пи, и сылӧн тшӧтш. Сійӧ меысь муртса арӧсӧн томджык, и челядьыс тадзи жӧ. Менам куим нук-нучка, и сылӧн нук да нучка жӧ, ӧти арлыдаӧсь менамкӧд. Мися, пиӧй Чечня бӧрын шоперитӧ жӧ, ылі Войвылӧ вахтаӧн ветлӧдлӧ. Оз ю, оз курит. А менам пӧ Толя, руль саяд да, шойччан лунъясӧ курыдтортӧ сӧмын видлышталӧ. Нылӧй пӧ помавліс медучилище. Юалі, кутшӧмӧс, да сійӧс жӧ, кӧні велӧдчис коркӧ и менам ныв...

Торйӧн нин сьӧлӧмсянь артмис гырысьджык нукъяснымӧс и сылӧн и менам ошкӧм. Ванюкӧй и Витюкыс детсадйӧ на ветлӧны, а мужикъяс кодьӧсь нин, горт гӧгӧрын зіль отсасьысьяс. Жаль, компьютерӧн висьмӧмаӧсь, пуксясны да он чеччӧд-нетшышт найӧс.

Важ вӧр кыскалан туй бокӧ петсис тӧдлытӧг. Шуим вуджавны мӧдарас. Ва мунан гуранӧ кавшасигӧн мичаник аньыд лои водзынджык. Бӧрсяньыс синмӧн шыльӧдышті сылысь мыгӧрсӧ. Зэв на и туяна! Ветровкаыс неуна лэптысьыштӧма да, джинсыа-свитера косттіыс тыдовтчыштліс куш коскыс. Еджыд топыд вир-яй, кодӧс эськӧ малавны да малавны. А небыдіныс кутшӧм гӧгрӧс мылькъяса. Бӧрвывсяньыс тай нывбабаыдлӧн торъя мич...

Туй мӧдарас сюрис чӧдъяиныс. Зіль аньыд сӧмын шарсйӧ «комбайннас», видзӧда да, ведра джынсӧ нин тыртӧма. А ме ӧти киӧн шепасьӧмнад и доз пыдӧсӧс на эг бердӧд.

— Ті гортаныд татшӧм жӧ сюсьӧсь? — юавтӧг эг ов.

— Быть тай бергав. Скӧттӧ, дерт, ог видз, но град дорад ёна нокся. Ӧмидз, сэтӧр, муоз, весиг вишня пукті. Ми ӧд сійӧ посёлокас локтӧмаяс. Асланымыс регыд тупкысяс-а, школа да садик бырисны нин. Вель уна семья миян моз жӧ эновтісны чужан позсӧ. Ӧні ньӧбӧм патераясын лоӧ ноксьыны-дзоньтасьны. Асламын и ныв-пиясын. Ме со важмӧм кильчӧӧс гожӧмбыд лӧсьӧда.

— А верӧсыд нӧ? Сійӧ оз ӧмӧй отсась?

— Сійӧ инвалид. Парализуйтіс во-мӧд сайын, — быттьӧ пырмунігмоз кайтыштіс да вочасӧн вежис сёрнисӧ вотчысь ань. — А тэ нӧ велӧдчӧм бӧрын тані? Дыр нин вӧрас?

— Мый ті, ме сэтшӧм жӧ гӧсьт тані, — висьтаси сылы воча.

Вӧрас менӧ корис уджыштны суседӧй. Мортыс стрӧитчӧ, да он ӧд йӧрт. Сы пыдди ме тані, вахтаас, и завхоз, и пусьысь-вердчысь. А мый пензия босьтысьыдлы — сӧнтӧ оз зэвт, сӧстӧм сынӧд, содтӧд тусь-тшак орччӧн. Сэсся и сьӧмсӧ мынтӧны вель лышкыда. Став сёян-юаныс ас киын, да и мый кора, пыр жӧ ваясны. Студенталігӧн, кор нулісны картупель керны, быдса группалы на пусьылі, а тані кӧкъямыс морта бригадатӧ кыдзкӧ верда нин. Сӧмын ӧтитор оз бурмӧд сьӧлӧмӧс, син водзын ытшкӧны-бырӧдӧны менсьым муса пармаӧс да. Кытчӧ воласны пӧрӧдчысьяс, кольӧ сӧмын паськыдысь-паськыд кушин. А ме нӧшта на и верда куб да руб бӧрся вӧтлысьысьясӧс. Гожӧмсӧ кӧ терпита и бур. Ог вермы видзӧдны, кыдзи пузувтӧны-чашйӧны коньӧр вӧр-ваӧс.

— А пӧлыд нӧ та дыра кежлас кыдзи лэдзӧ? Гортад, кӧнкӧ, уджыд тыр жӧ, — водзӧ юасис орччӧн восьлаліг менам вомъёртӧй. Збыль ӧд, весиг лун джын на абу тӧдсаӧсь, а дзик матыссаяс моз варовитам. Нинӧм ӧта-мӧдысь огӧ дзебӧй. И висьталі жӧ, мый гӧтыркӧд ми важӧн нин юксьывлім. Менам юышталӧм да сылӧн гуляйтӧм понда. Тайӧс шуӧм бӧрын ань тэрыба лэптывліс юрсӧ, гӧгӧрвоана видзӧдліс мелань, а сэсся, быттьӧ сідзи и колӧ, бара кежӧдіс сёрнинымӧс мӧд туй вожӧ.

— Гашкӧ, эсійӧ мыльксӧ кытшовтам? Абу кӧ и абу, бӧр сэсся петам дай.

— Ветлам вай. А ме весиг нимтӧ тіянлысь ог тӧд. Мыйдыра нин гӧгралам-тапъялам-а. Понтӧ эськӧ, кывлі, Марсельӧн шуин.

— Эн юав да. Лена. Елена. А тэнад? И дугды нин сэсся «тіасьнытӧ». Ме ог радейт, кор ов серти казьтыштӧны. Михайлова пӧ. Ме ӧд эг и гижсьывлы ӧніяыскӧд. Мыйлакӧ тай ог эновт, — том нывбабалӧн гӧлӧсыс лаймалыштіс, сы кывъясын сӧдзтысис кутшӧмкӧ гажтӧмлун.

Тыдалӧ, оз жӧ век юмола овсьы сылы. Кӧть и орччӧн челядь, налӧн челядьыс. Да и верӧс эм, мед кӧть и инвалид. Аньыд висьтасис и, лавкаын пӧ уджала да сетлӧны ӧти шойччан лун. Нажӧтка пыддиыс ёнджыкасӧ тӧвар вӧзйӧны. А выль оланінӧ вуджигӧн кыдзи сьӧмтӧгыд? Но абу тай сьӧлӧмнас чорзьӧма, лэдзчысьӧма, со кутшӧм авъя да шань.

А гашкӧ, этшыс сэтшӧм да — быдӧн дорӧ тадзи сибавны. Ме кӧ эг вӧв, и мӧдкӧд вермис мунны. Тайӧ мӧвпсӧ пыр жӧ вӧтлі юрысь: нэм джын ола вӧльнӧй светас да йӧзкост йитӧдъястӧ мыйтакӧ тӧда нин. Аслыс донсӧ аньыд кужӧ сетны, лёк мортланьыд ӧдвакӧ на воськовтас. Тадзи аслым кывкӧрталӧмӧн муні-тапикті Ленакӧд орччӧн, а лов вылын вӧлі сэтшӧм кокни, кӧть лэбзя енэжас.

Вӧр туй вочасӧн лэччис увтаса местаӧ. Регыд мысти син водзаным воссис бур чӧдъя кушин. И збыльысь, вель уна тусь татысь бара сюри. Весиг менам дозмукӧй сьӧктаммис. А Лена ӧдва нин кыскаліс ассьыс дас литраа ведрасӧ. Вай, шуи, отсала, а сійӧ пыксьӧ: оз пӧ ков, ӧд мунам сэсся. Вӧрса ордымас петігӧн вотчан ёртӧй тӧдлытӧг воськовтіс нитшкӧн вевттьысьӧм зыбуч кодьӧ. Сибдіс, тайкӧ сапӧгыс коляс. Чукӧстны менӧ эз ков: ведрасӧ бокӧ пукті, киас кутчыси. Первойсӧ, быттьӧ сотыштӧмысь, нетшыштіс ассьыс кисӧ, а сэсся мыччис жӧ: пӧсь, небыд, мелі да ӧттшӧтш и крепыдкодь вӧлӧма сійӧ. Ковмис пыдзрасьны туй дорышас. Пӧсялыштӧм Лена вӧлисти пӧрччис кыз свитерсӧ, колис ветровка улас футболка кежысь.

Бӧрсӧ локтім муртса эгӧ кутчысьӧмӧн. Бызгим-варовитім быдтор йывсьыс, шмонитім на ӧта-мӧд вылын. Быттьӧ чой-вок ли, гозъя ли. Трактор дзоньталысьяс сувтӧмӧн колльӧдісны горш-завидь видзӧдласнас, кор мунім на дорті. Кӧнкӧ, койтісны, но и пӧ везитӧ жӧ миян пусьысьлы. А ми восьлалім водзӧ, быттьӧ эг и казялӧй найӧс. Бӧрвывті тшапа триньксьӧдіс Марсель. Недыр мысти, кор пырим столӧвӧйӧ, то ӧти, то мӧд кутіс локны — ва юыштны, кутшӧмкӧ термосла, пуртла-ножичла. А медся ёна кыв новлӧдлысьыс, Юмов Миш, быттьӧ ми абуӧсь, пырис да зэв лабутнӧя чӧвтіс шыд, пуксис панясьны дзик пызан шӧрас. Аддзим ӧд, пельсӧ чошкӧдӧмӧн кывзіс миянлысь сёрнинымӧс. Вӧрад тай мудзан ӧти пӧлӧс чужӧмъяссьыд, да мойдӧм-баснияссьыд ӧтдор, колӧ мыйкӧ выльтор. А миян аддзысьӧмыс абу ӧмӧй кыв песӧмлы бур помка. Лена весиг тшайсӧ эз ю, мыссис да пуксис ӧдзӧсдорса лабич помӧ. Шойччышта пӧ машинаӧдзыс. Регыд пӧрӧдчанінсянь кутас петны кутшӧмкӧ «МАЗ», сэтчӧ и сӧлас. А пиыс вӧр тырнас лэччис нин важӧн.

— Энлы, дзик вуніс, тані ме нуръясянтор босьтлі да бӧр ог жӧ лэччӧд, — друг нетшыштчис Лена да разис ноп кӧвсӧ. Пызан вылӧ пуктіс мичаа банйӧм, еджыд пызьысь да еджыд жӧ лытӧм чериысь небыд пӧжас. Лунтыр ветлӧдліс вӧрті да абу весиг чепӧльтыштлӧма. Сы пыдди мойвиис меным да Юмов Мишлы, нӧшта на вичмыштіс и мукӧдлы, коді вевъяліс пыравны ичӧтик столӧвӧйӧ.

— Татшӧм чӧскыдсӧ некор на эг видлы, — сьӧлӧмсянь ошкышті ме. — Но водзӧстӧг ог жӧ коль, тэ кӧ пызан саяс он пуксьы, кӧть колльӧдысьтӧ чӧсмӧдлышта. — И петкӧді кӧзяйкаӧс пыранінас виччысьысь Марсельлы яя шыд.

— Велӧда, колӧкӧ, кыдзи дасьтыны, — вӧзйис Лена, кор нуръясянінын некод эз коль. — Менам тайӧ, позьӧ шуны, фирменнӧй пӧжас. Сэні, воддза посёлокас, черисьыд эг орлӧй. Солавлі, косьтывлі, кансер вӧчлі. Сэсся ӧти коми нывбаба чуйдіс пӧжавны черинянь. Видлі, да гортсаяслы кажитчис. Кӧть быд лун пызан вылад пукты. Сэсся суседъяслы петкӧдлі. Чӧсмасисны, да то свадьба, то новоселльӧ, то дзебӧм-гуасьӧм — век корӧны татшӧм чериняньсӧ.

Тані тай черисӧ лавкаысьджык бӧрйывла, да сідзжӧ мырддьысьӧны. Быдсямасӧ — кызсӧ и вӧснисӧ, кыйдӧссӧ тубыртӧмӧн и вылас пуктӧмӧн, куш чигсӧ торйӧдӧмӧн и лынас — быдпӧлӧсыс нин артмӧ. Ӧні колӧ нӧшта изьваса ногӧн видлыны.

Ньӧти ошйысьтӧг, лӧня, но сэтшӧм сьӧлӧмсянь ошкис Лена ассьыс пӧжассӧ, мый и аслым лои окота гудыртлыны выль пӧлӧс няньшом, шензьӧдны вӧрын уджалысьясӧс. Тайӧ здукӧ кыліс сӧвтчанінсянь петысь машиналӧн мургӧм-таргӧм шыыс.

— Лена, мӧдӧдчы вай. Колясны, да войӧдзыс лесовозыд оз ло, — ковмис торкны аньыдлысь мелі кыв-ворсӧ.

— А ме кӧть эськӧ ог и лэччывлы. Аски тай удж вылӧ колӧ-а. Йӧй коммерсантыд рельӧ каяс.

Кабинаӧ сӧлӧм да сьӧкыд ведраа нопсӧ кок улас пуктӧм бӧрын эз на дзик пыр сипты ӧдзӧссӧ. Мыйкӧдыра кутыштіс. И сэки паныдасисны миян синъясным...

А мӧд асывнас, эг на удит пелькӧдчыны вӧр пӧрӧдысьяслӧн разӧдчӧм бӧрын, столӧвӧй ӧдзӧс сайын кыліс никсӧм. Восьті, а сэні — Марсель, легӧдӧ дженьыд бӧжнас.

— Кӧсъя вӧлі локны медводдза машинанас, но нёль часнад водзджык на, — поскӧд кайигмоз шуыштіс Лена. — Отгул босьті удж вылысь, мися, ремонт колӧ вӧчны.

Ачыс вашъялӧ небыд, шань, юмов нюмнас, быттьӧ эгӧ и торйӧдчылӧй. Тшай вӧзйи да ӧвтыштіс кинас: сӧмын на пӧ гортысь. А ӧд вуджис квайтымын верст, водза-водз чеччис да. Та пыдди бара пуктіс пызан шӧрӧ небыд пӧжас — нёль-ӧ-вит кӧвдум, ыджыд гӧгрӧс черинянь. Ӧти пӧлӧс тушёнкаыд пӧ, кӧнкӧ, дышӧдіс нин, уджалысь ёртъясыдкӧд номсасян. Збыль тай номсаси: пызан вылӧ кольлі, а кор бӧр локті, ӧти чир абу кольӧмаӧсь. Чӧскыдторйыд, майбыр, лӧсялӧма вӧр пӧрӧдысьясыдлы.

Тайӧ луннас Ленакӧд вотчӧм эз ло. Зэв азыма да кӧсйӧмпырысь мӧдӧдчылім, ылӧкодь мунім базасянь, думысь тӧрытъя, бӧръя дзуас. Но небыд, пушыд ялаа яг шмак вылын «мудзим», шуим шойччыштны. И шойччим рытӧдзыс. Ок и пӧсь вӧлӧма мужиклысь сывъяссӧ дыр нин тӧдлытӧм иньлолыд...

Вӧрысь петӧм бӧрын дзикӧдз вӧйлі гортса нокъясӧ. Ӧтнадтӧ олігӧн сиктын ставсӧ колӧ вӧчны аслыд: пусьӧм, песласьӧм-пелькӧдчӧмысь ӧтдор лукйысьны град йӧрын, зунясьны пескӧн, тувъясьны-дзоньтасьны, краситчыны-белитчыны. И ваысь, биысь, му-овмӧсысь вотъяс вештыны быд тӧлысь. Со и ветлі август помын орчча посёлокса сберкассаӧ, а гортӧ локтігмоз шуи пыравлыны кутшӧмкӧ лавкаӧ, мед пӧпуттьӧ ньӧбны ӧттор-мӧдтор. Посёлок помас магазиныс сулаліс, уджалӧ пажунтӧг. Сэтчӧ и пыри. И джӧмді дзик. Меным воча сулаліс Лена.

— Мый нин ньӧбас туй мортыс? — эз шӧйӧвош лӧз халата нюмъялысь ань. Босьтасьысьыс некод эз вӧв, да сійӧ водзӧ вашъяліс: — Гашкӧ, тӧрытъя лунсӧ корсян?

Ӧттор-мӧдтор йылысь юасим-висьтасим, синмасьыштім, а сэсся Лена вӧзйис виччысьыштлыны недыр, куим часын пӧ локтас вежысьӧй. Корис, ветлам пӧ миянӧ тшай юны. Ме весиг виньді. Верӧса-челядя нывбаба дорӧ? Коді нӧ ме сэтшӧмыс — бур ёрт, рӧдня, ӧтлаын уджалысь? Но сійӧ бара сэтшӧм сьӧлӧм вӧрзьӧдана, сэтшӧм корана чӧвтліс лӧзов шань синъяссӧ ме вылӧ, мый воштысьны лои некытчӧ.

— Отсасьысьӧс аскӧд вайӧда, — гажаа сяркнитіс кӧзяйка, кор кутім пырны выльӧн потшӧм йӧрас. — Тайӧ киподтуя мортсӧ куті туй вылысь. Мися, вот и везитіс.

Ачыс бокӧ тувкнитіс да йӧткыштіскодь менӧ водзас, пӧдлаліс дзиръясӧ. А ме воськовті... и вӧйи дзоридзьясӧ. Найӧ вӧліны гӧгӧр — клумбаяс вылын, град бокъясын, кык патераа керка джынлӧн стенъясын, ӧшиньяс саяс, веранда подулас. Быдсямаыс — вижыс и гӧрдыс, лӧзыс и еджыдыс. Керка дорас, стӧчджыка кӧ, кильчӧ вевт вылас, ноксис меным тӧдса нин пиыс. А ӧшинювса ывла пач дорын, краситӧм лабич вылын, чӧла пукаліс олӧмакодь мужичӧй. Нёптовъяса вижӧдӧм чужӧм, вӧйӧм синъяс, тӧлӧн летан гежӧдик дзор юрси...

— Тӧдмась, тайӧ менам верӧсӧй, Владимир. Ме ногӧн кӧ, Вовик. А эсійӧс аддзывтӧг эн ов, пыр тіян балокъясад да столӧвӧяд пыравлӧ. Толикыскӧд оз на, кӧнкӧ, ков тӧдмӧдны.

— Лок, лок, рок гудралысь. Кыськӧ тай сюрӧмыд мамӧлы, а меным буретш тьӧс мыччалысь колӧ, — аддзис петан туйсӧ томджык Михайлов.

Леналӧн мужикыс, позьӧ кӧ тадзи шуны, бедь вылас мыджсьӧмӧн сьӧкыда кыпӧдчис лабичсьыс, видліс вӧчны мелань воськов, но эз вермы, пуксис бӧр. Сідзи и нюжӧдіс кисӧ здоровайтчӧм вылӧ.

Час кыкӧн и вевттим Толиккӧд кильчӧ вывсӧ. Вольсалім толь, куталім тувъялӧм тьӧскӧн. Лена мыйкӧ ноксис кухняас, гольӧдчис дозмукӧн, буракӧ, вешталіс пызан-улӧс. И кылӧ, вомгорулас ньӧжйӧникӧн сьыліс. А верӧсыс чӧла пукаліс да видзӧдіс миян удж вылӧ. Вазьыштӧм, вӧйӧм синъяснас, тыдалӧ, донъяліс киподтуйнымӧс. Мыйкӧ эськӧ кӧсйыліс жӧ шуны, но нинӧм гӧгӧрвоны эз позь.

Тыр пызан сайын, майбыр, тӧдчис кӧзяйкалӧн пусян-дасьтысян сямыс, ёнджыка варовитім Толиккӧд. Сюйсьывліс сёрниӧ и Лена: «Тайӧс на колӧ вӧчны», «Сійӧстӧ карысь либӧ юрсиктысь ньӧбам», «Чойыд тшӧтш корис отсасьны». А верӧсыс стопка-мӧд юӧм бӧрын и дзикӧдз ланьтіс, сӧмын довкйӧдліс дзор юрнас, кодкӧ кӧ шыӧдчыліс сы дорӧ. Сэтшӧм жаль лои мортыс! Ме тӧда, кыдзи мутшкырасьӧ сьӧлӧмыд, кор медся дона мортыд гортад, ловъя верӧс дырйи, вайӧдӧ мӧдӧс. Ас вывті тайӧ муніс. Вель дыр пукалі орччӧн, мыйкӧ зіли висьтавны, юасьны, бурӧдны, но Володя сӧмын лапйӧдліс гӧрдӧдыштӧм синнас. Тайӧ дойӧн и миритчӧмӧн, кӧсйӧмӧн и лигышмунӧмӧн болькъялысь видзӧдласыс ёнакодь вӧрзьӧдіс лов-сьӧлӧмӧс.

Гортлань вӧрзьӧдчигӧн киасим ая-пиакӧд. Лена эськӧ кӧсйис колльӧдны автобусӧдз, но видзӧдласӧн сувтӧді аньӧс. Ӧні на быттьӧ менам ки пыдӧсын верӧсыслӧн жебиник кабырсянь кӧдзыдыс. Кабырсянь, коді водзті муркӧдчис трактор вылын, тӧдліс пилаа-чера удж, а ӧні лои коньӧрӧй кодь. Бергӧдчывтӧг и петі улич вылас. Эг кӧсйы, мед нюкыртчис сьӧлӧмӧй, мед аддзи Леналысь шогӧ усьӧмсӧ. А мый сійӧ нормис, мышкӧн кылі пӧсь лов шысьыс, ӧд локтіс бӧрвывті пырта дорӧдз. И тӧді, мыйкӧ кӧсйис шуны...

Автобусын восьтыштлі Ленаӧн сетӧм ноптор, кытчӧ сійӧ пукталӧма быдсяма варенньӧ банкасӧ, кампет-прениксӧ. Ки улӧ веськаліс вель ыджыд да гӧгрӧс тубрас, коді оняліс шоныдӧн. Рази сӧстӧм дӧрасӧ, а сэні дзик на пӧсь черинянь. Мичаа банйӧма кӧрышыс, сьӧвмӧсыс еджыдсьыс-еджыд. Чӧскыд кӧрсьыс бергӧдчис юрӧй.