КЫДЗИ ВӦЧНЫ ШОНДІ ВОДЗ ЧАСІ

Колӧ первой лӧсьӧдны местасӧ, кытчӧ кӧсъян лӧсьӧдны шонді часітӧ (керкаӧ джодж вылӧ, либӧ ӧшинь „пӧдушка“ вылӧ, кильчӧ вылӧ ли. Вӧр керка доръясын позьӧ мыр вылӧ вӧчны: мырйыд зумыд, оз нин небось вӧрзьы). Местаыс сэтшӧм колӧ, мед шондіыс петӧмсяньыс лэччытӧдзыс пыр вӧлі инмӧ: ӧшинь ув, ворсан эрд, сідз водзӧ. Абу кӧ нарошнӧ сы вылӧ шогман ин (мыр либӧ муӧ сюйӧм дженьыдик сюръя), позьӧ вӧчны веськыда му вылас пыдӧджык гижтӧмӧн (сёртӧмӧн), мед дырджык оз шылясь. Корсьны матка (компас) серти лун-вой нырвизь да гижӧбтыны веськыда; сэсся гижӧбтыны вомлала сылы рыт-асыв нырвизь, кыдзи петкӧдлӧма серпас вылын.

„А“ ног кӧ веськыда усьӧ шонділӧн вуджӧрыс, сэки лоӧ буретш 6 час вой шӧр бӧрын; „Л“ ног кӧ — лун шӧр кад (12 час лун), „Р“ ног кӧ — 6 час рыт.

Сэсся сы бӧрын сӧмын костъяссӧ юклыны колӧ, быд нырвизь кост квайт пельӧ (6 × 4 = 24 час — сутки).

Та серти сэсся кокньыд нин час лыдтӧ тӧдны, сӧмын вуджӧрсӧ вӧч.

Татшӧм часі серти лӧсьыд тӧдӧдны шонді петӧм, шонді лэччӧм.

Лун-вой кузьта йывсьыд кокньыд лоӧ диаграммаястӧ вӧчавныд, — ачыс нин тайӧ петкӧдлӧ. Ещӧ лӧсьыд лоӧ, татшӧм часісӧ кӧ кытш (круг) пиӧ вӧчанныд. Сэки диаграммаыс ас пытшкас и лоӧ, сӧмын бумага вылӧ босьт сэсся, мед оз вун.

_____________

Вӧчӧй шонді часісӧ асланыд школа керка водзаныд (тшӧтшкӧсінӧ, луд вылӧ), медым пыр вӧлі син водзаныд сійӧ. (Тӧлын позьӧ лым вылӧ).

Велӧдчӧй тӧдӧдны асланыд керка вуджӧр серти лунлысь кадсӧ.