КӦРТ

Коді кӧрттӧ эз аддзыв? Кымын тор вӧчӧны кӧртсьыд! Пурт, чер, гӧр, ӧжын, коса, чарла, кокан, гогин, — быдлаӧ мунӧ кӧрт. Пондамӧй тӧдмавны кӧртсӧ бурджыка.

Пуктӧй кӧрт тув уль инӧ. Недыр мысти кӧртыд пондас сімны.

Сім кӧрттӧ, тӧдӧмысь, ті быдӧн аддзывлід. Кӧрт дозъясыд сімасны, розявлӧны, пондасны виявны.

Мыйысь перйӧны кӧрт? Кӧрт сімысь вӧлӧм перйӧны. Му пытшкын уналаын эм зэв уна кӧрт сім. Сім весьттіыс мусӧ кодйӧны, сімсӧ, изъясӧс моз, жугӧдлӧны, перйӧны му вылӧ, сэсся сотӧны зэв ёна шом сорӧн, гырысь пачьясын. Пачыс шусьӧ домнаӧн. Домна лун и вой оз кусӧдлыны. Домнаын кӧрт сімысь артмӧ чорыд кӧрт, сылӧ, кизьӧрӧн петӧ ортсӧ. Сійӧ петӧм кизьӧр кӧрт шусьӧ чугунӧн.

Кизьӧр чугун кисьталӧны аслыспӧлӧс дозъясӧ, дозъясын чугун кӧдзалӧ, артмӧны пӧртъяс, дозъяс, утюгъяс, чугун чуркаяс. Дозъяс, утюгъяс вузалӧны, чуркаяс бара шыблалӧны мӧд пачӧ. Сійӧ пачас чугун бара сылӧ, пачысь петӧ кӧрт.

Чугуныд чорыдджык кӧрт дорсьыд, рӧшкыд. Тьӧткалӧн усьӧ киысь чугун доз — сюв-сяв жугалас. Шыбитӧй кӧрт — нинӧм кӧрткӧд оз ло.

Мыйла эськӧ абу ӧткодьӧсь чугуныс да кӧртыс?

Чугун пытшкас вӧлӧма ичӧтика шом. Сійӧ шом вӧснаыс чугуныд рӧшкыд. Кысь нӧ эськӧ веськалӧ чугун пытшкас шомыс? Домнаысь. Сімтӧ сотігад шыблалӧны шом сорӧн. Сэки сотчигас шомыс пырӧ кӧрт пытшкӧ, артмӧ чугун. Сэсся чугунтӧ сотігӧн шомыс сотчӧ, кольӧ сӧстӧм кӧрт. Мукӧддырйи чугун пытшкысь оз став шомсӧ сотны, этшаник кольӧны, артмӧ чорыд, ён кӧрт, мӧд ногӧн шусьӧ уклад.

Уклад зэв уна кӧлуйӧ пуктӧны: чер, пурт, коса, чарла, гӧр амысь. Уклад сьӧкыда ныжмӧ, омӧльджыка йирсьӧ. Уклад неуна рӧшкыдджык кӧрт дорысь. Сы понда мукӧддырйи ёсь уклад дорышъяс чирссьӧны. Кӧртысь да укладысь дорччысьяс вӧчалӧны быдсяма коланторъяс.

Коми муын чугун вӧчӧны Нювчим заводын. Войдӧр ещӧ вӧлі вӧчӧны Кажымын да Нючпасын; ӧні сійӧ заводъяссӧ мыйкӧдыра кежлӧ дугӧдісны уджалӧмысь. Кӧрт сім эм уналаын Коми муын. Ӧні сійӧ сімъяссьыс кӧртсӧ оз на перйыны.