БУРЫД БУРӦН И БЕРГӦДЧАС

Олісны-вылісны Пестер пӧль да Туис пӧч асланыс верстьӧ пияныскӧд. Ӧтисӧ шуисны Веськыд Кӧтіӧн, мӧдсӧ — Шуйгаӧн.

Нэм чӧж тільсисны-мырсисны Пестер пӧль да Туис пӧч. Вӧралісны, чери кыйисны, вотчисны да пиянсӧ вӧр-валӧн озырлунъяснас чӧсмӧдлісны.

Коркӧ-некоркӧ найӧ пӧрысьмисны. Эз кутны ковны найӧ Кӧті вокъяслы. Вокъяс гусьӧникӧн сёрнитчисны шыбитны Пестер пӧльӧс да Туис пӧчӧс асланыс пусян-пӧжасян пачӧ. Мед пӧ сэні и сотчасны, ковтӧмӧсь лоины да.

Сюмӧд гозъя тӧдмалісны та йылысь да пырысь-пыр эновтісны гортсӧ. Веськӧдчисны вӧрлань. Регыд ю дорӧ воисны. Вуджны колӧ, а нинӧмӧн. Виччысьыштісны да пыжаясӧс аддзисны. Кыкӧн чери кыйӧны.

— Видзӧдлы, видзӧдлы! — шыӧдчис Туис пӧч дорӧ Пестер пӧль. — Тэнад синмыд ёсьджык да, гашкӧ, тӧдан, кодъяс ю вылас тывъясьӧны?!

— Тӧда, дерт. Тайӧ Пакула дядь Свал Ёкмыль* пиыскӧд, — вочавидзис Туис пӧч.

* Cвал Ёкмыль — пу йӧг.

Гозъя чукӧстісны чери кыйысьясӧс да корисны найӧс вуджӧдны ю сайӧ.

— Нӧрӧвитыштлӧй неуна! Виччысьыштлӧй, — шыасис Пакула дядь да тӧкӧтьӧ содтіс. — Тывнымӧс лэпталам да матыстчам.

Тывйыс Пакула дядьлӧн абу дженьыд. Юсӧ вомӧналӧма ставнас. Тыв сювъяс гартлӧма сюмӧдысь табъяс. Та вӧсна сійӧ оз вӧй. Лӧсьыда кутчысьӧ ва веркӧсас. Да и чериыд мича шондіа луннад вылітіджык ветлӧ, оз дзебсьы йиръясӧ.

Недыр мысти пыжаяс матыстчисны Сюмӧд гозъя дорӧ.

— Кытчӧ нӧ пӧрысьӧ-нэмӧ туй кутанныд? — паніс сёрнисӧ Пестер пӧльлӧн да Туис пӧчлӧн вежа пиыс — Свал Ёкмыль.

Гозъя юксисны чери кыйысьяскӧд асланыс шогнас. Пакула дядьлы да Свал Ёкмыльлы жальӧсь лоины пӧля-пӧчаыд. Корисны ас орданыс олыштны. Чомныс налӧн ставнас сюмӧдысь. Зэр оз вияв, тӧв оз пыр. Шоныд! Пачсӧ кыдз пескӧн ломтӧны. Весиг пызан-улӧс пыддиыс кыдз мыръяс.

Гӧстьясӧс пуксьӧдӧм бӧрын Пакула дядь мыйсӧ сӧмын пызан вылас эз ваяв. Сюмӧд чуман тыр качысь пӧжалӧм нянь лэптіс. Кумли тыр зарава юм мыччис. Яндӧваын пакулаа чай пузьӧдіс. Туисъясын дьӧгӧдь вый да кыдз пу гар гӧстьяс водзӧ пуктіс.

Ок и чӧсмасьыштісны Сюмӧд гозъя. Пӧттӧдз сёйисны-юисны. Сэсся кыдз пескӧн пывсян ломтісны. Кыдз пу корӧсьӧн корӧсясисны. Быдсяма бурдӧдчан быдмӧгнас мавтчисны да мыссисны. Ставӧн весиг томмыштісны.

Бура дыр олісны тадзи Сюмӧд гозъя асланыс рӧдвуж ордас. Свал Ёкмыль вежа пиыс велӧдіс Пестер пӧльӧс да Туис пӧчӧс пу кӧшъяс, паньяс, тасьтіяс да яндӧваяс вӧчавны. Пакула дядь мича рӧмъясӧн серпасавліс вӧчӧмторъяссӧ.

Коркӧ-некоркӧ Сюмӧд гозъялӧн гажыс бырис пиянсьыныс. Шуисны ветлыны видлыны найӧс. Пакула дядь да Свал Ёкмыль дасьтісны Сюмӧд гозъялы уна гӧснеч. Весиг мавтчан-бурдӧдчан сорас сетыштісны.

Мунӧны Пестер пӧль да Туис пӧч гортланьыс. Ёнакодь мудзисны. Налы паныд вӧла-доддя вочаасис. Пӧрысь Шердын пӧль, вӧлӧмкӧ, аслас ордымӧд катовтӧ. Сюмӧд гозъя чолӧмасисны сыкӧд да бӧр корисны бергӧдчывны.

— Бергӧдчыла эськӧ да, ог вермы, — вочавидзис налы Шердын пӧль. — Кыланныд, кыдзи додь сювъясыс гӧгыльтчигас дзуртӧны? Огӧ кӧ мавтыштӧй, ӧтарӧ ни мӧдарӧ ог воӧй.

Перйис Пестер пӧль дьӧгӧдь тыра туиссӧ, кодӧс козьналіс сылы Пакула дядь, да ӧдйӧкодь и мавтіс-лӧсьӧдіс дзуртысь додьтӧ. Шердын пӧль нӧшта на кӧмсӧ дьӧгӧдьнад мавтыштіс. Уль кучикысь пӧ вури да, зэра поводдя дырйи кокӧй кӧтасьӧ. Кӧмыс пӧльлӧн дзик вылькодь лои.

Водзӧ мӧдӧдчисны куимӧн. Эз и тӧдлыны, кыдзи Сюмӧд гозъялӧн гортӧдзыс воисны. Шуштӧм серпас аддзисны керкаӧ пырӧм бӧрын Пестер пӧль да Туис пӧч.

Пияныс кыкнанныс куйлӧны-ружтӧны. Чеччыны оз вермыны. Кок йывсьыныс усьтӧдз бать-мамтӧгыд котралӧмаӧсь-йӧктӧмаӧсь!

Пестер пӧль да Туис пӧч вердісны-юкталісны Кӧті пиянсӧ вайӧм гӧснечьяснас. Пывсянын корӧсьӧдісны да мыссьӧдісны-мавтісны бурдӧдчан сорасъяснас. Веськыд да Шуйга Кӧті бӧр важся кодьысӧсь лоины.

Уськӧдчисны пияныс Пестер пӧль да Туис пӧч водзӧ. Пидзӧсчаньӧн прӧща корисны. Некор пӧ сэсся огӧ кутӧй кедзовтны тіянӧс. Лёкӧн олігад пӧ тай олӧмыд вӧлӧм оз артмы. Сӧмын бурыд пӧ бурӧн и бергӧдчӧ.