СКВОРЦОВ-СТЕПАНОВЛӦН ОЛӦМЫС, УДЖЫС


Иван Иванӧвич Скворцов-Степанов чужи 1870 воӧ. Батьыс сылӧн вӧлі ичӧтик служащӧй Мӧскуа уездувса пабрикын. 1890 воӧ Скворцов-Степанов помаліс Мӧскуаса учительскӧй институт зӧлӧтӧй медальӧн. Сы бӧрын сійӧ учителяліс Мӧскуаын, городскӧй школаын. 1895 воӧ арестуйтісны да Мӧскуаысь ыстісны Тулаӧ.

1896 воӧ Скворцов-Степанов тӧдмасис В. А. Руднев-Базаровкӧд, А. А. Малиновский-Богдановкӧд, Л. П. Радинкӧд да мукӧд социал-демократъяскӧд. Найӧкӧд тӧдмасьӧмыс, Туласа рабочӧй кружокъясын уджыс отсаліс Скворцов-Степановлы бура тӧдмавны марксизм. 1901 воӧ Иван Иванӧвичӧс Мӧскуаын жӧ мӧдысь арестуйтісны, РСДРП Мӧскуаса комитетӧ сійӧс босьтӧм бӧрын зэв регыд мысти, да мӧдӧдісны куим во кежлӧ асыввывса Сибырӧ.

1904 восянь Скворцов-Степанов вӧлі нин большевик. 1905 воӧ дай сы бӧрын уджаліс Мӧскуаын, литературнӧй лекторскӧй группаын, РСДРП (б) Мӧскуаса комитет бердын. 1906 воӧ вӧлі Стокгольмскӧй съезд вылын. Коймӧд государственнӧй дума бӧрйигӧн большевикъяс сійӧс индылісны думаас кандидатӧ. Сэсся 1911 воӧ бара ыстісны Астраханьса губерняӧ. Сэтысь бӧр воис 1913 воӧ. Война дырйиыс Ольминскийкӧд, Смидовичкӧд, Милютинкӧд да мукӧдъяскӧд уджалісны войнакӧд вермасян удж нуӧдысь группаын.

Революция понда удж нуӧдан каднас Скворцов-Степанов вӧлі тюрмаын да ыстӧмын кӧкъямыс во чӧжся дыр.

1917 вося февральскӧй революция бӧрын Иван Иванӧвичӧс партиялӧн Мӧскуаса комитет индіс редакторӧ „Мӧскуа Сӧветса Известияӧ“. 1917 вося май тӧлысьӧ эсэръяс да меньшевикъяс вӧтлісны сэтысь. Сы бӧрын уджаліс „Социал-демократ“ редакцияын (сысянь и „Правда“-ыс петіс). 1918 воӧ январ тӧлысьын учредилка разӧдӧмын тшӧтш уджаліс. Сэки большевикъяс фракция тшӧктӧм серти кыкысь висьталіс речь.

Дасӧд съездсянь 13 съездӧдз сійӧс бӧрйывлісны ВКП(б) Центральнӧй Ревизионнӧй Комиссияӧ. Коммунист партиялӧн 14 Ставсоюзса съездсянь вӧлі ВКП(б) Центральнӧй Комитетын шлен.

Октябрса революция бӧрын пуктісны Финанс Народнӧй Комиссарӧ. 1919 вося январ тӧлыссянь 1920 вося юльӧдз вӧлі Ставроссияса рабочӧй кооперация сӧветын юралысьлӧн отсасьысь да центросоюзса правленньӧын шлен. 1921 в. — Госиздатбердса редакционнӧй коллегияын юралысьлӧн вежысьын, сы бӧрын редколлегияса шленын. 1924 воӧ вӧлі „Правда“ газетын ответственнӧй редакторсӧ вежысьын. 1925 вося майсянь редактор „Известия ЦИК СССР и ВЦИК“ газетын. 1925 воӧ декабр тӧлысьын партиялӧн 14 съездсянь, кор кыпӧдчис выль оппозицияыс, вӧлі пуктӧма ӧтв. редакторӧ „Ленинградская Правда“-ӧ, а 1926 вося январсянь „Красная газета“-ын.

В. А. Базаровкӧд Скворцов-Степанов вуджӧдіс роч вылӧ Карл Маркслысь „Капитал“ да мукӧд гижӧдъяс. Нёль тома политэкономия А. Богдановкӧд гижисны. Сэсся нӧшта гижис 1922 воӧ „Электрофикация РСФСР“, да мукӧд пӧлӧс нигаяс: „Парижская Коммуна 1871 г.“, „Ж. П. Марат и его борьба с контрреволюцией“ (1924 в.). Уна гижліс естествознанньӧ кузя да философия кузя.

Социалистическӧй академия восьтӧм бӧрын И. И. вӧлі действительнӧй шленын дай академияса президиумас шленын. Ӧти кадӧ вӧлі „Под знаменем марксизма“ журнал редакцияын шленын. 1926 восянь — ЦК ВКП(б) бердса Ленин институт дирекцияын юралысь.


Гижӧд
Скворцов-Степановлӧн олӧмыс, уджыс

lkejrlkelkrgner klrjnelknfrkl ekjnrjkenfrej

1