ЛУДӦМ ЙЫЛЫСЬ

Лудӧм зэв вуджысь висьӧм. Мед ёна лудӧмӧн висьлывлӧны дурка олысьяс, уна челядя семьяяс. Войдӧр яйыс кисьтӧ, сэті лудӧ. Висьысь лудан инсӧ гыжъялӧ, мукӧддырйи гырдӧдз. Гыжъялӧмысь кучикыс потласьӧ, лӧмӧссьӧ. Лудӧм кутчысьӧ медся пӧсялан, няйтчан инъясӧ: чунь костъясӧ, ки пыдӧсӧ, гырддзаясӧ, кынӧм улӧ, пукалан инӧ.

Лудӧм висьӧмтӧ вуджӧдӧны зэв посни гагъяс. Найӧс ми огӧ вермӧ синмӧн аддзыны, сэтшӧм посньыдикӧсь. Докторъяс найӧс казялӧмаӧсь ыдждӧдан стеклӧяс пыр. Сэтшӧм гагъясыд писькӧдчӧны ку пытш яяд быд местаӧ, сэсся сэн луасьӧны, веглясьӧны, ветлӧдлӧны. Кодйысьӧм инъясас гагъяс колялӧны колькъяснысӧ. Колькъясысь лун 6–7 мысти петалӧны сэтшӧм жӧ гагъяс да найӧ сідз жӧ кодйысялӧны, луасьӧны. Найӧ луасигӧн яйыд зэв ёна лудӧ, оз личӧдлы лун ни вой.

Гагъяс оз пыр яй пытшкын овны; мукӧддырйи петавлӧны яй вылӧ, кутчысьӧны дӧрӧм-гачӧ, вольпасьӧ, вермӧны сэсянь вуджны дзоньвидза морт вылӧ.

Лудӧмӧн висьысьлы колӧ ветлыны доктор дінӧ либӧ пельшӧр дінӧ лекарствола. Сэсся колӧ бырӧдны гагъяссӧ: дӧрӧм-гач, юрлӧс эжӧдъяс колӧ пеславны пуӧмӧн, ён кунваӧн; вылыс кӧлуй: пинжак, пальто — жар пачын видзыштны. Мед лудӧм оз вудж дзоньвидза мортыдлы оз ков узьлыны ӧтлаын лудыськӧд, новлыны кӧлуй-паськӧм лудысьлысь.

Асьтӧ колӧ видзны пелька, сӧстӧма, дай керка пытштӧ сідзжӧ.

Частӧ колӧ мыссьыны пывсянын да вежлавны сӧстӧм дӧрӧм-гач. Лудысьӧс колӧ мыссьӧдны торйӧн, торъя ветьӧкӧн (сійӧс бӧрын сотны). Дозсӧ ёна мыськавны сы бӧрын да лабичсӧ ёна мыськавны. Гожӧмын колӧ частӧджык купайтчыны.

Лудӧмнад висьӧ и скӧт: мӧс, вӧв, ыж, порсь, пон, кань. Налӧн сідзжӧ гагъяс пырӧдӧны, ку пиас писькӧдчӧны. Сэк гӧныс скӧтлӧн усьӧ, восьса куыс лӧмӧссьӧ. Сідз жӧ найӧ гыжъясьӧны, сувтасны мыйкӧ бердӧ да зырасьӧны, ниртчӧны. Скӧт зэв ёна омӧльтчӧ. Налӧн лудӧмыд вермас вуджны и йӧзлы. Скӧтӧс колӧ лудӧмысь бурдӧдны, вайӧдлыны скӧт пельшӧрӧс: висьысьӧс торйӧдны мукӧд скӧтысь. Сэсся бурдӧдны скӧтӧс лудӧмысь скӧт пельшӧр велӧдӧм серти.