ШОНЫД ГАРАЖ

Совхозса директор Лев Петрович Кукуруллев видзӧдліс йӧз вылӧ да заводитіс: — Сёрнитыштам, депутат ёртъяс, посни сиктъяс ловзьӧдӧм йылысь. Миян районын некымын сикт, позьӧ шуны, кулӧмаӧсь нин. Со орччӧн, кык верст сайын, Мырдор грезд. Коркӧ сэн вӧлӧма быдса колхоз, а ӧні накӧд абу. Кольӧм во медбӧръя пӧчӧ енлы сетӧма ловсӧ. Тадзи водзӧ оз позь...

— Кутшӧм нӧ йӧй овмӧдчас эновтӧм сиктас? — гораліс том инженер Шмонев.

— Тэ, Шмонев, пукав да кывзы, — броткыштіс юралысь. Совхозса директор больше водзӧ:

— Гашкӧ, кодкӧ кӧсйӧ овмӧдчыны Мырдорӧ? Позьӧ дзоньтавны важ керка, босьтны да быдтыны порсьясӧс, ыжъясӧс, куканьясӧс. И олӧмыс ладмас!

— Гашкӧ, тэ и заводитан? — дзикӧдз вельмис Шмонев. — Овмӧдчан сійӧ жӧ пӧчӧлӧн керкаас, босьтан совхозсьыд мӧс, порсьясӧс, а ми — тэ бӧрся. Кукуруллев скӧрмӧмысла сутшиктӧдіс. Кыдзи лысьтӧны сылы, совхозса директорлы, тшӧктыны овмӧдчыны эндӧм сиктӧ?

Сессия помасьӧм бӧрын директор муніс гортас да дыр на эз вермы лӧньны. Ирина нылыс казяліс батьыслысь скӧралӧмсӧ да юаліс:

— Мый лои, батьӧ?

— Шмонев тай, желльыд, скӧрмӧдіс!

— Кутшӧм Шмонев? Комбинатса инженер али мый?

— Сійӧ!

— Сергей, сідзкӧ, — шоныда нюмъёвтіс Ирина. Кукуруллев чуймӧмӧн видзӧдліс нылыс вылӧ:

— Сергей? Тӧдса сыкӧд?

— Тӧдса. Зэв бур зон, мича, повтӧм...

— Кывнад песны ми ставным повтӧмӧсь, а збыль вылас...

— Сійӧ и збыль вылас повтӧм! — гӧрдӧдіс чужӧмыс Ириналӧн.

Сергей коймӧдысь аддзысьлігӧн нин босьтіс сійӧс моздорас да сэтшӧм пӧся окыштіс.

— А Сергей ӧд збыльысь кӧсйӧ овмӧдчыны сиктӧ, лӧсьӧдны ассьыс овмӧс. Комбинатса цехъясын пӧ жар, лолавнытӧ нинӧмӧн. Радейта пӧ видзьяс-муяс, вор да ю. Но кытчӧ пӧ мунан? Эновтӧм сиктъясын ни оланін, ни ва, ни би, весиг туйыс абу. — Ачыс мед туйсӧ вольсалӧ!..

— А карса йӧзыс асьныс стрӧитӧны оланінъяссӧ да туйяссӧ?! А ми, батьӧ, асьным кыпӧдім тайӧ керкасӧ да гаражсӧ. Лев Петрович кӧсӧйтчыліс нылыс вылӧ, но нинӧмӧн эз куж потшны. Мӧд луннас директор кабинетӧ пырис (кыдзи лысьтіс?) этійӧ желльыс, Шмонев.

— Ті, Лев Петрович, прӧститӧй менӧ тӧрытъя шуасьӧмысь. Эг тӧд, мый ті Ириналӧн бать. Дӧзми ме ёнакодь: кымын во нин больгӧны эновтӧм грездъяс ловзьӧдӧм йылысь, но дзик нинӧм оз вӧчсьы. Ме кӧсъя овмӧдчыны Мырдор сиктӧ. — Арендаторӧн кӧсъян лоны?

— Крестьянинӧн. Му да видз босьта гектар вит кымын. Но татшӧм могӧ босьтчыны сьӧкыд лоӧ, оз кӧ отсав совхоз.

— Тайӧ збыль, — сӧгласитчис директор. — Но босьтчы, инӧ, отсалам!

Лун-мӧд мысти Кукуруллевӧс пӧсь петтӧдз шемӧсмӧдіс нылыс: ме пӧ эновтча совхозса экономистлӧн уджысь, пета верӧс сайӧ, овмӧдча Мырдорӧ да лоа крестьянкаӧн! Нинӧм эз отсав: шум ни зык, ни весиг повзьӧдлӧм. Муніс Шмоневыскӧд Мырдорӧ. Регыд пӧ свадьба, колӧкӧ, волы.

Та бӧрын ковмис пуксьыны пызан сайӧ кык ыджыд юралысьлы. Совхозса директор Кукуруллевлы да туйяс стрӧитан управлениеса веськӧдлысь Шмоневлы. Сватъяс воисны ӧти кывйӧ. Ковмас пӧ недыр кежлӧ веськӧдлыны вынъяс Мырдорлань.

Удж пузис вӧвлытӧм ӧдъясӧн! Доруправление петкӧдліс, мый сійӧ вермӧ вӧчны: куим лунӧн нюжӧдіс да вевттис асфальтӧн кык километр кузьта туй! А нёльӧд луннас сы кузя тӧвзисны автомашинаяс. Эз, дерт, тыртӧг — стрӧитчан эмбурӧн.

Эскӧй кӧть эн, а Мырдорӧ ӧти тӧлысьӧн зымӧбтісны выль керка, гид-карта да весиг пывсян. Пӧсь петтӧдз мырсисны, дерт, и Сергей да Ирина. Сватъяс пыркӧдыштісны кӧшельяснаныс да козьналісны том гозъялы код тӧдас кытысь вайӧм мебельнӧй гарнитур.

Ме неважӧн кежалі Мырдорӧ. Сергей да Ирина оз сӧмын кургыны-овны, но и зэв зіля уджалӧны. Картааныс госсялӧны ӧшъяс, гидын руксӧны порсьяс. Сергей ачыс швачӧдіс менӧ корӧсьӧн выль пывсянын, мый ӧні на мышкӧй чӧсӧдӧ-зӧлитӧ. Корисны свадьба вылӧ. Ветла, дерт! Шоныд гараж менам локтігкежлӧ мед вӧлі дась! — чорыда шуис совхозса директор.

«Кутшӧм гараж йылысь но сёрнитӧны? Зілис гӧгӧрвоны Мырдор отделениеса механик Степан Бикинев, коді пукаліс ӧдзӧс сайын, да пӧсявтӧдзыс рад лои: — Дерт жӧ кӧнкӧ, миян отделениеын кӧсйӧны кыпӧдны.

— Йӧзыс этша, Петрович, — дорйысис, кылӧ, прораб Песнизоров. — Кыдзи нӧ вермам ӧти тӧлысьӧн кирпичнӧй гараж кыпӧдны?

— Мырдорса отделениеысь механизаторъяссӧ и босьтан отсӧг вылӧ. Налы ӧд, тӧвнас, нинӧм вӧчнысӧ.

Ӧдзӧс паськыда воссис. Петрович директор, аддзис Бикиневӧс да бергӧдчис прораблань:

— Со тэныд, Песнизоров, и отсасьысь. Отсыштан, Бикинев, гараж кыпӧдны?

— Да, верма. Петрович!

— Молодеч, Бикинев!

Директор муніс.

— Кор нӧ заводитам? — юаліс Бикинев.

— Весьшӧрӧ радлан: гаражсӧ директорлы стрӧитам. «Волга» ньӧбӧма, а сувтӧднысӧ некытчӧ. Воддза «Жигулиыс» на пӧвйысь вӧчӧм сарайын сулаліс. Кык местаа гараж ковмас кыпӧдны.

Механик пузис:

— Тешитчанныд? Директорлы — кык местаа гараж, а миян трактористъяс век ывла вылын!

— Кыпӧдам тайӧ гаражсӧ, сэсся тіянлы пуктам, — такӧдіс прораб.

Степан мый йылысь кӧ думайтіс. Сійӧс арнас цехкомӧ на предӧн бӧрйисны. А тӧрыт механизаторъяс топӧдісны пельӧсӧ: тэ пӧ, профсоюз, кор кутан тӧждысьны миян вӧсна? Шоныд гараж пӧ колӧ. Оз кӧ ло — гач пытшкад лым сюялам!

— Лоӧ, лоӧ! — кӧсйысис прораб. — А аски босьт кык трактор телегаясӧн да асывсяньыс водзджык локтӧй кирпич новлыны.

— Петкӧдлы, кытысь да кытчӧ новлынысӧ. Ми югдытӧдзыс на новлам. — Вот и бур! — радліс прораб да нуӧдіс Бикиневӧс джынвыйӧ кыпӧдӧм стрӧйба дорӧ. — Татысь и новланныд директор патера дорӧ. Тайӧ кык судтаа кӧрӧминасӧ кӧсйылім эштӧдны выль во кежлӧ, но кирпичыс оз тырмы. А гараж вылӧ буретш лоӧ!

Мӧд асывнас прораб зэв водз муніс видзӧдлыны локтӧмаӧсь-ӧ мырдорсаяс кирпич новлыны. Матыстчис джынвыйӧ кыпӧдӧм керка дорӧ да калькалі вомыс: стрӧйба дорын ни ӧти кирпич эз вӧв. Трактор дорын нюмъяліс Степан Бикинев.

— Да кор нӧ ті вевъялінныд? — шензис Песнизоров.

— Тӧрыт луннас да рытнас...

— Молодечьяс! Но мунамӧй, инӧ, директор патера дорӧ. Стрӧитчысьяс, колӧ чайтны, сэнӧсь нин.

Песнизоров кавшасис кабинаӧ. Механизатор петкӧдіс тракторсӧ паськыд туй вылӧ да кутіс тӧвзьыны... Мырдор сиктлань.

— Ті кытчӧ менӧ нуанныд?! — шӧйӧвошис прораб.

— Гараж стрӧитны, Семен Иванович! — гажаа юӧртіс Степан.

— Да тэ... Да ме... Да директор менӧ сёяс!

— Оз сёй: ачыс быд во кӧсйысьӧ стрӧитны миян гараж!

Мыр дорын пуис нин удж. Ломтысисны жар бипуръяс, сывдісны фундамент улӧ кын му. Сылӧминын кодйысис экскаватор. Бипур дорын жӧ жургис бетономешалка.

Прораб нисьӧ серӧктіс, нисьӧ бӧрддзис:

— Но лешакӧ олӧм! Но колӧ жӧ кӧть видзӧдлыны проектнӧй документация вылас! Сійӧ кӧнкӧ пызан жырйын, медся улас...

— Ваям, Семен Иванович, буссӧ пыркнитам да! ...Курорт вылысь локтіс директор. Ыджыд гым-чардби эз вӧв. Корис кабинетас Песнизоровӧс да сӧмын юаліс:

— Совхозас нӧ коді прорабыс: тэ али Бикинев?

— Найӧ правӧсь, Петрываныч...

Чӧв олыштісны. Сэсся директор бара юаліс:

— Тӧдан, мый тэ вӧчин йӧй юрнад?

— Мый?

— Ӧні ковмас быд отделениеӧ стрӧитны шоныд гараж!

— Ковмас, — шогӧ уси прораб да муртса эз бӧрддзы.