ВЫЛЬ ВО ВОДЗВЫЛЫН
Выль волы паныда войӧ ми дедкӧд колим кыкӧн. Ставныс кытчӧкӧ мунісны гӧститны. Пӧрысь дед куйліс паччӧрын, а ме пукалі пызан сайын да лыддьыси. А кытчӧ мунан? Морт ме тані выль: лун-мӧд сайын на локті уджавны ветфельдшерӧн, и некодӧс ог тӧд. Выль вотӧ паныдавны, дерт, окота жӧ, но мый вӧчан?
Ывла выв ӧдйӧ пемдіс. Ме ышлолалі-ышлолалі, сэсся шыаси:
— Сергей дед!..
— А? — кыпӧдіс юрсӧ дед. — Вай лэччыв, пиук, магазинӧ, а ме ёлкала ветла... Лыс дуксӧ важӧн нин эг кывлы...
Ме котӧртлі шампанскӧй сулеяясла. Недыр мысти воис и дед. Ичӧтик коз сувтӧдім пызан шӧрӧ. Лои тӧдчымӧн гажаджык, весиг дедлӧн синъясыс дзирдавны кутісны. Дед вайис пызан вылӧ сола ӧгурцы, сола капуста да сола тшак.
— Яичница эськӧ оз мешайт жаритны, — ньылышті ме дулльӧс. — Но колӧны колькъяс: картупельысь яичницатӧ он жарит. Дед шуӧ: босьт пӧ пож да ветлы Нина дорӧ, клубӧ мунны эз на пӧ удит.
Некутшӧм Нинаӧс ме, дерт, ог тӧд, но дед висьталӧм серти муні.
Аддзи томиник нылӧс. Шыбитчис синмӧ алӧй паръяса мича чужӧмыс.
— Нина? — юалі ме.
— Да, — нюмъёвтіс ныв. Югнитісны еджыд-еджыд пиньяс ичӧтик да мичаник вом доръяс костын. Менам дрӧгнитіс сьӧлӧм.
— Тіян, шуӧны, курӧгъяс эмӧсь?
Нина серӧктіс, а ме гӧрдӧді. Здук кежлӧ шӧйӧвошлӧм бӧрын кори:
— Гашкӧ, вузаланныд кымынкӧ кольк? Талун йӧзыс выль во празднуйтӧны, миян кытчӧкӧ ставныс мунісны гӧститны, дедӧкӧд колим, и кӧсъям вӧлі жаритны яичница...
— Пӧжалуйста, жаритӧй, — керкаысь петігмоз нюмъёвтіс Нина.
«Кутшӧм мича нылыс, а! — думышті ме дулльӧс ньылыштігмоз. — Вот эськӧ меным гӧтыр вылӧ!» Нина пыртіс марляӧн вевттьӧм тасьті:
— Со дас кольк. А ті кужанныд яичницасӧ жаритны?
— А кыдзи жӧ? — тшапа шуи ме. Петӧм водзвылын дыркодь жӧдзи ӧдзӧс дорын, кӧсйи корны Нинаӧс гӧститны, но эг лысьт.
Локтігкежлӧ Сергей дед ломтӧма нин пач.
— Тэ, Вася, жаритчы, а ме самӧвар пукта, — шуис дед.
Кор скӧвӧрӧда доналіс, поткӧді пуртӧн ӧти кольк да кисьті скӧвӧрӧда вылӧ. Пыр жӧ мыйкӧ скӧра дзижнитіс, чушнитіс да пӧтӧлӧкӧ шыбитчис тшын сюръя. Менам кымӧсысь чепӧсйис пӧсь: «Неладнӧ, буракӧ вӧчи...». Но косны вӧлі сёр нин. Кисьті скӧвӧрӧда вылӧ нӧшта кык кольк. Шум лои сэтшӧм, быттьӧ скӧвӧрӧда вылын жаритчисны чӧртъяс. Ставыс тыри сьӧд тшынӧн. Ме гӧгӧрвои: яичница оз ло вывті чӧскыд, но заводитӧма кӧ жаритны, джын туяс ӧд он сувт!
— Мыйкӧ ӧд лоӧ! — ӧвтышті киӧн да заводиті тэрмасьӧмӧн жуглыны колькъяс, кодъяс пиысь унджыкыс тёпкысьлісны то скӧвӧрӧда бокті плита вылӧ, то аслам гач вылӧ. Медбӧрын лои поткӧдӧма медбӧръя кольк, коді киссис джоджӧ. Ме ёрччышті. Сэсся дум вылӧ уси, мый яичницатӧ колӧ солавны. Кватиті сов пачка да пыркнитышті скӧвӧрӧда весьтын, но сов пачкаыд нем виччысьтӧг поті, и став солыс упкысис яичница вылӧ.
— Ак, чӧрт, унджык солавсис! — горӧді ме да мыйта верми шыблалі совсӧ бокӧ. Сэсся гудралышті яичницасӧ ки улӧ веськалӧм карандашӧн. А тшын пуркйис и пуркйис менам яичницаысь, сёйис синъясӧс.
— Мый нӧ вӧчан, Вася? — тіралан гӧлӧсӧн юаліс дед.
— Яичница жарита, дедӧ, — кымӧсӧс малалігтырйи висьталі ме.
Дед ёрччыштіс, кватитіс тшынасьысь скӧвӧрӧда да шыбитіс ывлаӧ. Ме гыжйышті юр бӧрӧс да нинӧм эг шу.
Зумыштчӧм дед пасьтасис да кытчӧкӧ муніс. А ме гурйыв восьталі ӧдзӧсъяс да сьӧкыда ышлолалі. Недыр мысти видзӧда: дед локтӧ Нинакӧд. Менам сьӧлӧм кутіс тіпкыны гораа-гораа.
— Вот, Вася, вайӧда ме тэныд кӧзяйкаӧс, — малыштіс еджыд уссӧ Сергей дед. Ме гӧрдӧді. Нина сералыштіс ме вылын, сэсся пӧрччысис да вомгорулас сьылігтырйи заводитіс ноксьыны плита дорын. Ме сувті жӧ плита дорӧ, медым велӧдчыштны, но синъясӧй видзӧдісны эз скӧвӧрӧдаӧ, а Нина вылӧ. Дед видзӧдліс ме вылӧ да малаліс уссӧ.
Жаритӧм бӧрын ме кори пуксьыны Нинаӧс пызан сайӧ, но ныв кутіс ӧвтчыны кияснас:
— Мый ті, мый ті!
Шӧйӧвошӧмӧн видзӧді дед вылӧ. Дед мурӧстіс:
— Пуксьы, Нина, том мортсӧ эн ӧбижайт... Пукышт миянкӧд неуна: вой шӧрӧдзыс зэв на ылын, вевъялан на йӧктынытӧ...
Нина пуксис. Лэбзис пӧтӧлӧкӧ шампанскӧй бутылкаысь пробка.
Дед лэптіс ассьыс ыджыд румкасӧ:
— Став бурсӧ тіянлы, том йӧз! А Васялы мед гӧтрасьны таво, вайӧдны бур гӧтырӧс.
Дед видзӧдліс Нина вылӧ. Нывлӧн ыпнитіс-ӧзйис чужӧмыс. Пӧсявтӧдз гӧрдӧді и ме. Юыштім. Нина муртса кӧтӧдліс паръяссӧ. Сэсся кутіс тэрмасьны гортас.
— Ме колльӧдышта тэнӧ, Нина, — збойми ме да тшӧтш петі ывлаӧ.
Дыркодь мунім чӧв. Мыйкӧ колӧ вӧлі висьтавны. Ме долыдпырысь лолышті кӧдзыд сынӧдсӧ да гажаа шуи:
— Кутшӧм лӧсьыд овнысӧ, Нина, том мортлы, эм кӧ сылӧн радейтана ныв!
Нина кӧсӧйтчыліс мелань:
— А тіян эм радейтана нылыс?
Ме лэдзи синъясӧс улӧ да муртса кывмӧн шуи: — Эм...
Кывлі бур йӧзлысь: нывъяс радейтӧны окалӧм. Ме некор на эг окасьлы да ог тӧд, кутшӧм сылӧн кӧрыс. Сьӧлӧм заводитліс пессьыны вывті ёна, то кынмыліс. Окота вӧлі окыштны нывсӧ, но полі. «Да сійӧ жӧ виччысьӧ, кӧнкӧ, окыштӧм! — долыдпырысь думышті ме, да вежсьӧм гӧлӧсӧн шыаси:
— Нина!
Ныв шензьӧмӧн видзӧдліс ме вылӧ.
Ме сувті, бергӧді нылӧс аслань, топӧді морӧс бердӧ да окышті. «Ӧні ачымӧс», — югнитіс мӧвп, но Нина нетшыштчис менам киясысь, ӧвтыштчис и друг — швач! — сетіс меным бан бокӧ, сэсся мӧдысь дай коймӧдысь! Пемыдас скӧра югнитісны синъясыс. Сэсся крута бергӧдчис да тэрыба-тэрыба мӧдӧдчис гортланьыс.
«Вот тайӧ да! Вот тайӧ окыштіс!» — бан бокӧс малалігмоз думышті ме. Вӧлі яндзим, но ме ньӧти эг ӧбидитчы Нина вылӧ. Сӧмын видзӧді тэрыба восьлалысь ныв вылӧ. Сійӧ меным кажитчис нӧшта на донаджыкӧн, и вом доръяс асьныс шӧпкӧдісны нывлысь нимсӧ...
