АХМЕТ МӦСКУАЫН

І.

Ахметлӧн батьыс служитӧ Мӧскуаын дворникын. Ахмет асланыс тотара сиктысь некытчӧ на эз ветлыв. Гортсаыс шуисны Ахметӧс мӧдӧдны батьыс дінӧ, Мӧскуаӧ, — гашкӧ пӧ мыйӧкӧ велӧдчас.

Пуксьӧдісны Ахметӧс поездӧ, пуктісны туй вылас нянь. Бумага вылӧ адрес гижисны, кыдзи батьсӧ Мӧскуасьыд корсьны. Ахмет лыддьысьны оз куж, весиг рочнас омӧля сёрнитӧ, ас ногныс эськӧ бура кужӧ да. Мӧдӧдчис Ахмет...

Локтіс сійӧ кык сутки. Коймӧд сутки вылас поезд воис Мӧскуаӧ, сувтіс вокзал дорӧ. Петіс Ахмет вагонысь, перйис батьыслысь адрессӧ. „Аддза, мӧвпалӧ, кыдз нибудь“.

Петіс площадь вылӧ, оз тӧд, кытчӧ водзӧ мунны. Матыстчис кутшӧмкӧ морт дінӧ, петкӧдліс адрестӧ. Лыддис сійӧ, шуӧ:

— Тэныд ылӧ ковмас мунны. Пуксьы эсійӧ автобусас, нуас кытчӧ колӧ.

Сюйис Ахмет адрессӧ зептас, ичӧтик поскӧд кайис автобусӧ.

Пукалӧ Ахмет, чуймалӧ. Мыйтӧм йӧз ветлӧ, а автобус тюрӧ, некодӧс оз таляв. Юаліс Ахмет орчча пукалысьыслысь:

— Кодлӧн нӧ тайӧ автобусыс?

— Моссоветлӧн, — шуис пукалысьыс.

Эз гӧгӧрво Ахмет, мый Моссовет Мӧскуаса Сӧвет лоӧ, чайтіс Мусафет нима озыр мортӧн. Юаліс:

— Кыдз нӧ Мусафетыс кужис вӧчны, некодӧс оз таляв?

— Тэ, другӧ, ассьыс юав...

Мӧвпыштіс Ахмет: „Вежӧра жӧ, тыдалӧ, юрыс Мусафетыдлӧн. Автобусъяс лӧсьӧдӧма; новлӧдлӧ быдӧнӧс кытчӧ колӧ, некодӧс оз таляв“.

ІІ.

Мунӧ автобус уличаясӧд. Ӧтар-мӧдар бокъясас гырысь керкаяс сулалӧны. Ахметлы окота быдтор тӧдны. Юаліс сійӧ орчча пукалысьлысь:

— Кодлӧн нӧ татшӧм гырысь керкаясыс?

— Моссоветлӧн.

Видзӧдӧ Ахмет ӧшиньӧдыс, аддзӧ — ыджыд керка вӧчӧны. Гӧгӧр посъяс вӧчалӧмаӧсь, сэті кирпичьяс катлӧны, выліас кирпичьяссӧ стенас тэчӧны. Юасьӧ бара Ахмет:

— Код нӧ татшӧм ыджыд керкасӧ вӧчӧ?

— Моссовет.

— Сылӧн тай нӧ тырыс нин керка-а. Мый нин сылы выль керкасьыс?

— Керкаыд эськӧ Моссоветыдлӧн уна, — висьтавлӧ орчча пукалысь: — да оз на тырмы. Рабочӧйяслы овны некӧн. Выльыс уна локтӧ.

— Но, зонмӧ, кутшӧм запаслив тайӧ Мусафетыд, — думайтӧ Ахмет. — Мӧскуа тырыс нин сылӧн керка да, сылы век оз тырмы, век выльӧс вӧчӧ...

Сувтіс автобусыд площадь вылӧ, Ахметлы чеччыны колӧ.

Петіс сійӧ автобусысь, видзӧдліс гӧгӧр.

Видзӧдӧ — гӧгӧр кымӧр судта керкаяс сулалӧны, уличаяс уна пельӧ паськалӧны. Мӧдӧдчис Ахмет улича кузя, ачыс мӧвпалӧ:

— Вӧчалӧма эськӧ Мусафетыд керкаястӧ да, пӧжар кӧ лоӧ, ставныс жӧ сотчасны-а.

Муртса на думыштіс, кывзӧ — трубаӧн пӧлясьӧны. Локтӧ ыджыд гӧрд автомобиль, сэні кузь посъяс, югъялан ёсь шапкаа йӧз пукалӧны. Юаліс Ахмет паныдасьысьлысь:

— Кытчӧ нӧ тайяс мунӧны?

— Кытчӧ? Пӧжар вылӧ. Кытчӧ сэсся пӧжарнӧйясыд мунасны?!.

— Машинаыс нӧ кодлӧн?

— Моссоветлӧн.

Думыштіс Ахмет: „Иш, кутшӧм видзчысьысь мортыд! Вӧчӧма керкаястӧ да, пӧжарнӧй машинаяс лӧсьӧдӧма“.

Котӧртіс машина бӧрся пӧжар вылӧ.

ІІІ.

Ахмет воигӧн пӧжарнӧйяс бисӧ киськавны нин пондӧмаӧсь. Йӧзӧс матӧ би дорӧ од лэдзны, абу тай сиктад кодь тані. Ылавлі Ахмет пӧжарнӧйяс вылад чатрасигӧн, друг, кылӧ, кодкӧ бӧрладорсяньыс — трак! Видзӧдліс бӧрӧ Ахмет, крукасис да уси. Шӧйтігад кодкӧ сувтіс сылы ки вылас, да сэтшӧм чорыда, весиг Ахметлӧн садьыс быри.

Котӧртіс милиционер Ахмет дінӧ.

— Чеччы! — горзӧ.

Видзӧдліс Ахмет вылӧ, вӧрзьӧдіс, — Ахмет оз шыась.

Муніс милиционер.

Регыд воис сэтчӧ гӧрд креста автомобиль. Чеччыштісны сэтысь кык морт, надзӧник босьтісны Ахметӧс, водтӧдісны автомобильӧ.

Мунігӧн Ахмет сайкалі. Куйлӧ, думайтӧ: „Коді бара менӧ нуӧ-а?“ Юаліс ӧти мортыслысь:

— Кодъяс нӧ ті?

— Моссоветлӧн скорая помощь.

ІV.

Вайисны Ахметӧс больничаӧ. Ахмет ачыс автомобильсьыд петіс. Вайӧдісны сійӧс доктор дінӧ. Видлаліс сійӧ Ахметлысь кисӧ, кӧрталіс.

— Нинӧмтор, — шуӧ: — регыд бурдан.

Ахмет нюмъявны пондіс:

— Аттьӧ ыджыд! Кодлӧн нӧ тайӧ больничаыс?

— Моссоветлӧн.

Чуймис Ахмет.

— Больничаыд Мусафетлӧн и?.. Кутшӧм, зонмӧ, бур сійӧ, тӧждысьысь!

Садьмис мӧд луннас Ахмет. Локтіс сы дінӧ докторыс.

— Но, Ахмет, ме кӧсъя тэкӧд сёрнитыштны. Батьыд тэнад эм?

— Эм эськӧ да, адрессӧ тай вошті-а.

— Но, сійӧ нинӧмтор на. Тӧдан ним-овсӧ батьыдлысь?

— Тӧда.

Петіс Ахмет докторкӧд мӧд вежӧсӧ. Босьтіс доктор трубка, сёрнитыштіс сы пыр, бӧр ӧшӧдіс да шуӧ:

— Но, Ахмет, тэныд оз ков ылӧ мунны. Вот эстчӧ пельӧсас кежан, первойя керкаас пыран да и юась батьтӧ.

Аттьӧ кайтіс Ахмет докторлы да юалӧ:

— Кыдз нӧ эськӧ тӧдін?

— Да вот телефонӧн. Моссовет лӧсьӧдіс.

Ахметлӧн чуймӧмысла быдӧн лолыс тырлі:

— Но и велӧдчӧма жӧ тайӧ Мусафетыд! Дажӧ менам бать кӧні олӧ, и сійӧс тӧдӧ.

Прӧщайтчис докторкӧд, котӧртіс пельӧслань.

Муртса на кежис пельӧсад, видзӧдӧ — батьыс сулалӧ, уличасӧ ваӧн киськалӧ. Нимкодь лои Ахметлы, уськӧдчис бать дінас. Ванас быдӧн кӧтасис.

V.

Пондіс Ахмет овны батьыскӧд, весиг ӧтнас нин Мӧскуа кузя ветлыны велаліс. А мый лоӧ Моссоветыд — век оз тӧд. Мунӧ ӧтчыд площадь вывті, видзӧдӧ — ыджыд гӧрд керка сулалӧ. Юаліс Ахмет сэті мунысьлысь:

— Код нӧ тайӧ керкаас олӧ?

— Тані Моссовет, — висьталіс сійӧ.

Нимкодь лои Ахметлы.

— Вот кӧні вӧлӧм Мусафетыд олӧ! Час пырала, видзӧдла — кутшӧм мый сійӧ эм ачыс.

Пырис керкаӧ, мунӧ коридоръясӧд. Ӧти ӧдзӧс сайын сёрни шы кылӧ. Ньӧжйӧник пырис сэтчӧ Ахмет, воис ыджыд жырӧ (комнатаӧ).

Видзӧдӧ — пукалӧны йӧз... жырын лӧнь, ӧти морт ставныслы висьтавлӧ. Мыйӧн помаліс висьталӧмсӧ, ставныс ӧтпырйӧ кинысӧ лэптісны.

Чуймис Ахмет, юалӧ кутшӧмкӧ мортлысь:

— Мый нӧ тані вӧчӧны?

— Тані Моссовет шуис выль сё школа челядьлы восьтыны.

— А кӧн нӧ ачыс Мусафетыс?

— А вот, улӧсъяс вылас пукалӧны.

— Тайӧ став йӧзыс?

— Да. Тайӧ став йӧзыс и эм Моссоветыд.

— Кысь нӧ эськӧ сійӧ лои?

— Сійӧс уджалысь йӧз бӧрйис, медым Мӧскуаын быдтор йылысь тӧждысис.

— Мыйла нӧ эськӧ Мусафетӧн сійӧс шуӧны?

— Да абу Мусафет, а Мос-совет, Мӧскуаса Сӧвет...

Серамыс петіс Ахметлӧн:

— Со мый! Сідзкӧ, Моссоветыд сё-мӧд мортысь вӧлӧма. Ӧні вот и гӧгӧрвоа, мыйла сылӧн быдтор эм, мыйла быдлаӧ судзсьӧ, тырмӧ. Важӧн нин эськӧ мед тадзи висьталінныд...