АС ВӦЧӦМ КАРТА

Вась зэв збой детина. Мыйкӧ выльтор вӧчны ли, ворсны заводитны ли — Вась век медводзын.

Ӧтчыд велӧдысьныс петкӧдліс Коми обласьтлысь картасӧ.

— Видзӧдӧй: со Эжва, со Печӧра, мир туй... этійӧ Сыктывкар, а со и миян сиктным.

Челядь ёна видзӧдӧны карта вылӧ. Вась юаліс:

— А кӧн нӧ эськӧ миян шорным! Вотчан туйным абу ни.

— А вот думышт Васьӧ, — шуӧ велӧдысь: — тэ быттьӧ качӧдчин зэв вылӧ, сэтшӧм вылӧ, мед сэсянь став Коми обласьтыс тайӧ бумага листыс ыджда кажитчас. Мый эськӧ сэки аддзин? Мый ыджда со Печӧра юыд, а тані сійӧ сӧмын визьӧн пасйыштӧма. Тыдаліс эз эськӧ сы вылнасяньыд асланыд шорныд?

Вась оз бурась:

— А вай, сідз кӧ, висьтав, кыдзи тайӧ картасӧ вӧчӧны. Сы вылнаад ӧд качӧдчыныд некод жӧ оз вермы-а.

— Оз и ковмыв качӧдчыны. Картатӧ вӧчны абу сьӧкыд.

Вот, шуам, ми кӧсъям карта вылӧ гижны туй школасянь сикт помӧдз. Школасянь жытникӧдз туйыс мунӧ веськыда. Мурталам сійӧс воськолӧн; шуам, лоӧ 250 воськов. Босьтам бумага лист, пасъям чут — школа, нуӧдам сэсянь веськыд визь — туй. Мый кузяӧс? 250 воськов кузя визьтӧ ӧд бумага вылад он ну. Быд сё воськов пыдди кӧ визьсӧ вӧчам ӧти сантиметр кузя, 250 воськов пыддиыд ковмас визьтӧ нюжӧдны сӧмын 2½ сантиметр кузя. Планъястӧ вӧчигӧн ыджыд мера пыдди босьтӧм татшӧм ичӧт меркаыс шусьӧ масштабӧн. Жытниксяньыд туйыс кежӧ веськыдвылӧ, сійӧн и бумага вылад колӧ пуктыны чут — жытник, пасйыны сэсянь веськыдвыв чукыльтӧм. Бара муртавны туйсӧ водзӧ да пасйыны бумага вылад сантиметрӧн арталӧмӧн. Тадзи позьӧ пасъявны бумага вылӧ быдтор, мый эм миян сиктын и сикт гӧгӧрын (керкаяс, туйяс, юяс, шоръяс, с. в.).

Васьлы юрас пыдӧ пырис тайӧ картаыд. Босьтчӧдіс ёртъяссӧ да куимӧн кык вежон чӧж ветлӧдлісны туйяс кузя, сиктӧд и сикт гӧгӧр. Медся дыр лои ноксьыны шор дорын: зэв ёна чукльӧдлӧ-мукльӧдлӧ сійӧ да.

Школаад мый лолі картатӧ вайӧм бӧрын!

— Васьыд карта вӧчӧма! — горзӧмӧн паныд уськӧдчисны велӧдысьлы. — Видзӧд, тонӧ школаным... сэн шорным и, — дзик быдтор пасйӧмаӧсь.

Шуисны Васьлысь вӧчӧм карта ӧшӧдны стенӧ.

— А кутшӧм бок нӧ выліас лӧсьӧдам? — юаліс велӧдысь. — Кӧн нӧ войвылыс?

Вӧлӧмакӧ, Вась карта вывсьыд он и тӧд, кодарын войвылыс. Да и гижӧдъяссӧ быдсяма ногыс гижалӧма, стенсяньыд оз позь лыддьыныс: кодӧс бура гижӧма, кодӧс улӧ юрӧн.

— Кӧн нӧ эськӧ войвылыс карта вылас? Кыдз сійӧс вӧчныс? — бӧбмӧмпырысь юаліс Вась.

— Войдӧр колӧ плантӧ вӧчигӧн на тӧдмасьны, кодарын войвылыс. Картаад войвылыд пасйыссьӧ век выліас. Мед картаыд лоӧ бур, колӧ тадз вӧчны: шонді серти ли, матка серти ли тӧдмавны, кодарын войвыв; картатӧ рисуйтігӧн пуксьыны войвылӧ чужӧмӧн. Тэнад бумага вылад лоӧ выліас войвыв, ас дінад — лунвыв, веськыдвылад — асыввыв, шуйгавылад — рытыввыв. Сэки позяс бура, торксьытӧг пасъявны, кӧні мый эм.

Эз ӧмӧй ӧдйӧ Вась выльысь вӧч картатӧ. Челядь краситісны сійӧс уна сикас краскаӧн.

Пондіс школа стенын ӧшавны асланыс сиктгӧгӧрса карта.

____________

Рисуйтӧй ассьыныд сиктнытӧ.

Вӧчӧй асланыд сиктлысь план. Планас пасйӧй школанытӧ, лыддьысян керка, кооператив, исполком, мукӧд сэтшӧм сикас учрежденньӧяс. Вӧчӧй асланыд район карта.