КЫДЗИ ВӦЧНЫ ЫВЛАВЫВ КАЛЕНДАР

(Поводдя пасъялӧм)

1. Вӧчӧй татшӧм календарсӧ во гӧгӧр кежлӧ, быд тӧлысьлы торйӧн.

1928ʼ ВО, СЕНТЯБР (КАТША ТӦЛЫСЬ).

Лун лыд	ТЕМПЕРАТУРА (шоныд-кӧдзыд) асылын (8 ч.) / рытын (15 ч.)	Енэж асылын (8 ч.) / рытын (15 ч.)	Лым-зэр асылын (8 ч.) / рытын (15 ч.)	Тӧв асылын (8 ч.) / рытын (15 ч.)	Торъя пасйӧдъяс (медводдза лым усьӧм ли, йи кутӧм ли, ва воссьӧм ли, сідз водзӧ).
1.
2.
3.
4.
5.
30.

Пасъясыс лоӧны:

Температура:

− 0°-ысь кӧ улын (кӧдзыд).

+ 0°-ысь кӧ вылын (шоныд).

Енэж:

0 — сэзь (кымӧртӧм)

1 — нёльӧд юкӧныс кӧ енэжыслӧн кымӧра.

2 — енэж джынйыс кӧ кымӧра.

3 — сӧмын кӧ нёльӧд юкӧныс кымӧртӧм.

4 — дзоньнас кӧ кымӧра.

Лым-зэр

зэр ....

ру ....

лысва ....

катшашыдӧс ....

пуж ....

гым-чард ....

шер ....

лым ....

Тӧв

→ тӧв (кодарсянь кодарӧ тӧлалӧ)

* гудрасян тӧв.

2. Отсӧгъяс пыдди колӧны градусник да сорочка (флюгер).

3. Календарӧ пасйысьӧй рыт-асыв школаӧ локтігӧн да школаысь мунігӧн. Оз кӧ рыт-асывсӧ позь пасъявны, позьӧ ӧтчыд лун шӧр гӧгӧр пасйыны. Градусник мед вӧлі гож сайын.

4. Тӧв тӧлалӧм колӧ пасъявны кӧкъямыс мунӧсвизьӧн, тадзи: [...]

Кодарсянь кодарӧ кутшӧм тӧв пӧлялӧ, сыланьӧ нырӧн и ньӧвйыс индӧ.

Календарын пасйӧма 5ʼ лун сентябрлысь: мӧд йӧртӧдас градус кӧдзыд-шоныдлысь (асывнас 3 градус кӧдзыд, рытнас 2 градус шоныд), коймӧд йӧртӧдас — енэж (асывнас вӧлӧма дзик кымӧртӧм — сэзь, рытнас нёльӧд юкӧныс кымӧра), нёльӧд йӧртӧдас — лым-зэр (асывнас вӧлӧма пуж, рытнас — зэр), витӧд йӧртӧдас — тӧв (асывнас вӧлӧма рытывсянь тӧлыс, рытнас — лунсянь).

Мый понда коми йӧз сентябр тӧлысьсӧ шулӧмаӧсь катша тӧлысьӧн?

Кыдзи мукӧд тӧлысьяссӧ шулӧмаӧсь? Гижӧй быд тӧлысся календарӧ коми тӧлысь нимсӧ тшӧтш.

Корсьлӧй библиотекасьыныд 1923ʼ вося либӧ 1924ʼ вося Коми календар (сэні эм тӧлысь нимъясыс).

Календар поводдя йылысь колӧ пасъявны быд лун. Мед оз ло сьӧкыд ӧтка-ӧтка мортлы быд лун тӧждысьны сы йылысь, лӧсьӧдӧй дежурство.

Быд тӧлысь кольӧм бӧрын колӧ итог вӧчны да шӧрсӧ корсьны (температуралысь и, лым-зэрлысь и, тӧвлысь и).

Календарсьыд сэки вӧлисти пӧльза лоӧ, кор кутанныд ӧти тӧлыссялысь мӧд тӧлыссякӧд итогъяссӧ орччӧн ӧтлаавлыны да диаграмма вӧчавны.

Помасьӧм календаръяссӧ колӧ видзны музеяныд.

Эм-абу тіян воддза вося татшӧм календаръясыс?

Кымын тӧлысь тіян во пиас поводдяыс 0°-ысь улын?

Кымын градус температураыс вогӧгӧрсялӧн миян Коми обласьтын? (тэчӧй шӧръяссӧ быд тӧлыссялысь да сэсся суммасӧ юкӧй дас кык пельӧ, сэки аддзанныд шӧрсӧ вогӧгӧрсялысь).

Кыдзи тӧдны, кодарсянь, кутшӧм тӧв медъёна пӧльтлӧ? Вӧчӧй диаграмма кыдз кужанныд.

Кыдзи тӧдны, кутшӧм тӧлысьӧ медся кымӧра? Медся кымӧртӧм (сэзь)?

Ӧтлаавлӧй тӧв тӧлалӧм лым-зэр усьӧмкӧд вогӧгӧрсяӧс. Кутшӧм тӧлӧн медъёна лым-зэр вайӧдлӧ? Мыйла?

Кодар боксянь Коми обласьтлы лоӧ медматі мореяс? Кодарсянь медылын? Кодарсянь гӧраяс? Кутшӧм? Кутшӧм тӧв медся уль руа? Медся кос? Медся кӧдзыд?

Кутшӧм приметаяс кывлінныд тӧв тӧлалӧм йылысь? Гижалӧй.