ЁМА ЧОМ, ПАЧ-ЛЭБАЧ, ИЗКИ-БЕРГАЧ
(мӧд юкӧн)
Лэбӧ Ёма пач-лэбач вылын. Вӧжжиӧн веськӧдлӧ, роскӧн бусйӧ, ньӧрйӧн шутьлялӧ, сісь пуӧн югдӧдӧ. Воис Максим да Агнюша керка дорӧ. Ӧдзӧсӧ таркӧдчӧ.
— Тар-тар — лэдзӧ вой узьны.
— А миянын некӧн, лишнӧй крӧватьыс абу.
— Энӧ тӧждысьӧй, ме ӧд ас паччӧрын верма узьыштны.
Пырис Ёма, пач-лэбач пыртӧдіс и шуӧ:
— Колӧкӧ тіянӧс лэбӧдла пач-лэбач вылын. Видзӧдланныд небесасяньыс му серсӧ.
Ышмисны Максим да Агнюша, пуксисны пач-лэбач вылӧ. Кыпалісны, лэбӧны овраг вомӧн, кӧні Кӧза вӧлі йирсьӧ. Воисны вӧрӧ, Ёма чом дорӧ пуксисны. Ёма горӧдіс:
Ёма чом-чум-чым,
Меладорӧ бергӧдчы.
Путкылясьны дугды,
Паткылясь да бӧрыньтчы.
Чом сувтіс, бӧрыньтчис ӧдзӧсладорӧн.
Ёма бара:
Ӧдзӧс пиньяс, жергӧдчӧй,
Ош-кӧин моз равӧстӧй.
Повзисны Максим да Агнюша, лэччыны эз удитны, кыдзи найӧс Ёма пыртӧдіс чомйӧ да ӧдзӧссӧ пӧдлаліс.
— Ӧні кутам пажнайтны, — шуӧ Ёма. — Тіянӧс изки костӧ сюя, иза, котлет жарита.
— Ёма бабӧ, а кыдзи ми кутам пажнайтны? Миянӧс кӧ изкиӧн шыран?
— Йӧюкъяс, ог ӧд тіянкӧд пажнайтны кут, Яг-морткӧд, тіянысь котлетӧн сійӧс гӧститӧда. Коді водзджык изки костас пырас?
— Вай гораньӧн ворсам, кодӧс водзджык кыян, сійӧс и сюй.
— Бур.
Ёма син кӧрталіс. Кыйны заводитіс. А Максим Ёмалысь рос босьтіс да изки костад и сюйис. «Трач-трач-трач» — изкиыд и роскыд пусь-пасьмунісны. Ёма чышъян нетшыштіс, горӧдіс:
— Коді изкисӧ да россӧ жугӧдіс?! Вайӧда ме Яг-мортӧс, сійӧ ӧдйӧ лӧсьӧдас, тіянӧс тасмаалас! Медым онӧ пышйӧй, кӧртала пач-лэбач бердӧ.
Сійӧ кадӧ Максим да Агнюша ордӧ сиктын гӧститны воисны Соня да Тоня. Видзӧдӧны: ӧдзӧс гурйыв восьса. Гортын некод. Петісны, паныд Кӧза.
— Кӧза, Кӧза, он-ӧ тӧд, кӧні Максим да Агнюша?
— Тӧда, найӧс Ёма гусяліс, пач-лэбач вылын лэбӧдіс. Колӧ мездыны. Котӧртамӧй, ме тӧда туйсӧ!
Кор воисны Ёма чом дорӧ, дзебсисны. Ӧкурат Ёма кокора вӧв вылын кытчӧкӧ рӧдтіс.
Кӧза шуис:
Ёма чом-чум-чым,
Меладорӧ бергӧдчы,
Путкылясьны дугды,
Паткылясь да бӧрыньтчы.
Чом сувтіс. Кӧза бара:
Ӧдзӧс пиньяс, жергӧдчӧй,
Ош-кӧин моз равӧстӧй.
Ӧдзӧс равӧстіс, воссис. Пырисны челядь, Максим да Агнюша бӧрдӧны. Разисны найӧс. Ставӧн пач-лэбач вылӧ кайисны. А пач-лэбач и шуӧ:
— Ростӧг некытчӧ ог лэб. Мыйла Максим жугӧдіс россӧ?!
— А позьӧ оз менам тошкӧн туй бусйыны? — юаліс Кӧза.
— Позьӧ.
Кӧза тошкӧн туй бусйӧ, Максим ньӧрйӧн шутьлялӧ, Агнюша сісь пуӧн югзьӧдӧ. Тоня укватӧн сынӧ, Соня коколюкаӧн веськӧдлӧ. Воисны гортаныс, пач-лэбач пыртӧдісны, игнасисны.
Рӧдтісны-гӧнитісны Ёма да Яг-морт. Воисны чомйӧ, некод абу, и пач-лэбач абу. Скӧрмис Яг-морт и равӧстіс Ёма вылӧ:
— Эк тэ Ёма — паськыд вома! Кысь кужан, сэсь и корсь пач-лэбачтӧ. Мойдысь вӧтла!
Вӧчны нинӧм. Рӧдтіс-гӧнитіс Ёма, Максим-Агнюша дорӧ воис, таркӧдчӧ.
— Дона челядь, ме ӧд сӧмын повзьӧдчи. Вайӧ менсьым пач-лэбачсӧ. Яг-морт менӧ мойдысь вӧтлас.
— Тэ нин эн ӧтпыр кӧсйысьлы, бара на тай кутін челядьӧс гусявны. Юалам став челядьлысь, сетам али огӧ. А ӧні мун усйысь аслад чомйӧ да ныртӧ эн мыччӧдлы!
