МОРТЪЯСЛӦН ЛЭБАЛӦМ

Пӧльтӧм гадь кӧ лэдзам ва вылӧ оз вӧй. Гадь пытшкӧ кӧ пӧльтны сынӧдысь кокниджык ру — водород, сійӧ вылӧ качас, лэбас. Тайӧ казялӧм бӧрын йӧз велӧдчисны лэбавны. Вӧчисны зэв ыджыд сяр, кӧрталісны гезъясӧн потшъясӧ, тыртісны водородӧн. Мыйӧн разисны потшъясысь, ӧдйӧ сярыд вылӧ лэбис.

Сё во сайын кымын медводдза лэбалан сяртӧ вӧчисны кык вок — Монгольпъеръяс. Найӧ вӧчисны дӧраысь сяр, сэтчӧ йӧршитісны пӧсь сынӧд. Сійӧ ӧд кокниджык ывла сынӧдсьыд да, сярыд лэбзис.

Сы бӧрын найӧ мӧдӧс вӧчисны. Сяръяс кӧрталісны пыж, сяр качис вылӧ-вылӧ, сэсся воши син водзсьыныс. Лэбалыштіс дай лючки лӧсьыда лэччис. Сяръяс вӧчӧма воропа вевта розь. Розьсӧ кӧ восьтан, кокни сынӧд петны кутас, сэки сяр надзӧникӧн увлань мӧдас. Сяр вылын пыр эм лыа тыра мешӧкъяс. Шыблалан кӧ найӧс, сяр кокнялас, вылӧ качас.

Сяр вылын лэбалысьяс быдӧн висьталӧны, кымын вылӧ пӧ лэбан, сымын кӧдзыд, тӧв и гожӧм ӧткодь. Кымын вылӧ лэбан, сымын сынӧдыс шочмӧ, лолыд сьӧкыдджыка ветлӧ. 1862-ӧд воын, сентябр тӧлысьын, кык англичанин: Глэшер Коксвелькӧд тайкӧ кулӧны лэбліганыс. Налӧн сяр вывті ӧдйӧ качис, сынӧд ӧтарӧ кӧдзаліс, шочмис.

Вит верст вылаын ва нин кынмис. Ловныс омӧля кутіс ветлыны, сьӧлӧмныс ёна чеччис, пельныс чуналі.

Эз повзьыны англичана, водзӧ лэбисны. 8 верст бӧрын Глэшерӧс эбӧс дзикӧдз эновтіс, весиг чуньсӧ оз вермы вӧрзьӧдны. Шой моз, лӧз куйліс. Коксвель дзикӧдз турдіс, лолыс эз шед весиг. Мыйвынсьыс кӧсйис эськӧ кисӧ лэптыны да, весиг ӧти чунь эз вӧрзьы. Сэки сійӧ пиньнас судзӧдіс вевта розь вороп помысь гезсӧ. Вевт воссис. Сынӧд петны кутіс да, сяр надзӧникӧн лэччис.

Сэкся сяръяс вӧлі сӧмын оз вермыны тӧв паныд лэбны, пыр лэбалісны тӧв ньылыд.

Йӧз сюсьмисны, велӧдчисны вӧчны веськӧдлан. Тӧв пыкӧмысь эз кутны повны. Сэтшӧм веськӧдлана лэбаланъясыс шусьӧны дирижабльӧн. Ӧні нин вӧчалӧмаӧсь лэбаланъяссӧ сынӧдысь сьӧкыдӧс. Машинаясӧн веськӧдлӧны. Найӧс шуӧны аэропланъясӧн.