ӦНЬКА ӦНЬӦ

Оліс-выліс зіль крестьянин Ӧнька. Керкаыс пӧлӧс, гӧгӧр пыклӧма.

Сылӧн вӧлі пи, шуисны Ӧньӧн. Кор Ӧньӧ ыджыдӧдз быдмис, Ӧнька ас дінас корис да шуӧ:

— Но, Ӧньӧ, тэ ыджыд нин. Мун вӧльнӧй светсӧ видзӧдлы, тӧдмав, кӧні лӧсьыд овны. Сета ме тэныд туй вылад гын сапӧг да пестер.

Ӧньӧ зэв ёна бать вылас лӧгасис. Босьтіс гын сапӧгсӧ да пестерсӧ да петіс бать керкаысь. Весиг пасибӧ эз шу. Мунӧ Ӧнька Ӧньӧ туй кузя, пестерыс мыш сайын, гын сапӧг кокас, киас ньӧр.

— Ок! — шогсьӧ Ӧньӧ. — Вӧтліс менӧ батьӧ гортысь. Мыйсяма мыж ме сылы вӧчи? — Скӧрысла ньӧрйӧн гын сапӧг кузяыс швачкис.

— Ой-ой, — горӧдісны гын сапӧгъяс, — кытчӧ колӧ гӧнитны?

Чуймис Ӧника Ӧньӧ, горӧдіс:

— Войвыв муӧ!

Синнас лапнитны эз удит Ӧнька Ӧньӧ, кыдзи йиа саридз дорын лои. Енэжыс саридз дорас сэтшӧм мича, кӧть синтӧ эн вештыв. Видзӧдӧ да дивуйтчӧ Ӧнька Ӧньӧ. Кынӧмыс сюмавны кутіс.

— Мый нӧ кӧть пестерас эм? — Восьтіс пестерсӧ да кыскис сэсь жаритӧм чери, шаньга да сӧчӧн, кринча нӧк. Сёйис-сёйис, да и горшыс косьмыны кутіс. Видзӧдліс пестер пытшкас да самӧвар аддзис: пӧсь руӧн пуркйӧ. Заваритчан чайник сэні и.

— Бур тай тані Войвыв муад, видзӧдла, мый Лунвылын бурыс.

Швачкис ньӧрйӧн сапӧгъясас.

— И-о-о-о, — горӧдісны сапӧгъяс. — Кытчӧ колӧ туй кутны, кӧзяин?

— Лунвыв муӧ!

Пыр и воис Ӧнька Ӧньӧ кутшӧмкӧ жар странаӧ. Дивуйтчӧ Ӧнька Ӧньӧ гажа садъясӧн. Любуйтчӧ вына зверьясӧн. Слӧнъяс сэні керъяс кыскалӧны. Воис кутшӧмкӧ карӧ. Йӧзыс зэв тешкодь паськӧмаӧсь. Кокъясаныс пу колошъяс. Изъя туйӧд мунӧны да гӧгӧр котшкакылӧ. Йӧзыс Ӧнька Ӧньӧлы ки пыдӧссӧ вочаалӧмӧн копыртчылӧны. А сэсся зэв ӧдйӧ кытчӧкӧ пышйӧны. Вӧлӧмкӧ, асланыс Шахыслы мунӧны висьтасьны, мый кодкӧ карас кань моз шытӧг ветлӧдлӧ.

— Вайӧдӧ сійӧс ме дорӧ, — шуис Шах.

Матыстчис кутшӧмкӧ войтыр, кватитісны киняулӧдыс Ӧнька Ӧньӧӧс да вайӧдісны Шах дінӧ.

— Коді тэ татшӧмыс? — юалӧ Шах.

— Ме Ӧнька Ӧньӧ.

— Мый мыш саяд?

— Пестер.

— Некор татшӧм дивӧсӧ эг аддзыв.

— Пуксьы, петкӧдла да колӧкӧ гӧститӧда, — восьтіс Ӧнька Ӧньӧ пестерсӧ, кӧсйис чериӧн чӧсмӧдыштны, сэсь яблокъяс да бананъяс кутісны петны, ӧрешкияс киссисны да шляпа пасьта нянь тыдовтчис.

— Гӧститчӧй, — шуӧ Ӧнька Ӧньӧ.

Шахлӧн завидьыс петӧ.

— Тайӧ пестерыс лоӧ менам! Кысь гусялін?

Ӧнька Ӧньӧ ӧти кинас кватитіс пестерсӧ, мӧднас швачкис гын сапӧгъясас:

— Рытыв муӧ!

Шах ордын быттьӧ эз и вӧвлы. Видзӧдӧ: быдлаын косьмӧм му, гӧгӧр потласьӧма.

Потӧминъясыс сэтшӧм джуджыдӧсь, мый страк босьтӧ. Ӧнька Ӧньӧ шыбитіс сэтчӧ изтор, вель дыр мысти шыыс кыліс. Мунӧ, быдлаті видзӧдӧ да дивуйтчӧ. А йӧзыс сы вылӧ дзоргӧны.

— Код нӧ бара тайӧ, кутшӧм нӧ шпион?

Сарыслы висьталӧмаӧсь.

— Кутӧй да вайӧдӧй! — шуӧма.

Эз на удит Ӧнька Ӧньӧ гӧгӧр видзӧдлыны, кыдзи кватитісны, кияссӧ мышкас бергӧдісны да гири-люки Сар дорӧ нуӧдісны.

— Коді тэ? — юалӧ Сар.

— Ӧнька Ӧньӧ, коми муысь ме, Ӧнька крестьянинлӧн пи.

— Ог тӧдӧй сэтшӧмсӧ. Пӧръясян. Мый тэнад мыш саяд?

— Тайӧ пестер. Верма гӧститӧдны. — Восьтіс пестерсӧ, пызан вылӧ кыскалӧ лягуша кокъяс, саридзса кальмаръяс, кисель кодь медузаяс сакар пиын.

Сар пуксис да сёйӧ, дульвасӧ чышкалӧ. Лягуша кокъяс нетшкӧ. Ӧнька Ӧньӧӧс тӧкӧтьӧ оз восӧд.

— Вузав, — шуӧ Сар, — пестертӧ. Уна вӧв сета.

— Оз ков, — шуӧ Ӧнька Ӧньӧ, — менам эм нин ӧти гоз.

— Кӧнӧсь нӧ тэнад вӧвъясыд?

— Со тай, — ӧти кинас пестер кутӧ, мӧднас швачкис гын сапӧгъяс кузя. — Асыввыв муӧ! — горӧдіс Ӧнька Ӧньӧ.

И воис Асыввыв муӧ. Зэв ыджыд ді вылӧ веськаліс. А саридзыс сэтшӧм гыа, мый гыыс кыпӧдчысь шондісӧ вевттьылӧ. А йӧзыс ичӧт тушааӧсь, Ӧнька Ӧньӧлы морӧсӧдзыс лоӧны. Синъясыс векниӧсь, коканыс чангыль ныра кӧтіяс.

Ӧнька Ӧньӧ дивуйтчӧ. Йӧзыс японъясӧн шусьӧны.

— Кысь нӧ тэ? — юалӧны найӧ.

— Коми пармаысь.

— Лок ветлам миян император дорӧ.

— Мыйла ог, ветлам.

Локтісны Император дорӧ. А лакейяс сы водзын копрасьӧны. Император горӧдіс йӧзыслы:

— Гӧститӧдӧй туй мортсӧ.

— Оз ков, — шуӧ Ӧнька Ӧньӧ, — асьнытӧ ме гӧститӧда.

Пестерсӧ восьтіс да кыскис жаритӧм акула яй, пӧжалӧм змейяс, дзодзув кокъяс, кутшӧмкӧ рокъяс, ставсӧ ёна перечалӧма. Видліс Ӧнька Ӧньӧ роксӧ да вомсьыс лӧз би кутіс петны. Император гигзьӧ-сералӧ да зэв чӧскыда сёйӧ.

— Тэ лоан миян главнӧй пусьысьӧн.

Вайисны зарниӧн вышивайтӧм калат. Паськыд вӧньӧн кӧрталісны коссӧ, чангыль ныра камаш кокас кӧсйӧны сюйны. Сӧмын Ӧнька Ӧньӧ ӧдйӧ бӧрыньтчис. Менам пӧ гын сапӧгъяс эмӧсь. Таянӧс нин новла. Вель дыр Император ордын оліс. Гын сапӧгыс нин киссьыны кутіс. Пестерсьыс сюмӧдъяс косясьлыны кутісны. Ӧд став дворса йӧзсӧ быд лун гӧститӧдӧ.

— Ок! — думайтӧ Ӧнька Ӧньӧ, — ёна жӧ чериысь да чӧдъя пирӧгысь гаж быри. Колӧ бать ордӧ ветлыны, кӧть эськӧ ёна лӧгасьлі сы вылӧ.

Висьтасис Императорлы.

— Эн мун, Ӧньӧ, ов ми ордын. Ми ӧд тэнӧ зэв пыдди пуктам.

— Муна!

— Ак, мунан?! — скӧрмис Император. — Слугаяс! Колода пиӧ томлавны.

Кватитіс Ӧнька Ӧньӧ пестерсӧ, мӧд кинас швачкис гын сапӧгъясас:

— Бать ордӧ! — горӧдіс Ӧньӧ.

И гын сапӧгъяс киссьӧмаӧсь нин да ӧдва вермисны пышйыны. Ӧдва саридз вомӧныс лэбӧдісны. Кыдзкӧ-мыйкӧ бать ордас воис жӧ Ӧнька Ӧньӧ. Батьыс дзик нин пӧрысь лоӧма.

— Но, — шуӧ Ӧнька, — воин, пиук, гортӧ. Кӧн нӧ медся лӧсьыд овнытӧ? Кӧні чӧскыд сёяныс?

Пуксис бать пызан сайӧ Ӧнька Ӧньӧ. Пестерсӧ восьтіс да ёді черияс кыскаліс. Шаньга-сӧчӧн перъяліс. Сёйны пуксисны. Самӧварысь пакула чай юисны.

— Да! — шуӧ Ӧнька Ӧньӧ, — гортад тай медчӧскыд сёяныд, и пӧлатьысь зэв ёна гажӧй бырӧма. Чужан муыд медся муса.