ЁМА РОС, СА ВОЛЬПАСЬ

Ёма баб ордӧ каникул вылӧ воисны внучкаясыс — Ёмук да Ёмуш. Радыс Ёма баблӧн паськыд вомас оз тӧр, пель сайӧдз. Пыртіс Ёма пач ломтыны пес. Зырйӧн пачӧ лӧдіс, важ ӧгырсӧ пӧльтіс. Пескыд эськӧ и ӧзйис, да тшыныс ставыс Ёма чомйӧ петіс. Трубаыс саӧн тырӧма. А Ёмук да Ёмуш петӧмаӧсь ывлаӧ, босьтӧмны юасьтӧг Ёма баблысь рос-лэбачсӧ (гӧлик), сӧлӧмаӧсь ӧтпырйӧ кыкнаныс да лэбалӧны Ёма чом гӧгӧр.

Ёмалы колӧ керка вевт вылӧ кайны, труба весавны, а гӧликыд абу, кыпӧдчывны керка вевт вылӧ нинӧмӧн.

— Ёмук, Ёмуш, вайӧй россӧ! — горзӧ Ёма, а внучкаяс быттьӧ оз и кывны.

Ёмалы лои кавшасьны керка вылӧ сера пос вывті. Кайис труба дорӧ, а весавны сасӧ нинӧмӧн. Но Ёма бабыд абу на дзик вежӧртӧм: лёзьйӧдіс юрсисӧ, увлань юрӧн пырис трубаӧ, медым юрсинас весавны сасӧ. Юрыд сибдіс. Ни улӧ, ни вылӧ, сэсся саыд ныр розьясас пырис, да кыдз тай несйӧдас... Юрыс мыні, ачыс турбыльӧн му вылӧ уси, а саыд трубаӧдыс, пач вомӧдыс гыпмуні чом шӧрӧ...

Пырис Ёма чомйӧ... Саыс дзонь гӧра. Вӧрзьӧдіс, а сійӧ пук кодь — пышмуні.

«Ок и небыд саыс, — мӧвпалӧ Ёма баб, — вай жӧ ме сэтысь вольпась вӧча». Босьтіс ыджыд вольпась кышӧд, гырйӧн лӧдіс, лӧдіс, а коляснас юрлӧс эжӧд тыртіс. Помъяссӧ вурис. И зэв небыд вольпась-юрлӧс артмис. Пуктіс вӧчӧмторъяссӧ паччӧр вылӧ. Локтісны Ёмук да Ёмуш. Радныс: рос вылад лэбавныд абу даддьӧн иславны.

— Ой! Ёма баб, миян мамлӧн роскыс абу тэнад кодь ӧда. Ёна ньӧжйӧ лэбалӧ, а тэнад быттьӧ ракета! Кыдз нӧ сійӧс вӧчин? Велӧд вай миянӧс.

— Вӧчны бур гӧлик абу сьӧкыд, но ньӧрсӧ чукӧртігӧн оз ков дышӧдчыны... Корсьны ньӧрсӧ колӧ джуджыд дзум дорысь. Быд рос пом колӧ пиньнад йирны-орӧдны. Быд рос пом колӧ небзьӧдны куим лун ныр розяд. Ёна несйӧдлыны, сыысь гӧликыслӧн выныс содӧ. Сэтшӧм рос помыс колӧ стӧч сё дас куим. Этшаджыксьыд ньӧжйӧ жӧ кутас лэбавны гӧликыд. Кымынысь мамыдлы шулі: эн, мися, дышӧдчы. Эз кывзы. Сідзкӧ, мед ӧні ньӧжйӧ и лэбалӧ, дыша кӧ вӧчис... Улита-Кирита моз нёль во мысти воас колана местаӧдзыс.

Сэсся ставӧн водісны паччӧр вылӧ, выль вольпась вылӧ. Ӧти здукӧн ставӧн лоины сьӧдӧсь, мутияс кодьӧсь дзик.

* * *

Ёмук да Ёмуш вильшасьӧмӧн юалӧны:

— Ёма бабӧ, мыйла нӧ тэнад вомад кольӧма сӧмын кык пинь?

— Ті на ичӧтӧсь вӧлінныд, — кутіс висьтасьны Ёма баб, — ӧтчыд аддзи — кос коз вылын арбуз быдмӧ. Ме ӧдйӧ сы дорӧ, вомӧс восьті да вазниті арбузтӧ, а сійӧ вӧлӧма зэв кос, да пытшкыс тӧштшӧ... Пиньясӧй коркаас и сибдісны. Арбуз пытшкӧсас и гиля-голя гылалісны. Нетшышті ме арбузтӧ, да тіянлы и вайи гольӧдчан чача пыдди ворсны. Онӧ ӧмӧй помнитӧй, кыдзи ті арбузсӧ чужъялінныд пудбол пыдди, кытчӧдз эз пазав?

— Помнитам, пиньяссьыд на ми сикӧтшъяс вӧчим. А мыйла нӧ, Ёма бабӧ, кутін омӧля кывны? — бара юалісны Ёмук да Ёмуш.

— Ӧтчыд муні пыж вывсянь пожъясьны, кӧрталі кӧлуйӧс пыж бӧжас гезйӧн, медым ӧтпырйӧ пожъявны ставсӧ, ва шӧрас петі, а сы шӧрӧ кыськӧ рака гез вылас пуксис, кӧлуй кӧртӧдӧс кокыштіс да орӧдіс. Менам кӧлуй разі-пели — ва шӧрӧдыс кылалӧ. Ме кывта кӧлуй бӧрысь, видзьяс бокті и вӧр пыр. Видзӧда — водзын ӧшкамӧшка юсӧ мегыралӧма. Копыртчышті, мед ог люкась. А ӧшкамӧшкаыд ме вылӧ скӧрмӧма да мегыр помъяснас менӧ кыкнан пельӧ кыдз тай чужйис, сэсянь омӧля и куті кывны.

— Ёма бабӧ, мыйла нӧ тэ ӧчкиа, синмыд омӧльтчис али мый?

— Менам ӧчкиыс ӧд абу прӧстӧй, мый вылӧ видзӧдла ӧчки пырыс — ставыс чинӧ, ичӧтмӧ. Ичӧтик челядьтӧ позьӧ и дзоньнас ньылавны, а ыджыдджыкӧсь кӧ — ӧчки ныр вылӧ самала, найӧ чинасны, ме сэки найӧс верма жӧ ньылыштны. Тайӧ ӧчки пырыс ставыс чинӧны.

Видзӧдліс Ёма баб внучкаяс вылӧ, а найӧ узьӧны нин, шкоргӧны. Ныр весьтаныс сьӧд кымӧр моз пӧдушка кышӧдъясӧ тэчӧм саыс гартчӧ.