ӦДЮК

Мунісны ӧтчыд гозъя вӧрӧ да и вошины, а гортаныс налӧн Ӧдюк ныв коли. Виччысис, виччысис Ӧдюк мам-батьсӧ, эз и локны. Сиктса став йӧзыс уна лун корсисны найӧс, но некытысь эз аддзыны. Босьтіс Ӧдюкӧс ичиньыс видзны. Скӧр сійӧ вӧлі, ывлаӧ ворсны оз лэдз, пыр уджӧдӧ. Ӧдюк быдтор вӧчӧ, джодж мыськӧ, пес пыртлӧ, ва ваялӧ, песласьӧ, тасьті-пань мыськалӧ. Бать-мамсьыс зэв ёна гажыс бырӧ, гусьӧн бӧрдӧ да ас кежас шуалӧ:

— Мамӧй, батьӧй, гортӧ локтӧй, менӧ ичинь ордысь босьтӧй.

Ӧтчыд рытын петіс Ӧдюк вала. Зэв югыд тӧлысь петӧма.

— Тӧлысь, тӧлысь! — бӧрдӧ Ӧдюк. — Висьтав, кӧні менам мам-батьӧй?

Кыліс тӧлысь бӧрдӧмтӧ, лэччис му вылӧ, босьтіс сьӧрсьыс Ӧдюкӧс да енэж шӧрас катӧдіс.

— Видзӧдлы вылісянь, кӧнӧсь мам-батьыд. Тасянь быдтор тыдалӧ.

Видзӧдіс, видзӧдіс Ӧдюк му вылӧ да и горӧдіс:

— Со менам мам-батьӧй, бӧлбанъяс дорын ыджыд мӧлӧтъясӧн из пазӧдлӧны.

— Сідзкӧ, лёк ёма ордӧ сюрӧмаӧсь, — шуӧ тӧлысь. — Бурӧн сы ордысь найӧ оз мынны. Тайӧ изъясыс абу прӧстӧйӧсь, сэсь со би сявкйӧ, а бисьыс ёма зарни деньга вӧчӧ. Пыдӧстӧм кудйӧ лӧдӧ. Кытчӧдз кудйыс оз тыр, сэтчӧдз и ковмас мам-батьыдлы изсӧ пазӧдлыны.

Шогӧ уси Ӧдюк.

— Вай, тӧлысьӧ, бӧр лэччӧд му вылӧ. Мезда ме найӧс.

— Лэччы инӧсь, шань нывкаӧ. — Тӧлысь пуксьӧдіс сюр вылас да лэччӧдіс Ӧдюкӧс му вылӧ.

Муртса Ӧдюк кайис кильчӧ вылас, ичиньыс паныд уськӧдчис.

— Кӧн та дырасӧ шӧйтан?! Весась ме ордысь.

Петіс Ӧдюк уличӧ, бӧрдӧ.

Вӧрлань веськӧдчис. Сылы паныд ош локтӧ. Лапанас синвасӧ чышкалӧ да мургӧ-бӧрдӧ.

— Ы-ы-ы, нылук, менам ошпиянӧй усины джуджыд гуранӧ. Отсав лэптыны.

Ӧдюк ассьыс синвасӧ чышкис да ош бӧрсяыс мӧдӧдчис. Локтісны гу дорӧ. Сэні ошпиян мурзӧны, кайны оз вермыны.

— Ок-ок-ок, — шуалӧ Ӧдюк, — лёк войтыр гусӧ вӧчӧмаӧсь.

Чеччыштіс Ӧдюк гуранӧ, кыпӧдіс ошпиянӧс вылӧ. Ачыс кайны оз вермы. Горӧдіс ошъяслы:

— Пышйӧй ылӧджык, мед лёк войтыр тіянӧс оз суӧдны.

— А тэ нӧ кыдзи? — юалӧны ошъяс.

— Гашкӧ, найӧ и кыпӧдасны.

Муртса ошъяс мунісны, лёк войтыр локтісны. Аддзӧны: гуын нывка пукалӧ.

— Но, со кутшӧм зверь шедӧма! Мыйла миян гуын пукалан?

— Уси, лэптӧй менӧ.

Лэптісны Ӧдюкӧс гуранысь да и шуӧны:

— Зверь пыдди кӧ шедін, тэ ӧні миян лоан.

— Ме мам-батьӧс корся, найӧ ёма ордынӧсь.

— Нинӧм ог тӧдӧй, кутан миянлысь кӧлуй пеславны, сёян пуны... — нуисны Ӧдюкӧс вӧр керкаӧ. Асьныс вӧравны мунісны, керка ӧдзӧссӧ ортсысяньыс зорйӧн пыкисны. Шогсьӧ Ӧдюк, кыдзи нӧ мам-батьӧс мезда? Кылӧ, кодкӧ ӧдзӧс сайын кышӧдчӧ, ӧдзӧс воссис, видзӧдӧ, ӧнтая ошкыд сулалӧ.

— Пет ӧдйӧджык, пышйы.

Чепӧсйис Ӧдюк вӧр керкаысь, ош сылы мунан туйсӧ индіс. Мунӧ Ӧдюк, кокъясыс доймалӧны, вир петӧ, зэв ёна мудзис. Паныд локтӧ йӧрапи.

— Му-у, — бӧрдӧ.

— Мый нӧ бӧрдан, йӧрапи?

— Мамлӧн кокыс доймис, мунны оз вермы. Со ниа пу улын куйлӧ.

Матыстчис Ӧдюк, збыльысь, ниа пу улын йӧра куйлӧ, доя коксӧ нюлӧ. Ӧдюк нетшкис лапкор, пукталіс йӧралы доя кок вылас. Пӧрччис юрсьыс чышъянсӧ да кӧрталіс.

Йӧра юасьӧ:

— Кытчӧ туй кутан, бур нылӧ?

— Мам-батьӧс корся. Тӧлысь вывсянь аддзылі, бӧлбанъяс дорын найӧ ёмалы из пазӧдлӧны.

— Тӧда ме тайӧ местасӧ, — шуӧ йӧра, — мунам, петкӧдла.

Воисны из сюръяяс дорӧ, а найӧ шутьлялӧны быдсяма ногӧн.

— Эй, бӧлбанъяс! — горӧдіс Ӧдюк, — онӧ тӧдӧй, кӧні менам мам-батьӧй?

— Шув-шув, — шуӧ ӧти из сюръя, — Ёма менӧ ставнас нин пазӧдліс. Со ыджыд бӧлбан дінын мам-батьыд. Сӧмын ӧд найӧ нинӧм оз кывны. Ёмаыс ӧні абу. Сы кості колӧ кудсӧ ӧдйӧ пыдӧсавны. Кор кудйыс тырас, сэки и мам-батьыд кывны кутасны.

Котӧртіс Ӧдюк кыдз пу дорӧ.

— Кыддзӧй, кыддзӧй, вайышт меным сюмӧдтӧ. Колӧ ёмалысь кудсӧ пыдӧсавны, мам-батьӧс мездыны.

— Сета кӧ тэныд сюмӧдӧс, — ачым кула.

Шогӧ усис Ӧдюк, нинӧмысь куд пыдӧс вӧчны.

— Ладнӧ, нылукӧй, куль сюмӧдӧс, мед ме кула кӧ, быдмас менам вужсянь выль кыдз пу.

Куляліс Ӧдюк сюмӧдсӧ, котӧртіс ёмалысь кудсӧ пыдӧсавны, сюмӧд тасманас кӧрталіс, бӧр пуктіс местаас. Пыдӧссӧ тыртіс да дзебсис.

Ёма локтіс.

— Но! Дыш гозъя, дыр жӧ кудйыд оз тыр. Зільджыка изсӧ пазӧдлӧй.

Чӧв олӧны Ӧдюклӧн мам-батьыс. Сӧмын мӧлӧтӧн камгӧны. А ёма кудйӧ зарни деньга лӧдӧ, сэсся тай горӧдіс:

— Но! Кудйӧй тай тыри! — лэптыштіс кудсӧ, а сійӧ пыдӧса. — Коді пыдӧсаліс?!

Ӧдюклӧн мам-батьыс шай-паймунісны. Ёма кытчӧкӧ лэбис, кудйыс пусь-пась жугаліс, зарни деньгаыс сявкмуніс да бӧр изйӧн лои. Сюв-сяв лэбисны бӧлбан-изъяс дінӧ.

— Мамӧ, батьӧ! — горӧдіс Ӧдюк.

— Ӧдюк, дона нылӧй! — кутлӧны мам-батьыс.

— Мунамӧй гортӧ, — шуӧ Ӧдюк, — зэв нин дыр ме тіянӧс корси.