КОМИ ПРАЗДНИК
І.
— Батьӧ, талун коми праздник, — майся 5-ӧд лунӧ висьталӧ Борис батьыслы. — Талун рытнас чукӧртчӧны лыддьысян керкаӧ.
Борислӧн батьыс важ ног олысь морт. Сійӧ сӧмын ассьыс уджсӧ тӧдӧ. Кыдзи олӧны мукӧд йӧз, сылы веськодь. Борис велӧдчӧ школаын, лыддьывлӧ унатор, висьтавлӧ батьыслы, сӧмын батьыс сылысь кывъяссӧ пыдди оз пукты: тэ пӧ ичӧт на менӧ велӧдныд.
— Кутшӧм нин сэтшӧм коми праздник? Вичко праздникъяссӧ бырӧдӧны-а, кутшӧмкӧ выль праздникъяс лӧсьӧдалӧны. Этша ноксясны нин.
— Тайӧ праздникыд комияслӧн ыджыд праздник: тайӧ лунӧ 1921ʼ воын сӧвет правительство сетӧма комияслы автономия.
— Мый нӧ сэтшӧм автономияыс? Первой на кыла татшӧм кывсӧ.
— Сӧвет правительство сетіс коми уджалысьяслы вӧля аслыныс босьтчӧдны Коми му, кыпӧдны коми культура, бурмӧдны коми уджалысьяслысь олӧмсӧ, — вот сійӧ и лоӧ автономия.
— Тэ нӧ кысь кывлін?
— Миянлы велӧдысь висьтавліс. Ветлам рытнас лыддьысян керкаад! Карысь пӧ морт локтӧма, кутас висьтавлыны. Сэсся коми сьыланкывъяс сьыласны и.
— Но, ветлам нӧ сьылӧмсӧ кывзыны, — дышпырысь кӧсйысис бать.
ІІ.
Лыддьысян керкаӧ тырыс чукӧртчӧма йӧзыс. Карысь локтӧм морт висьтавліс:
„Важӧн, сар дырйи, озыръяс овлісны рабочӧй-крестьяна удж помысь, красуйтчисны уджалысьясӧс нартитӧмӧн. Медся нин сьӧкыд вӧлі мукӧд сёрниа йӧзлы: найӧс вӧлі дзескӧдӧны асланыс озыръясыс да и роч буржуазия. Медым дырджык оз гӧгӧрвоны мездысьны озыръяс кипод улысь, мед кокниджыка позяс пӧрйӧдлыны, уджалысьясӧс вӧлі нарошнӧ видзӧны пемыдӧн.
Сьӧкыд вӧлі и комияслы. Став выныс коми уджалысьлӧн муніс муын кокасьӧмӧ, кыйсьӧмӧ да вӧр лэдзӧмӧ. Велӧдчӧм-югдӧдчӧм йылысь думыштны вӧлі некор. Да и школаыс сэки вӧлі роч: школаад вӧлі велӧдӧны сӧмын рочӧн неуна сёрнитны да ним-овтӧ кырымавны.
Сӧвет правительство пондіс дзик мӧд ног вӧчны: сӧвет республикалы колӧны сюсь, вежӧра, гӧгӧрвоысь уджалысьяс, мед быдӧн вермисны отсавны социализм лӧсьӧдны. Сӧвет правительство сетӧ мукӧд сёрниа йӧзлы автономия, сетӧ и комияслы, лӧсьӧдіс Коми обласьт.
Коми обласьт восьтӧм эз весь ло: пондіс босьтчыны Коми му, пондіс кыптыны коми культура. Коми муын ӧні тшыналӧны кер пилитан заводъяс; уна сиктъясын нин сартасӧн пыдди керкаяснысӧ югдӧдӧны электричествоӧн; крестьяна кутісны ӧтувтчавны колхозъясӧ, велавны видз-мусӧ сэні уджавны машинаясӧн; писькӧдӧны Коми муӧ кӧрт туй. Школаясын сёрнитӧны-гижӧны комиӧн, коми нигаяс петӧны — мед коми крестьяна гӧгӧрвоасны гижӧдсӧ; крестьяна челядь велӧдчалӧны гырысь школаясын, университетъясын; ваявлӧны кино; уналӧн эм радио — кывзӧны висьтавлӧм, сьылӧм-ворсӧм Мӧскуаысь да Ленинградысь. Вель нин ёна босьтчис Коми муыд, ёна на босьтчас и быдӧн кӧ пондам отсасьны сы туйӧд: эновтчам важногса олӧмысь, велӧдчам выльногса олӧмас“.
Ёна кывзісны висьтавлӧмсӧ. Корсюрӧ шуыштласны:
— Дерт эськӧ сідз да!
Висьтавлӧм бӧрын вӧлі коми рыт. Сьылісны коми сьыланкывъяс. Борис лыддис Нёбдінса Витторлысь гижӧд — „Вӧв кутӧм“. Этша и ваксисны йӧзыс, куимысь тшӧктісны Борисӧс лыддьыны. Сёр войӧдз нюжалі коми рытыд, да и сэн на зэв дыша разӧдчалісны йӧзыс.
— А лӧсьыд жӧ гӧгӧрвоана сьылӧм-висьталӧмтӧ кывзыныд! — сёрнитӧны ас костаныс: — сідзи сьӧлӧмӧдзыд и пуксьӧ. Важӧн вӧлі велӧдчысьясыд сьывласны мыйкӧ „
— Ёна ӧд Коми муыд и босьтчис Коми обласьттӧ лӧсьӧдӧм бӧрад. Босьтам кӧть велӧдчӧмтӧ: важӧн ӧд школаыд этша вӧлі, а ӧні быд сиктын пӧшти. Больничаыд мыйтӧм соді и! Гӧгӧр, гӧгӧр босьтчӧ, — сёрнитӧны мӧд чукӧрын.
— Но мый, батьӧ, сулалӧ оз комиясыдлы празднуйтны тайӧ лунсӧ? — юалӧ Борис батьыслысь гортас мунігас.
Батьлы век на абу окота сетчыны:
— Этша ноксясны нин!
