КОЛӦ УНДЖЫК ЯСЛИЯС ВОСЬТАВНЫ

Яслилӧн лыдыс воысь воӧ содӧ, уджыс сэні бурмӧ.

Коми обласьтын тайӧ удж бердас босьтчисны 1922 восянь. Первой вонас вӧліс сӧмын 2 ясли. 1923 воын вӧлі — 6 ясли, 1924 воӧ — 31, 1925 воӧ — 53, 1927 воӧ вӧлі нин 87 ясли. Первой вояссӧ ясли вылад йӧзыд омӧля на вӧлі видзӧдӧны. Сӧмын бӧръяпомыс кутісны казявны — яслиыд сиктын ёна колантор.

Сьӧмсӧ лэдзӧны яслияс вылӧ вӧлӧсьтувса бюджет кузя. 1927-ӧд воӧ вӧлі лэдзӧма 120 шайтӧн ясли вылӧ. Ставсӧ вӧлі сетӧма обласьт пасьта — 11040 шайт, 1928 воӧ сетісны нин 12250 шайт (133 шайт ясли вылӧ). Воддза во сертиыс содіс 10,8 прӧчент вылӧ.

Лечебнӧй фонд кузя быд во сетсьӧ яслияс вылӧ Кажимӧ, Нювчимӧ да Сереговӧ 360 шайтӧн. Тайӧ сьӧмсӧ ставнас лючки, коланінас видзисны. Сӧмын тай вӧлӧсьтувса бюджет кузяыд лэдзӧма сьӧмтӧ оз ставнас инны. Яслиса юралысьяслӧн 1927 вося отчётъяс серти ВИК-яс 74 яслилы сетлӧмаӧсь сьӧмсӧ обласьт кузя — 7220 шайт, а смета сертиыс вӧлі лэдзӧма 8880 шайт. Абу став сьӧмсӧ инӧмаӧсь. Сэсся ӧд со 95 вӧлӧсьт пиысь 19 вӧлӧсьтын абу восьтылӧмаӧсь яслитӧ, сьӧмсӧ эськӧ быдлаӧ вӧлі лэдзлӧма да. Сідз нин эськӧ этша вӧлі лэдзӧма яслияс восьталӧм вылӧ сьӧмтӧ, да сэтысь на нӧшта коймӧд юкӧнсьыс унджыкыс (35,6 прӧчент) кольӧма интӧг. Воан вояссӧ тадзи уджавны оз нин туй.

То кутшӧм уездъясын кымын ясли восьталӧмаӧсь 1927 воӧ:

Сыктыв уездын (27 вӧлӧсьт) восьтылӧмаӧсь 31 ясли, Кулӧмдін у. (28 вӧлӧсьт) восьтылӧмаӧсь 30 ясли, Емдін у. (21 вӧлӧсьт) — 19 ясли, Изьва-Печӧра уездын 19 вӧлӧсьт вылӧ вӧлӧма сӧмын 7 ясли.

Ӧти-кӧ, волісполкомъяс оз зіля кутчысьлыны яслияс восьтан уджас.

Мӧд-кӧ, сьӧмсӧ лэдзӧны вӧлӧсьтувса бюджет кузя. Йитӧдыс уездыскӧд вӧлӧсьтъяслӧн омӧль, сэсся кадын сьӧмсӧ вештавны вӧлӧсьтысь вӧлӧсьтӧ вӧлі сьӧкыд. Вештыны кӧ колӧ сьӧмсӧ ӧти вӧлӧсьтувса бюджетысь мӧд вӧлӧсьтувса бюджетӧ, колӧ вӧлі уисполкомсянь сы вылӧ постановленньӧ. Смета кузя лэдзӧм сьӧм кындзиыс, яслияс восьталӧм вылӧ вӧлі сетӧны отсӧг сиктса, вӧлӧсьтувса общественнӧй организацияяс да асьныс крестьянаыс. Со кодъяс да кутшӧм отсӧг сетлӧмаӧсь 74 ясли кузя колян во.

Вӧлӧсьтувса бюджет кузя лэдзлӧмаӧсь 7220 шайт (100%), крестьяна сетӧмаӧсь 1705 шайт (23,6%), кооперация сетӧма 1378 шайт (19,1 %), мӧда-мӧдлы отсасян комитетъяс лэдзӧмаӧсь 830 шайт (11,5%), мукӧдлаысь чукӧрмылӧма 1044 шайт (14,5%), государствоса бюджет кузя сетлісны 2225 шайт (30,83%).

Меставывса кооперативъяслӧн отсӧгыс кайис шӧркоддьӧм мында сӧмын 23 шайтӧн ясли вылӧ. А Обсоюз весиг ӧти ур эз сетлы. Мӧда-мӧдлы отсасян комитетъяс сетісны 11 шайтӧн ясли вылӧ. Этша сьӧм пондаыс регыд и лоис тупкыны яслиястӧ. Кӧлуйыс эз вӧв тырмымӧн, вердӧм-юкталӧмыс омӧль вӧлі. Миян лыддьӧм серти, яслилы кык тӧлысь кежлӧ (страда дырйиыд) этша-этша нин колӧ 500–600 шайт, а колян во ставыс чукӧрмыліс ясли вылӧ сӧмын 195 шайт гӧгӧр.

1927 воӧ первой на миян обласьтын муніс яслиын уджалысьясӧс велӧдан курс. Велӧдчысьясыс курс вылас вӧліны педтехникумысь да совпартшколаысь велӧдчысьяс пиысь да биржа трудаысь уджтӧм йӧз. Помалісны сійӧ курссӧ 48 морт. Сэтысь 46 морт уджалісны колян гожӧм яслиясын.

Таво бара сэтшӧм курссӧ нуӧдім. Лӧсьӧдім яслиясӧ 42 выль уджалысьясӧс. Сыысь кындзи, дзоньвидзалун кутан обласьтувса юкӧд мӧдӧдіс нёль делегаткаӧс Мӧскуаӧ яслиын уджавны велӧдан 2 тӧлысся курс вылӧ.

Этша на сьӧмтӧ сетӧны да, дерт, яслиад уджалысьясыдлы уджсьыс омӧля на вермам мынтыны. Яслиын юралысь 1927-ӧд воӧ вӧлі босьтӧ 25–30 шайт, кага видзысь, песласьысь, пусьысь-пӧжасьысь 10–12 шайт тӧлысь. Уна вӧлӧсьтын яслияс уджалісны сутки чӧж. Таво со кыдзи кутасны мынтыны яслиад уджалысьяслы: юралысьлы — 30–35 шайт тӧлысь, кага видзысьлы, песласьысьлы, пусьысь-пӧжасьысьлы 12–15 шайт тӧлысь.

4 вӧлӧсьтын вӧлі челядьлӧн площадка-ясли. Сы вылӧ сьӧмсӧ вӧлі сетӧны йӧзӧс велӧдан обласьтувса юкӧд да дзоньвидзалун кутан обласьтувса юкӧд. Площадка-яслиясас муніс воспитательнӧй (велӧдан) удж.

Ясли сетӧ ыджыд пӧльза.

Яслиын видзны кагаӧс зэв выгӧднӧ. Ӧд яслиыд кӧ эм, страда дырйиыд кага видзысьӧс оз ков босьтны. Видз вылад, му вылад уджалігӧн оз нин ков шогсьыны кага пондаыд. Бурджыка, долыдджыка мамъясыслӧн уджавсяс. Ясли велӧдӧ мамъясӧс, кыдзи вердны гожӧмын кагаӧс, кыдзи дӧзьӧритны сійӧс. Сідзкӧ, яслиыд вайӧ сиктӧ выль, бур оласног. Ясли видзӧ сиктӧс пӧжаръясысь, челядьӧс вӧйӧмысь да мукӧд лёкторъясысь.

А яслитӧгыд ӧд, кор челядьыд, кагаясыд ас кежаныс гортад кольӧны, удж вылад мунан да пыр лоӧ мӧвпавны: ставыс-ӧ гортад лючки-ладнӧ, эз-ӧ кыткӧ торксьыны да мукӧдтор.

Ясли ёна кутӧ дзоньвидзалунсӧ кагаяслысь, бырӧдӧ мыт висьӧм. Миян обласьтын быд во уна сё, уна сюрс кагаӧс яслияс мездӧны кулӧмысь.

Быд во обласьтын нуӧдӧны куим лунся кампанньӧ мамъяслысь да кагаяслысь дзоньвидзалунсӧ кутӧм кузя, яслияс восьталӧм кузя. Кампанньӧсӧ нуӧдігӧн ёна зіля уджалӧны дзоньвидзалун кутан удж нуӧдысьяс, партияса да комсомол ячейкаяс да делегаткаяс.

Врач Некрасов.