ВӦТ


Алексей Матвеевич, сельсӧветса председатель, берегӧ лэптӧм гыч моз бергаліс вольпась вылас: некыдз эз вермы унмовсьны. Вежон-мӧд сайын воліс пӧжарнӧй инспектор, ёна шумитіс, грӧзитчис да гижаліс актъяс. А талун бара звӧнитліс да грӧзитчис выльысь воны.

Дай абу и дивӧ грӧзитчынысӧ сылы: клубдорса пруд косьмӧма, сиктса куим юкмӧсысь ӧти вывті ылын, мӧд тырӧма, а коймӧдлысь весиг местасӧ эз вермыны аддзыны. Актын пасйӧма вӧлі и сельсӧветса пач труба йылысь.

Тайӧс Алексей Матвеевич зэв бура тӧдіс и инспектортӧг. Кольӧм воӧ на сійӧ ачыс кайліс йирк вылӧ. Сэки нин трубаас позьӧ вӧлі сюйны куимлаті юртӧ да сизимлаті кулактӧ. А посни розьяслысь лыдсӧ эз вермыны стӧчмӧдны. Уборщица Марья, коді ёна поліс пӧжаръясысь, мыйкӧ эськӧ и мавтавліс жӧ трубасӧ сёйӧн, но ӧдвакӧ вермис дӧмлыны.

Дерт, пач трубасӧ колӧ выльӧс тэчны. Но коді тайӧс вӧчас? Бара жӧ Алексей Матвеевич? Корсь кирпич, пач тэчысьӧс, ӧшав телефон дорын, кывтӧ нюжӧдӧмӧн котрав ӧтилаӧ да мӧдлаӧ, быттьӧ пач труба тэчӧм кындзи сэсся и мукӧдпӧлӧс уджыс абу. Лун и вой со мырсян, весиг сёйыштнытӧ некор.

Алексей Матвеевич сьӧкыда ышловзис да пӧрӧдчис мыш вылас. Оз позь шуны, мый Алексей Матвеевич полӧ инспекторысь, но век жӧ кыдзкӧ эз вӧв лӧсьыд. Думайтсьыны кутіс. Со водӧм водзвылас мӧдлапӧлысь аддзыліс кутшӧмкӧ тшын. Тшыныс важӧн нин абу, но вот — оз узьсьы! Алексей Матвеевич кунис синъяссӧ и пыр жӧ аддзис инспекторлысь уска чужӧмсӧ. Вӧрӧ ускыс, спокой оз сет. Алексей Матвеевич чукыртчыліс, весьт кузьта водзлань нюжӧдліс улыс льӧбсӧ, кутіс думсьыс видчыны:

— Начальник! Инспектор ещӧ! «Пӧжар пӧ кӧ лоӧ — мый кутам вӧчны?» Эн пов, картупель пӧжавны ог заводитӧй, мыйкӧ вӧчам. Дай кытысь пӧжарыслы лонысӧ? Тулысбыд со зэрӧ, быд гӧптын ва. Гумовт ведраӧ да кисьт, кытчӧ тэныд колӧ. «Прудйыд пӧ клуб дорсьыд косьмӧма». Быттьӧ висьталіс выльтор! Да сійӧ, кӧсъян кӧ тӧдны, куим во нин кос! Ваыд — ва и эм. Сукджык кӧ вӧлі, гашкӧ, эськӧ и эз визувт, а ваыд со кизьӧр, кыткӧ писькӧдӧма плӧтинасӧ дай пышйӧма...»

Алексей Матвеевич очсыштіс да водзӧ нуӧдіс инспекторкӧд сёрнисӧ: «Вӧчны тэныд нинӧм, вот и гудйысян быдлаын. «Колӧ пӧ лоны дасьӧн». А тэ нӧ мый вылӧ? Тэ кӧ збыльысь пӧжарник, мыйла он вермы локны пӧжар заводитчытӧдзыс кӧть нин вит минута водзджык? Мый тэныд мешайтӧ тайӧс вӧчны? Узьӧмыд мешайтӧ. Сюйӧмыд ныртӧ питшӧгад да тӧв и гожӧм узян, чужӧмыд пыктӧма; весиг синъясыд оз тыдавны...»

Алексей Матвеевич здук-мӧд кежлӧ чӧв усьліс да вугралігмоз содтіс: «А миян сиктын тэныд дзик нинӧм вӧчнысӧ. Дас ӧти во нин эз вӧв пӧжарыс. Миян абу мукӧд сиктъясын моз, кӧні быд лун мыйкӧ сотӧны...»

Алексей Матвеевич дыр на броткис, сэсся кузяӧн лӧнис, вугыртіс да, колӧ чайтны, узис эськӧ асылӧдзыс лючки-бура, но друг ӧшиньӧд мыччысис пӧжарнӧй инспекторлӧн сьӧд уска векни чужӧмыс.

— Волы, другӧ, матӧджык, — корис сійӧ чуньнас.

«Кывзысьӧма, бесыд!» — повзьӧмпырысь думыштіс Алексей Матвеевич да матыстчис тіралысь кокъяс вылас.

— Восьт ӧшиньтӧ да мыччысьлы!

Алексей Матвеевич сюйис бритӧм юрсӧ ӧшиньӧ. Инспектор босьтіс Алексей Матвеевичӧс шмака пома нырӧдыс, бергӧдіс юрсӧ сиктлань:

— Любуйтчы, другӧ! Видзӧдлы, кутшӧм мича!

Сикт шӧрысь кайис сьӧд тшын, кузь гӧрд кывъяс нюлісны енэжсӧ. Ыпъялысь пӧжарлӧн югӧрыс гӧрд рӧмӧн краситіс Ӧльӧшлысь шмака пома нырсӧ. Сотчис сельсӧвет.

— Тайӧ тэнад удж! — горӧдіс инспектор.

Алексей Матвеевич кӧдзаліс, а юр куыс, кылӧ, сідз зэлаліс, быттьӧ сійӧс зэвтісны турецкӧй барабан вылӧ. «Ӧні жӧ заводита выль труба тэчны, — думыштіс Алексей Матвеевич. — Сӧмын вот кирпичыс абу. Но да, нинӧм, ваям».

Алексей Матвеевич босьтіс тыртӧм мешӧк да котӧрӧн уськӧдчис кирпичнӧй заводлань, коді вӧлі 120 километр сайын, но инспектор эз лэдз: кусӧдны пӧ колӧ. Кусӧдны кӧ и кусӧдны. Еджыд гача Алексей Матвеевич ӧддзӧдчис да чеччыштіс сикт шӧрӧдзыс.

— Со тай воис! — индісны сы вылӧ йӧзыс чуньнаныс. — Герой! Кӧні прудйыд? Юкмӧсъясыд кӧні?

— А сёрниыс вӧлі выборъяс водзвылас! «Кодъям юкмӧсъяс сэтчӧ и татчӧ, выльысь помам пруд».

— Петшӧр, ёртъяс, петшӧр татчӧ вайӧй!

Алексей Матвеевичлы сюялісны гач пытшкас нӧб джын петшӧр, сэсся тувкнитісны юрбӧрас:

— Кусӧдчы, другӧ!

Алексей Матвеевич уськӧдчис керка пельӧсӧ, кытчӧ вӧлі сюйӧма ыджыд бӧчка, но сэні дуксялӧм сук няйт да тыртӧм сулеяяс кындзи немтор эз вӧв. «Ва! Ва колӧ! — дурпоп моз бергаліс места вылас Алексей Матвеевич, сэсся кучкис аслыс юрбӧрас:

— Дурак! Дзикӧдз вунӧдчи. Менам жӧ эм ваыс! Кыдзи ме водзджык та йылысь эг думышт?»

Алексей Матвеевич долыдпырысь уськӧдчис кильчӧлань да, би вылӧ видзӧдтӧг, шыбитчис керка пытшкӧ. Здук мысти бырскӧбтіс бӧр да радпырысь горӧбтіс:

— Со ваыс!

Йӧз шемӧсмӧмӧн видзӧдлісны ва тыра графин вылӧ.

— Ха-ха-ха! — ызӧбтіс ывла вылын.

— Гажӧдіс!

Алексей Матвеевич койыштіс графинсьыс васӧ керка стенӧ, но пӧжар эз лӧнь.

— Караул! Сотчам!

Алексей Матвеевич садьмис. Первойсӧ некыдз эз верит, мый тайӧ вӧт, сэсся ыджыда-ыджыда лолыштіс да пуксис крӧвать вылӧ.

— Уф-ф... А ме думайті: збыльысь. Ок! Но и повзьылі жӧ! Муртса эг кув. А, вӧлӧмкӧ, вӧтассьӧма. Но, вӧтыд сійӧ вӧт и эм.

Алексей Матвеевич ӧзтіс папироска.

— Колӧ жӧ эськӧ мыйсюрӧ вӧчыштны да. Пач трубаыс збыльысь зэв лёк. Мда-а... Юкмӧссӧ оз мешайт кодйыны кӧть ӧтиӧс, дай прудным кос... Да вот век кыдзкӧ некор, век он вевъяв...

Алексей Матвеевич гыжйыштіс шмака пома нырсӧ, ышловзис да видзӧдліс ӧшиньӧд: сельсӧвет весьтын трунтитіс-кайис сьӧд тшын.

Сельсӧветса юралысьлӧн сьӧлӧмыс кынмис, киясыс мӧдісны тіравны.


Гижӧд
Вӧт
Жанр: 

lkejrlkelkrgner klrjnelknfrkl ekjnrjkenfrej

1